Μίκης Θεοδωράκης: Αντιγόνη, όπερα (2000)

Ολοκληρώνουμε σήμερα το μικρό μας αφιέρωμα στο συμφωνικό έργο του Μίκη Θεοδωράκη κατά την τελευταία δημιουργική του φάση με τη φιλόδοξη όπερα "Αντιγόνη" που κυκλοφόρησε το 2000 από τη γερμανική δισκογραφική εταιρεία Intuition.

Η σχέση του Μίκη Θεοδωράκη με το αρχαίο δράμα υπήρχε επίμονη και διαχρονική και μάλιστα σε ποικίλες μουσικές φόρμες. Ιδιαιτέρως η Αντιγόνη, κεντρική ηρωίδα της σοφόκλειας δραματουργίας, στάθηκε πηγή έμπνευσης για μια μεγάλη σειρά έργων που διατρέχουν κάπου σαράντα χρόνια από τη μακρά δημιουργική πορεία του μεγάλου συνθέτη. Η αρχή έγινε το 1958-59 με το ομώνυμο μπαλέτο για συμφωνική ορχήστρα που γράφτηκε στο Παρίσι και μάλιστα αμέσως μεταγράφηκε και σε φόρμα για δύο πιάνα. Στο Παρίσι πάντα, το 1959, ο Μίκης συνέθεσε το πρόπλασμα μιας νέας Αντιγόνης για σόλο πιάνο, χωρίς ωστόσο να της δώσει ποτέ ολοκληρωμένη μορφή. Και φτάνουμε στο 1971, λίγο μετά την απέλασή του από το χουντικό καθεστώς και τη νέα εγκατάστασή του στο Παρίσι, όπου ο Μίκης συνέθεσε το επίκαιρο έργο "Αντιγόνη στη φυλακή" σε μορφή μπαλέτου για λαϊκή ορχήστρα, βασισμένο κυρίως σε μελωδίες γνωστών τραγουδιών του.

Ωστόσο το ωριμότερο έργο του συνθέτη πάνω στην αρχετυπική μορφή της Αντιγόνης ήρθε πολλά χρόνια αργότερα, όταν το 1990, στην Αθήνα πλέον, συνέθεσε τη μουσική για την παράσταση της τραγωδίας του Σοφοκλή για μεσόφωνο, χορωδία, κιθάρα και κοντραμπάσο σε μετάφραση από τον σκηνοθέτη Μίνωα Βολανάκη, έργο που παρουσιάστηκε στην Επίδαυρο εκείνο το καλοκαίρι. 

Το υλικό αυτής της μουσικής σύνθεσης αποτέλεσε τη βάση για ένα πιο φιλόδοξο έργο που έγραψε ο συνθέτης λίγο αργότερα (1994-1996) σε μορφή όπερας ή λυρικής τραγωδίας, όπως το ονόμασε ο ίδιος, δομημένης σε δύο πράξεις και πέντε σκηνές με τον αφιερωματικό υπότιτλο "Hommage a Bellini" που δηλώνει τη μουσική αφετηρία της έμπνευσής του. Ο ίδιος μάλιστα έγραψε και το λιμπρέτο. Το έργο αυτό γνώρισε δύο μεγάλες δημόσιες εκτελέσεις και αντίστοιχες δισκογραφικές εκδόσεις, από τις οποίες η πρώτη έγινε στις αρχές Οκτωβρίου του 1999 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υπό τη διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού κι εκδόθηκε σε δίσκο από την FM Records το 2003.

Λίγες λίγες ημέρες αργότερα, μέσα στον Οκτώβρη του 1999, το έργο παρουσιάστηκε και στην αίθουσα Capella Concert Hall της Αγίας Πετρούπολης με τη συμμετοχή της St. Petersburg State Academic Capella Orchestra και τη Χορωδία της Αγίας Πετρούπολης με διεύθυνση ορχήστρας από τον Alexander Chernoushenko και Ρώσους λυρικούς τραγουδιστές (που ερμηνεύουν στα ελληνικά). Η εκτέλεση αυτή δισκογραφήθηκε και κυκλοφόρησε το 2000 από την Intuition Records σε μια καλαίσθητη και φροντισμένη έκδοση με πλουσιότατο δίγλωσσο (στα γερμανικά και αγγλικά) βιβλιαράκι.

(c) 2CD | Intuition | 2000 | Πηγή: d58