Δευτέρα 20 Αυγούστου 2018

Νίκος Μαμαγκάκης, Έλενα Παπανδρέου: 22 Κομμάτια για Κιθάρα (1984)

Ο μεγάλος και πολυσχιδής συνθέτης Νίκος Μαμαγκάκης (1929-2013) υπήρξε ένας ακούραστος δημιουργός κι ένα ανήσυχο πνεύμα, στοιχεία που τον οδήγησαν σε μια πλουσιότατη συνθετική κληρονομιά, η οποία διακρίνεται για την πολυμέρεια, την πρωτοτυπία και τη βαθιά γνώση των μουσικών κανόνων. Γιαυτό ακόμη και ο πληροφορημένος μουσικόφιλος εκπλήσσεται ανακαλύπτοντας συνεχώς και καινούργιες πτυχές αυτού του έργου, συχνά σε πλήρη διάσταση με την εικόνα που μπορεί να είχε αποκομίσει μέσα από το το γνωστότερο κομμάτι του έργου του, αυτό που αφιερώθηκε στο ελληνικό τραγούδι.
Ο Νίκος Μαμαγκάκης λοιπόν υπήρξε προικισμένος τραγουδοποιός με μια εμμονή στον ποιητικό λόγο (Κορνάρος, Καζαντζάκης, Ρίτσος, Βάρναλης, Εγγονόπουλος, Εμπειρίκος, Θέμελης κλπ.) και είχε συνεργασίες με πολλά μεγάλα ονόματα του ελληνικού πενταγράμμου (Γιάννης, Πουλόπουλος, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Τζένη Βάνου, Πόπη Αστεριάδη, Μαρία Δημητριάδη, Δημήτρης Ψαριανός, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Νένα Βενετσάνου, Σαβίνα Γιαννάτου, Μελίνα Κανά κ.ά.). Υπήρξε επίσης σπουδαίος κινηματογραφικός συνθέτης έχοντας μάλιστα και ευδόκιμη διεθνή καριέρα συνθέτοντας για πολλά χρόνια στη Γερμανία. Υπήρξε τέλος και συνθέτης λόγιας μουσικής και μάλιστα με έργα που εντάσσονται στα πρωτοποριακά ρεύματα του 20ου αιώνα.
Αλλά σήμερα θέλω να σταθώ σε μια ιδιαίτερη πτυχή του έργου του: Ο Νίκος Μαμαγκάκης υπήρξε ο πρώτος συστηματικός και σημαντικός συνθέτης μουσικής για κλασική κιθάρα, ένα πεδίο που λάμπρυναν κυρίως οι Ισπανοί συνθέτες του προηγούμενου αιώνα δημιουργώντας ένα πολύ σπουδαίο και ιδιαίτερα δημοφιλές ρεπερτόριο για το συγκεκριμένο όργανο. Το 1966 λοιπόν ο Μαμαγκάκης μας έδωσε ένα αριστουργηματικό soundtrack για την ταινία "Εκδρομή" του Τάκη Κανελλόπουλου. Το σημαντικό όμως μ' αυτό το soundtrack είναι ότι περιλαμβάνει μουσική για σόλο κλασική κιθάρα σε μια φόρμα θέματος με παραλλαγές που ερμηνεύει ο Γεράσιμος Μηλιαρέσης, ένας από τους δυο ογκόλιθους της ελληνικής κιθαριστικής σχολής μαζί με τον Δημήτρη Φάμπα. Ο συνθέτης μάλιστα συνέχισε να γράφει ανάλογη μουσική και για άλλες ταινίες του Κανελλόπουλου ("Παρένθεση").
Στα μεταγενέστερα χρόνια ο ανήσυχος συνθέτης συχνά επανερχόταν στα παλιά του έργα και τα επεξεργαζόταν εκ νέου. Το ίδιο έκανε και με την παρτιτούρα της "Εκδρομής", όταν συναντήθηκε με τη διάσημη Ελληνίδα κιθαρίστρια Έλενα Παπανδρέου, με την οποία ηχογράφησε τη "Νέα Εκδρομή" (1986), αλλά και άλλα έργα για κλασική κιθάρα. 
Μεταξύ αυτών των έργων λοιπόν ηχογράφησε και τα "22 Κομμάτια για σόλο Κιθάρα" που κυκλοφόρησαν από τη Lyra to 1984. Πρόκειται για μια σύνθεση αποτελούμενη από τέσσερις σουίτες με τους τίτλους: "Ρομαντική σουίτα", "Λαϊκή σουίτα", "Σουίτα της Μπελ Επόκ", "Σουίτα της Κρητικής Αναγέννησης". Καθεμιά από τις τέσσερις σουίτες αποτελείται από περισσότερα μέρη εμπνευσμένα το καθένα από το ηχητικό πεδίο που ορίζει ο αντίστοιχος τίτλος. Φυσικά το έργο δεν γνώρισε καμιά εμπορική απήχηση, αλλά αυτό δεν αφαιρεί τίποτε από την ομορφιά των μελωδιών και ρυθμών του και από τη ζηλευτή δεξιοτεχνία της ερμηνεύτριας.

(c) LP | Lyra | 1984 | πηγή: Vostis/d58 

Δεν υπάρχουν σχόλια: