Η 3η Συμφωνία του Μίκη Θεοδωράκη είναι ένα έργο γιγαντιαίων διαστάσεων, αφού ξεπερνάει σε διάρκεια τη μία ώρα (σε κάποιες εκτελέσεις φτάνει και τα 70 λεπτά), ακολουθώντας τα μεγάλα πρότυπα του συνθέτη, όπως η 9η Συμφωνία του Μπετόβεν, αλλά και οι Συμφωνίες του Μάλερ, όπως είδαμε άλλωστε και στην περίπτωση της 2ης Συμφωνίας του.
Πρόκειται για σύνθεση γραμμένη για μεσόφωνο, χορωδία και ορχήστρα. Το έργο καταγράφεται σε δύο διαδοχικές γραφές. Η πρώτη γράφτηκε το 1980-81 στο Παρίσι, πρωτοεκτελέστηκε στις 29 Απριλίου 1982 στο Βερολίνο με τη συμμετοχή της Κωμικής Όπερας του Βερολίνου υπό τη διεύθυνση του Heinz Rogner κι εκδόθηκε σε δίσκο από τη Minos (1983), ενώ το 1992 ο συνθέτης επεξεργάστηκε σε δεύτερη γραφή το έργο δίνοντάς του την τελική μορφή, η οποία παρουσιάστηκε σε πρώτη εκτέλεση στις 11 Απριλίου 1993 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών υπό τη διεύθυνση του ίδιου.
Όπως επισημαίνει ο μελετητής του Μίκη Θεοδωράκη Andreas Brandes, η 3η Συμφωνία αποτελεί έργο ζωής του συνθέτη, καθώς φαίνεται πως η πρώτη του επαφή με το ποίημα του Διονυσίου Σολωμού "Η τρελή μάνα", το οποίο αποτελεί τη κύρια πηγή έμπνευσής του, σημειώθηκε στα εφηβικά του ακόμη χρόνια που συνέπεσαν με την περίοδο της γερμανικής Κατοχής. Μέσα του η "μάνα" του Σολωμού ταυτίστηκε με την ίδια την Ελλάδα που πασχίζει να επιβιώσει ολόγυμνη μέσα στα ερείπια και τελικά κερδίζει τη ζωή, όπως φανερώνουν τα πανηγυρικά τύμπανα στο φινάλε του έργου. Πάντως τα νεανικά σκιρτήματα του συνθέτη δεν βρήκαν τότε το δρόμο μιας συγκροτημένης σύνθεσης και χρειάστηκε να περάσουν κάπου τέσσερις δεκαετίες, στην ωριμότητά του πια, για να δώσει σάρκα και οστά στη νεανική του ιδέα με την πρώτη γραφή της 3ης Συμφωνίας το 1981.
Το έργο στη μορφή του αυτή ήταν δομημένο σε τρεις ενότητες, όλες βασισμένες στο ποίημα του Σολωμού, αλλά τελικά ο συνθέτης, φορτισμένος έντονα από το θάνατο του αγωνιστή Δημήτρη Δεσποτίδη* την ίδια εκείνη χρονιά, συνέθεσε επιπλέον ένα εξαίσιο λυρικό ιντερμέδιο που τελικά ενσωματώθηκε ως το 3ο μέρος της Συμφωνίας διαπλέκοντας αρμονικά τους κατανυκτικούς βυζαντινούς ύμνους της Μ. Παρασκευής με στίχους από το ποίημα "Η πόλις" του Κ.Π. Καβάφη, στη μοναδική περίπτωση μέσα στο κολοσσιαίο έργο του που κατέφυγε στην ποίηση του Αλεξανδρινού ποιητή. Το μέρος αυτό αναμφισβήτητα αποτελεί μια από τις κορυφαίες μουσικές στιγμές στο σύνολο του έργου του μεγάλου συνθέτη!
Με βάση λοιπόν τα παραπάνω, νομίζω πως δε θα ήταν άστοχο να ισχυριστεί κανείς ότι όλα αυτά τα μακροχρόνια διαδοχικά στάδια διαμόρφωσης του έργου μπορούν να παραλληλιστούν με τα τρία σχεδιάσματα των "Ελεύθερων Πολιορκημένων" του Διονυσίου Σολωμού, του ποιητή δηλαδή που ενέπνευσε τον συνθέτη για την 3η Συμφωνία.
Όπως προαναφέραμε, το έργο γνώρισε πολλαπλές ηχογραφήσεις που εκδόθηκαν σε δίσκους για την ελληνική και διεθνή αγορά. Ο ίδιος ο Μίκης υπογράφει δύο δισκογραφημένες εκδοχές του έργου, αλλά η αρτιότερη όλων νομίζω πως είναι μια ηχογράφηση του 1983 με τη Συμφωνική Ορχήστρα και τη Χορωδία της Μόσχας υπό τη στιβαρή διεύθυνση του σημαντικού Σοβιετικού αρχιμουσικού Dimitri Kitayenco, η οποία κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 1987 από την FM Records και το 2002 διανεμήθηκε από την εφημερίδα Ελευθεροτυπία, ενώ το 2004 επανεκδόθηκε από την Ολλανδική Weton.
* Την ίδια επίσης περίοδο ο συνθέτης μελοποίησε τα "Κατά Σαδδουκαίων Πάθη" του Μιχάλη Κατσαρού, έργο επίσης αφιερωμένο στη μνήμη του Δημήτρη Δεσποτίδη.
(c) CD | FM Records/Weton | 1987/2004 | Πηγή: d58
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου