Το Θείο Πάθος και η Ανάσταση μέσα από τον "Μεσσία" του Χέντελ

Δίπλα στην πατριαρχική μορφή του Johann Sebastian Bach, του μεγαλύτερου λόγιου συνθέτη θρησκευτικής μουσικής, στέκεται επάξια ένας δεύτερος κορυφαίος Γερμανός συνθέτης που ωστόσο το έργο του το δημιούργησε κυρίως εκτός Γερμανίας. 

Πρόκειται για τον Georg Friederich Händel (1685-1759) που γεννήθηκε στο Halle της Γερμανίας την ίδια χρονιά που ήρθε στον κόσμο και ο Μπαχ. Το 1712 εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Λονδίνο, όπου και ανέπτυξε μεγάλη μουσική δραστηριότητα που τον ανήγαγε στον διασημότερο συνθέτη της εποχής. Το τεράστιο έργο του περιλαμβάνει συνθέσεις που καλύπτουν όλα τα μουσικά πεδία, αλλά κυρίως ξεχωρίζουν τα υπέροχα concerti grossi και πάνω απ' όλα τα μεγαλειώδη ορατόρια που του εξασφάλισαν μιαν ισχυρή υστεροφημία, αφού εξακολουθούν να παίζονται σε κάθε γωνιά του πλανήτη και να ηχογραφούνται ασταμάτητα από μεγάλους καλλιτέχνες και δισκογραφικές εταιρείες.

Από τα σημαντικά αυτά ορατόρια του Χέντελ διασημότερο και δημοφιλέστερο παραμένει διαχρονικά ο εμβληματικός Μεσσίας του ("Messiah"), έργο με αριθμό καταλόγου HWV 56. Πρόκειται για μεγάλη σύνθεση διάρκειας περίπου δυόμισι ωρών γραμμένη στη φόρμα της ιταλικής όπερας, με εισαγωγή, άριες, ρετσιτατίβα (απαγγελίες), χορωδιακά και οργανικά μέρη, βασισμένη σε λιμπρέτο του Charles Jennens που δανείστηκε ακόμη και αυτούσια αποσπάσματα από τη Βίβλο, αλλά και Ψαλμούς από το αγγλικανικό Προσευχητάριο.

Το έργο χωρίζεται σε τρία μέρη, από τα οποία το πρώτο περιλαμβάνει τις προφητείες του Ησαΐα, το δεύτερο περιγράφει το Θείο Πάθος (είναι το μέρος που έχει για επίλογό του το περίφημο "Αλληλούια"), ενώ το τρίτο μέρος αναφέρεται στην Ανάσταση και την Ανάληψη του Χριστού. Το κείμενο φυσικά έχει αφαιρέσει τις δραματικές περιγραφές των γεγονότων, ώστε να περιοριστεί σε καθαρά αφηγηματικό χαρακτήρα χωρίς δράση που θα το μετέτρεπε σε όπερα.

Η σύνθεση του έργου έγινε το 1741, ενώ η πρώτη δημόσια εκτέλεσή του πραγματοποιήθηκε στο Δουβλίνο στις 13 Απριλίου του 1742 αποσπώντας διθυραμβικά σχόλια, ώστε έκτοτε να επιβληθεί ως το δημοφιλέστερο ορατόριο όλων των εποχών. Και πράγματι, πρόκειται για ένα συναρπαστικό έργο που περιλαμβάνει πανέμορφες μελωδικές και χορωδιακές στιγμές που δε χρειάζεται ιδιαίτερη μουσική παιδεία, για να τις απολαύσει ο καθένας. Ακούστε, για παράδειγμα, τα μέρη: "Ev'ry valley...", "And the glory of the Lord", "For unto us a Child is born", "Lift up your Heads" και φυσικά το εξαίσιο "Hallelujah", για να καταλάβετε τι εννοώ!

Από τις αμέτρητες ηχογραφήσεις του έργου προτείνω μια λαμπρή εκτέλεση του 1982 με ορχήστρα οργάνων εποχής, ώστε να αποδίδεται με όσο γίνεται πιο πιστό τρόπο ο ήχος της εποχής του συνθέτη. Την κορυφαία λοιπόν ορχήστρα του είδους English Baroque Soloists διευθύνει ο διάσημος Άγγλος αρχιμουσικός sir John Eliot Gardiner με τη συμμετοχή της άξιας χορωδίας Monteverdi Choir, ενώ στα σολιστικά φωνητικά μέρη συμμετέχουν οι: Margaret Marshall (σοπράνο), Catherine Robbin (μεσόφωνος), Charles Brett (κοντρατενόρος), Anthony Rolfe-Johnson (τενόρος), Robert Hale (μπάσος) και ο ανήλικος τενόρος Saul Quirke.

(c) 2CD | Philips | 1982 | Πηγή: d58