Δήμητρα Γαλάνη, Σπύρος Σακκάς: Μια βραδιά με ένα τραγούδι (1985)

Το 1985 από τη Minos εκδόθηκε το διπλό άλμπουμ "Μια βραδιά με ένα τραγούδι". Πρόκειται για μια εξαιρετική συνεργασία δύο κορυφαίων ερμηνευτών, πολύ διαφορετικών μεταξύ τους, οι οποίοι αποφάσισαν να συμπράξουν ερμηνεύοντας μια ευρεία ανθολογία τραγουδιών από το διαχρονικό μουσικό, διεθνές και ελληνικό, ρεπερτόριο.

Η κορυφαία ελληνίδα τραγουδίστρια του λεγόμενου "έντεχνου" λαϊκού τραγουδιού Δήμητρα Γαλάνη, η οποία ξεκίνησε τη μουσική της περιπέτεια νεαρότατη στο τέλος της δεκαετίας του '60 πλάι σε μεγάλους δημιουργούς (Μάνος Χατζιδάκις, Δήμος Μούτσης, Γιάννης Σπανός, Βασίλης Τσιτσάνης κ.ά.), συναντήθηκε με τον σπουδαίο βαρύτονο Σπύρο Σακκά, διαχρονικό συνεργάτη του Μάνου Χατζιδάκι, αλλά και άλλων σημαντικών λόγιων συνθετών (Αργύρης Κουνάδης, Γιώργος Κουρουπός, Νίκος Κυπουργός, Angelique Ionatos). Επέλεξαν ένα ετερόκλητο υλικό που καλύπτει ευρύτατο φάσμα της μουσικής τόσο χρονικά, όσο και υφολογικά, από τον Monteverdi, τον Bach, τον Schumann και τον Mahler, μέχρι την Carole King, την ελληνική και ξένη παραδοσιακή μουσική, αλλά και τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Βασίλη Τσιτσάνη και τον Διονύση Σαββόπουλο.

Οι ερμηνείες είναι λιτές κι απέριττες και κυρίως βαθιά ειλικρινείς και συγκινητικές. Συμβάλλουν σ' αυτό και οι σπουδαίοι μουσικοί που συμμετέχουν, όπως ο Δημήτρης Βράσκος στο βιολί, η Στέλλα Γαδέδη στο φλάουτο, ο Νίκος Γκίνος στο κλαρινέτο, η Στέλλα Κυπραίου και ο Βαγγέλης Μπουντούνης στην κλασική κιθάρα, ο Χρήστος Σφέτσας στο βιολοντσέλο και πολλοί άλλοι. Τις ενορχηστρώσεις επιμελήθηκαν ο Βασίλης Τενίδης, η Λένα Πλάτωνος και ο Παναγιώτης Καλαντζόπουλος.

Μίμης Πλέσσας: Κορίτσια για φίλημα (1964/1988)

Η ταινία "Κορίτσια για φίλημα" είναι ένα από τα δημοφιλέστερα μιούζικαλ του Γιάννη Δαλιανίδη, έγχρωμη παραγωγή της Finos Film που στην πρώτη της προβολή το 1965 έκοψε πάνω από 600.000 εισιτήρια κατακτώντας φυσικά την πρώτη θέση εκείνης της χρονιάς. Λογικό ήταν. Διέθετε ένα ακαταμάχητο καστ με μερικά από τα λαμπερότερα αστέρια του ελληνικού κινηματογράφου. Ιδού μερικά: Ζωή Λάσκαρη, Ρένα Βλαχοπούλου, Κώστας Βουτσάς (αναρωτιέμαι αν απουσιάζει από κανένα μιούζικαλ του Δαλιανίδη ο αειθαλής κωμικός!), Μάρθα Καραγιάννη, Χλόη Λιάσκου, Ανδρέας Ντούζος, Γιάννης Βογιατζής και πολλοί άλλοι. Η παραγωγή ήταν πλούσια, το σενάριο αβανταδόρικο και φυσικά η μουσική που έπαιζε καταλυτικό ρόλο στη σκηνική ανάπτυξη της ταινίας.

Και ναι! Ήταν και πάλι ο Μίμης Πλέσσας που υπέγραψε τη φαντασμαγορική μουσική αυτής της ταινίας. Ευφάνταστα ορχηστρικά θέματα, αλλά και μπόλικα τραγούδια πλημμυρίζουν την ταινία από την αρχή ως το τέλος. Τα τραγουδούν οι πρωταγωνιστές και κυρίως η Ρένα Βλαχοπούλου. Εδώ έχουμε κι εκείνο το εμβληματικό πλέον "Αψού, γείτσες" με τον Κώστα Βουτσά. Το ωραιότερο απ' όλα έχει τίτλο "Γελάει γαλάζιος ουρανός" και το ερμηνεύει η Βλαχοπούλου.

Μίμης Πλέσσας: Η ψεύτρα (1963/1988)

Η ταινία "Η ψεύτρα" γυρίστηκε το 1963 για τη Finos Film σε σενάριο και σκηνοθεσία του Γιάννη Δαλιανίδη, ο οποίος την ίδια χρονιά γύρισε και το μιούζικαλ "Μερικοί το προτιμούν ...κρύο". Και οι δυο αυτές ταινίες κατέλαβαν τις δύο πρώτες θέσεις σε εισιτήρια με έναν αριθμό που ξεπέρασε τις 200.000 στην πρώτη τους προβολή!

Στην "Ψεύτρα" πρωταγωνιστούσε η Αλίκη Βουγιουκλάκη με παρτενέρ τον Αλέκο Αλεξανδράκη πλαισιωμένοι από μερικούς υπέροχους ηθοποιούς, όπως ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, ο Κώστας Βουτσάς, η Χλόη Λιάσκου και η Ζωή Φυτούση. 

Τη μουσική και τα τραγούδια της κοσμαγάπητης αυτής ταινίας έγραψε ο Μίμης Πλέσσας με τη χαρακτηριστική ευκολία και μαεστρία που είχε ήδη επιδείξει σε προηγούμενες συνεργασίες του με τον Δαλιανίδη, αλλά και την Αλίκη. Στην ταινία ακούγονται τρία τραγούδια που ερμηνεύει φυσικά η Αλίκη με το γνωστό της μπρίο. Οι στίχοι των τραγουδιών γράφτηκαν από τον Κώστα Πρετεντέρη.

Αν και η Fidelity είχε κυκλοφορήσει τότε ένα 45άρι με τα τραγούδια της ταινίας, η ολοκληρωμένη έκδοση του συγκεκριμένου soundtrack χρειάστηκε να περάσουν 25 χρόνια, για να πραγματοποιηθεί, μόλις το 1988, μαζί με τη μουσική της θεατρικής εκδοχής του "Χτυποκάρδια στα θρανία".

Μίμης Πλέσσας: Χτυποκάρδια στα θρανία (1962/1988)

Το 1962 ο δαιμόνιος σεναριογράφος και σκηνοθέτης Αλέκος Σακελλάριος ανέβασε στη σκηνή του Θεάτρου Κοτοπούλη-Rex την κωμωδία "Χτυποκάρδια στα θρανία" με πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη. Η μεγάλη επιτυχία της παράστασης οδήγησε αμέσως μετά το έργο και στις κινηματογραφικές αίθουσες, όπου μαζί με την Αλίκη συμπρωταγωνίστησε ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ και πολλοί άλλοι σπουδαίοι ηθοποιοί σε αξέχαστους ρόλους (Λάμπρος Κωνσταντάρας, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Γιώργος Κωνσταντίνου), για να γίνει μια τεράστια εμπορική επιτυχία. Μάλιστα το έργο γυρίστηκε παράλληλα και σε τουρκική βερσιόν, αν και δεν παίχτηκε ποτέ στη γείτονα χώρα λόγω πολιτικών εντάσεων με την Ελλάδα εκείνη την περίοδο.

Το σημαντικό λοιπόν μ' αυτό το αγαπημένο έργο είναι ότι στην αρχική θεατρική του μορφή τη μουσική έγραψε ο Μίμης Πλέσσας. Ένα soundtrack μάλλον υποτιμημένο και παραγνωρισμένο παρά τη φρεσκάδα των ιδεών του, τους χαρούμενους ρυθμούς και τα τραγούδια με τη φωνή της Αλίκης. Ο λόγος που ξεχάστηκε αυτή η μουσική του Πλέσσα είναι ότι σχεδόν ταυτόχρονα βγήκαν τα υπέροχα τραγούδια που έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις για την ταινία, ερμηνευμένα κι αυτά από την Αλίκη, τα οποία αγαπήθηκαν και τραγουδήθηκαν πολύ εκείνο τον καιρό.

Έτσι η καλή δουλειά του Μίμη Πλέσσα πέρασε στο περιθώριο και δεν εκδόθηκε σε δίσκο παρά μόλις το 1988 από τη Philips.

Μίμης Πλέσσας: Χριστίνα (1960/ανέκδοτο OST)

Ο Μίμης Πλέσσας αναμφίβολα έχει αφήσει ένα ισχυρό αποτύπωμα στον μεταπολεμικό μουσικό μας πολιτισμό και μια δισκογραφία που δύσκολα μπορεί να καταγραφεί με πληρότητα. Αποτελεί σπάνια περίπτωση καταρτισμένου μουσικού που υπηρέτησε όλες τις μουσικές φόρμες με την ίδια σχεδόν επιτυχία ποσοτικά και ποιοτικά. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι είναι ο δημιουργός του πιο εμπορικού δίσκου από καταβολής ελληνικής δισκογραφίας, του περίφημου (και υπέροχου) "Δρόμου" (1969) σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου.

Αν θα μπορούσαμε ωστόσο να μιλήσουμε για ένα προνομιακό πεδίο δράσης αυτού του χαλκέντερου δημιουργού, θα αναφερόμασταν ασφαλώς στη μουσική για τον κινηματογράφο. Στον τομέα αυτό κατέχει μία από τις 3-4 προνομιακότερες θέσεις, πλάι στον Μάνο Χατζιδάκι, τον Κώστα Καπνίση και τον Γιώργο Κατσαρό. Γύρω στις 125 ταινίες υπολογίζονται αυτές που έχουν το δικό του όνομα στη μουσική τους επένδυση! Και μιλάμε για απλά τραγούδια ή εντυπωσιακά χορευτικά νούμερα μέχρι πιο σύνθετες οργανικές συνθέσεις που υπογραμμίζουν κατάλληλα τη δράση. Σε όλα αυτά ήταν αρχιμάστορας ο Μίμης Πλέσσας. Ιδιαίτερα η μουσική που έγραψε για τα λαοφιλή μιούζικαλ του Δαλιανίδη στη Finos Film αποτελεί το πιο πειστικό τεκμήριο της μεγάλης του μαστοριάς.

Η συνεργασία λοιπόν του Μίμη Πλέσσα με τον παραγωγικότατο σκηνοθέτη Γιάννη Δαλιανίδη εγκαινιάστηκε το 1960 με τη χαριτωμένη κωμωδία "Χριστίνα", όπου πρωταγωνιστούσαν σπουδαίοι ηθοποιοί, όπως η Τζένη Καρέζη, ο Ντίνος Ηλιόπουλος και ο Ανδρέας Μπάρκουλης. Ο συνθέτης έγραψε μερικά οργανικά θέματα για τις σκηνικές ανάγκες της ταινίας στο γνώριμο ύφος εκείνης της εποχής. Δεν λείπει το απαραίτητο Cha cha φυσικά. Ένα τραγουδάκι σε στίχους του Γιώργου Οικονομίδη ερμηνεύει ο Ανδρέας Μπάρκουλης. Στην εισαγωγή ακούμε τον γνωστό ηθοποιό Βύρωνα Πάλλη να σχολιάζει τη δράση της ταινίας. Το συγκεκριμένο soundtrack παραμένει ανέκδοτο και το έχω αντλήσει από το σχετικό dvd της ταινίας.

Νίκος Μαμαγκάκης, Έλενα Παπανδρέου: Νέα Εκδρομή (1986)

Το 1966 από τη Lyra εκδόθηκε το soundtrack του Νίκου Μαμαγκάκη για την ποιητική ταινία "Η εκδρομή" του Τάκη Κανελλόπουλου που είχε γυριστεί την προηγούμενη χρονιά. Πρόκειται για μια αριστουργηματική σύνθεση για κλασική κιθάρα με δύο παρέμβλητα λυρικά τραγούδια σε στίχους του Δημήτρη Χριστοδούλου που ερμήνευσε η Πόπη Αστεριάδη, ενώ σολίστ στην κιθάρα ήταν ο μεγάλος κλασικός κιθαριστής Γεράσιμος Μηλιαρέσης.

Είκοσι χρόνια μετά, το 1986, ο ανήσυχος συνθέτης επανήλθε σ' αυτό το σημαντικό έργο δηλώνοντας ότι δεν ήταν απόλυτα ικανοποιημένος από την αρχική του εκδοχή, επικρίνοντας μάλιστα εμμέσως τον Μηλιαρέση για καθοριστικές παρεμβάσεις του στο έργο! Ο συνθέτης είχε ήδη ανακαλύψει μια καινούργια σπουδαία κιθαρίστρια, την Έλενα Παπανδρέου, με την οποία είχε συνεργαστεί τα προηγούμενα χρόνια σε δύο άλλες κιθαριστικές του συνθέσεις: Πρώτα στην "Ερωτική μουσική για σόλο κιθάρα" (1983) και αμέσως μετά στα "22 Κομμάτια για σόλο κιθάρα" (1984) που ήδη σας παρουσίασα.

Ξανάπιασε λοιπόν την παρτιτούρα της "Εκδρομής" αναπροσαρμόζοντας αρμονικά και ρυθμικά όλα τα μέρη της και προσθέτοντας μία επιπλέον παραλλαγή ως φινάλε. Έτσι προέκυψε η "Νέα Εκδρομή" με σολίστ την Έλενα Παπανδρέου, ενώ τα δυο τραγούδια ερμήνευσαν η Νένα Βενετσάνου και η Σαβίνα Γιαννάτου. 

Χωρίς αμφιβολία, πρόκειται για έξοχη σπουδή πάνω στις δυνατότητες του λαοφιλούς οργάνου, αν και η προσωπική μου άποψη είναι ότι η αρχική ερμηνεία του έργου με τον Μηλιαρέση παραμένει αξεπέραστη.

Η περιπέτεια όμως αυτής της γλυκιάς "Εκδρομής" δε σταμάτησε εδώ, αφού ο συνθέτης μετά από είκοσι χρόνια και πάλι επανήλθε στο έργο δίνοντας μια καινούργια "Νέα Εκδρομή" με σολίστ τον Δημήτρη Κοτρωνάκη κι ερμηνεύτρια τη Φωτεινή Δάρρα για λογαριασμό της Ιδαία, της δικής του δισκογραφικής εταιρίας, όπου τα τελευταία χρόνια της ζωής αποδύθηκε σ' ένα τιτάνιο έργο ανασύνθεσης και επανεκτέλεσης ολόκληρης της παλιάς του δισκογραφίας! 
Και δεν τελειώσαμε ακόμη! Γιατί αμέσως μετά την ηχογράφηση του έργου με τον Δημήτρη Κοτρωνάκη ο χαλκέντερος Μαμαγκάκης ξαναμπήκε στο στούντιο ηχογραφώντας εκ νέου το έργο, για τέταρτη φορά, με τον κιθαριστή Παύλο Κανελλάκη κρατώντας στα τραγούδια τις ερμηνείες της Δάρρα, πάλι για την Ιδαία!

Ο Μουσικός Κόσμος του Γιώργου Χατζηνάσιου (1977)

Υπήρξε από τους παραγωγικότερους συνθέτες τραγουδιών τη δεκαετία του '70 και μέχρι τα μέσα της επόμενης. Στη συνέχεια στράφηκε πιο πολύ στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, ενώ σήμερα - χωρίς να είναι απόμαχος - αναπαύεται πάνω στις κεκτημένες δάφνες του λαμπρού παρελθόντος!

Μιλώ για τον προικισμένο συνθέτη Γιώργο Χατζηνάσιο, ο οποίος έγραψε μερικά διαχρονικά σουξέ τη δεκαετία του '70 συνεργαζόμενος με κορυφαίους ερμηνευτές (Μαρινέλλα, Γιάννης Πάριος, Βίκυ Μοσχολιού, Δήμητρα Γαλάνη, Μανώλης Μητσιάς, Σταμάτης Κόκοτας, Στράτος Διονυσίου, Χάρις Αλεξίου, Αντώνης Καλογιάννης, Δημήτρης Μητροπάνος, Νάνα Μούσχουρη, Τάνια Τσανακλίδου και πολλοί άλλοι).

Το 1977, τη χρονιά που έγραψε για τη Eurovision το "Μάθημα Σολφέζ", αποφάσισε κιόλας να κάνει έναν πρώτο απολογισμό της πορείας του με τον ορχηστρικό δίσκο "Ο μουσικός κόσμος του Γιώργου Χατζηνάσιου". Επέλεξε μερικά από τα τραγούδια που έγραψε στο πρώτο δημιουργικό του διάστημα και τα διασκεύασε για ορχήστρα με την ξεχωριστή μαστοριά του στην ενορχήστρωση. Ο ίδιος συμμετέχει στην ορχήστρα ως μεγάλος δεξιοτέχνης του πιάνου. Όμορφος δίσκος στα χνάρια ανάλογων εργασιών που μας έχει χαρίσει και ο Γιάννης Σπανός. Τρία χρόνια αργότερα μάλιστα θα επανέλθει με έναν ακόμη δίσκο ανάλογου περιεχομένου.

Νίκος Μαμαγκάκης, Έλενα Παπανδρέου: 22 Κομμάτια για Κιθάρα (1984)

Ο μεγάλος και πολυσχιδής συνθέτης Νίκος Μαμαγκάκης (1929-2013) υπήρξε ένας ακούραστος δημιουργός κι ένα ανήσυχο πνεύμα, στοιχεία που τον οδήγησαν σε μια πλουσιότατη συνθετική κληρονομιά, η οποία διακρίνεται για την πολυμέρεια, την πρωτοτυπία και τη βαθιά γνώση των μουσικών κανόνων. Γιαυτό ακόμη και ο πληροφορημένος μουσικόφιλος εκπλήσσεται ανακαλύπτοντας συνεχώς και καινούργιες πτυχές αυτού του έργου, συχνά σε πλήρη διάσταση με την εικόνα που μπορεί να είχε αποκομίσει μέσα από το το γνωστότερο κομμάτι του έργου του, αυτό που αφιερώθηκε στο ελληνικό τραγούδι.

Ο Νίκος Μαμαγκάκης λοιπόν υπήρξε προικισμένος τραγουδοποιός με μια εμμονή στον ποιητικό λόγο (Κορνάρος, Καζαντζάκης, Ρίτσος, Βάρναλης, Εγγονόπουλος, Εμπειρίκος, Θέμελης κλπ.) και είχε συνεργασίες με πολλά μεγάλα ονόματα του ελληνικού πενταγράμμου (Γιάννης, Πουλόπουλος, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Τζένη Βάνου, Πόπη Αστεριάδη, Μαρία Δημητριάδη, Δημήτρης Ψαριανός, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Νένα Βενετσάνου, Σαβίνα Γιαννάτου, Μελίνα Κανά κ.ά.). Υπήρξε επίσης σπουδαίος κινηματογραφικός συνθέτης έχοντας μάλιστα και ευδόκιμη διεθνή καριέρα συνθέτοντας για πολλά χρόνια στη Γερμανία. Υπήρξε τέλος και συνθέτης λόγιας μουσικής και μάλιστα με έργα που εντάσσονται στα πρωτοποριακά ρεύματα του 20ου αιώνα.

Αλλά σήμερα θέλω να σταθώ σε μια ιδιαίτερη πτυχή του έργου του: Ο Νίκος Μαμαγκάκης υπήρξε ο πρώτος συστηματικός και σημαντικός συνθέτης μουσικής για κλασική κιθάρα, ένα πεδίο που λάμπρυναν κυρίως οι Ισπανοί συνθέτες του προηγούμενου αιώνα δημιουργώντας ένα πολύ σπουδαίο και ιδιαίτερα δημοφιλές ρεπερτόριο για το συγκεκριμένο όργανο. Το 1966 λοιπόν ο Μαμαγκάκης μας έδωσε ένα αριστουργηματικό soundtrack για την ταινία "Εκδρομή" του Τάκη Κανελλόπουλου. Το σημαντικό όμως μ' αυτό το soundtrack είναι ότι περιλαμβάνει μουσική για σόλο κλασική κιθάρα σε μια φόρμα θέματος με παραλλαγές που ερμηνεύει ο Γεράσιμος Μηλιαρέσης, ένας από τους δυο ογκόλιθους της ελληνικής κιθαριστικής σχολής μαζί με τον Δημήτρη Φάμπα. Ο συνθέτης μάλιστα συνέχισε να γράφει ανάλογη μουσική και για άλλες ταινίες του Κανελλόπουλου ("Παρένθεση").

Στα μεταγενέστερα χρόνια ο ανήσυχος συνθέτης συχνά επανερχόταν στα παλιά του έργα και τα επεξεργαζόταν εκ νέου. Το ίδιο έκανε και με την παρτιτούρα της "Εκδρομής", όταν συναντήθηκε με τη διάσημη Ελληνίδα κιθαρίστρια Έλενα Παπανδρέου, με την οποία ηχογράφησε τη "Νέα Εκδρομή" (1986), αλλά και άλλα έργα για κλασική κιθάρα. 

Μεταξύ αυτών των έργων λοιπόν ηχογράφησε και τα "22 Κομμάτια για σόλο Κιθάρα" που κυκλοφόρησαν από τη Lyra to 1984. Πρόκειται για μια σύνθεση αποτελούμενη από τέσσερις σουίτες με τους τίτλους: "Ρομαντική σουίτα", "Λαϊκή σουίτα", "Σουίτα της Μπελ Επόκ", "Σουίτα της Κρητικής Αναγέννησης". Καθεμιά από τις τέσσερις σουίτες αποτελείται από περισσότερα μέρη εμπνευσμένα το καθένα από το ηχητικό πεδίο που ορίζει ο αντίστοιχος τίτλος. Φυσικά το έργο δεν γνώρισε καμιά εμπορική απήχηση, αλλά αυτό δεν αφαιρεί τίποτε από την ομορφιά των μελωδιών και ρυθμών του και από τη ζηλευτή δεξιοτεχνία της ερμηνεύτριας.

Ο Μπάμπης Τσετίνης τραγουδά για σας (1968)

Επιστρέφουμε στον καλό λαϊκό τραγουδιστή Μπάμπη Τσετίνη, για να κλείσουμε ολοκληρωμένα τους λογαριασμούς μας με την προσωπική του δισκογραφία μέσα στη δεκαετία του '60.

Ξεκίνησε λοιπόν το 1960, είχε τον πρώτο σημαντικό σταθμό του το 1966 με τη συμμετοχή του στο δίσκο "Ανάσταση Ονείρων" του Χρήστου Λεοντή κι έκλεισε την πολύ γόνιμη αυτή δεκαετία με τρεις προσωπικούς δίσκους που κυκλοφόρησαν από την Odeon στο διάστημα 1967-1969, ένας κάθε χρόνο.

Χάρις στις άοκνες και επίμονες προσπάθειες λοιπόν του φίλου μου Νίκου βρέθηκε κι αποκαταστάθηκε ο δεύτερος προσωπικός δίσκος του τραγουδιστή που κυκλοφόρησε το 1968 με τίτλο "Ο Μπάμπης Τσετίνης τραγουδά για σας". Ο δίσκος περιλαμβάνει δώδεκα ορθόδοξα λαϊκά τραγούδια, τα ένδεκα πρωτότυπα κι ένα σε επανεκτέλεση. Το τελευταίο είναι το "Χαμόγελο" του Γιώργου Ζαμπέτα που είχε ερμηνεύσει νωρίτερα ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ. Στα υπόλοιπα τραγούδια τη μερίδα του λέοντος καταλαμβάνουν τα πέντε τραγούδια του Βασίλη Βασιλειάδη (τα τέσσερα σε στίχους Πυθαγόρα) και ο δίσκος συμπληρώνεται με συνθέσεις των Θόδωρου Δερβενιώτη, Δημήτρη Γκούτη, Ν. Μυλωνά και Γιώργου Κατσαρού.

Διευκρινίζω ότι όλα τα τραγούδια του δίσκου μπορούν να εντοπιστούν και σε διάφορες νεότερες ψηφιακές συλλογές του τραγουδιστή με εξαίρεση το σπανιότατο "Είμαστε δυο αμαρτωλοί".

Δημήτρης Λάγιος: Ρωγμές (1992)

Μετά τον πρόωρο θάνατο του Δημήτρη Λάγιου - στις 9 Απριλίου 1991 - εκδόθηκαν απανωτά τρεις ολοκληρωμένοι δίσκοι με δουλειές που είχε ήδη ηχογραφήσει ο συνθέτης, αλλά δεν είχε προλάβει να τις χαρεί ο ίδιος να κυκλοφορούν. Αναφέρομαι στο σημαδιακό κι εν πολλοίς εξομολογητικό δίσκο "Ερωτική πρόβα", που βγήκε την ίδια χρονιά του θανάτου του, κι ένα χρόνο μετά στους δίσκους "Ίνα τι" και "Ρωγμές".

Ο δίσκος "Ρωγμές" αποτελεί ένα είδος συνέχειας της παλιότερης σύνθεσής του "Έργα για Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων" που είχε εκδοθεί το 1989 εγκαινιάζοντας την άκρως ενδιαφέρουσα συνεργασία του με τη σπουδαία ομώνυμη ορχήστρα του Δήμου Πάτρας, την οποία επί χρόνια διηύθυνε πολύ γόνιμα και δημιουργικά ο θανών πλέον μαέστρος Θανάσης Τσιπινάκης. 

Το έργο μοιράζεται σε δυο ενότητες με τους τίτλους: "Σπουδές σε ελληνικά θέματα", "Ρωγμές". Η πρώτη ενότητα είναι μια οργανική σύνθεση με θέμα και παραλλαγές, ενώ παρεμβάλλεται κι ένα τραγούδι σε στίχους Στρατή Πασχάλη που ερμηνεύει η σοπράνο Ηλέκτρα Βάργκα. Στη δεύτερη ενότητα που έδωσε και το γενικό τίτλο του δίσκου επικεφαλής της ορχήστρα νυκτών εγχόρδων είναι το μαντολίνο που ερμηνεύει ο δεξιοτέχνης Ευγένιος Βούλγαρης.

Πρέπει να σημειώσω ότι στην ψηφιακή έκδοση του δίσκου προστέθηκε και η παλιότερη οργανική σύνθεση "Έργα για Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων" (αν και όχι ολοκληρωμένη), αλλά εδώ σας δίνω την αρχική ανεξάρτητη έκδοση του δίσκου.

Δημήτρης Λάγιος: Ίνα τι (1992)

Άλλη μια μεταθανάτια δισκογραφική δουλειά του πρόωρα χαμένου συνθέτη Δημήτρη Λάγιου (1952-1991). Πρόκειται για το δίσκο "Ίνα Τι", που αποτελεί ένα μίγμα αυθεντικών εκκλησιαστικών μελωδιών με πρωτότυπες συνθέσεις βασισμένες σε γνωστά και πολυσήμαντα κείμενα της εκκλησιαστικής γραμματείας από τον Δαβίδ μέχρι τον Ρωμανό τον Μελωδό. 

Η σύνθεση του έργου χρονολογείται στα 1988. Ο συνθέτης επέλεξε ένα οργανικό σύνολο δυτικού ηχοχρώματος με ξύλινα πνευστά και έγχορδα που παραπέμπουν στη μεγάλη δυτική θρησκευτική παράδοση της μουσικής φιλολογίας από την εποχή του μπαρόκ (Bach, Handel, Vivaldi) μέχρι και τον 20ο αιώνα (Stravinsky, Poulenc). Άλλωστε η μουσική παιδεία του Λάγιου είχε αυτή τη διάσταση εμποτισμένη και εμπλουτισμένη βέβαια και από τα ιδαίτερα μουσικά χρώματα της πατρίδας του (μαντολινάτα). Το αποτέλεσμα είναι ένα μουσικό έργο που ακούγεται εύηχο και συναρπαστικό, πράγμα που βοηθάει αποφασιστικά στην ουσιαστικότερη προσέγγιση του υψηλού λόγου που υπηρετεί. Σημειώνω ιδιαίτερα την εξαιρετική οργανική σύνθεση "Σουίτα σε λα ελάσσονα", που μοιράζεται σε δύο μέρη, μια σύνθεση λόγιου ύφους σε φόρμα συμφωνικής φαντασίας.

Πέρα από την οργανική συνοδεία, σημαντικότατο ρόλο παίζει το θαυμάσιο φωνητικό σύνολο "Διάσταση" και η καίρια ενορχηστρωτική παρέμβαση του αξιόλογου Κύπριου συνθέτη Μιχάλη Χριστοδουλίδη, με τον οποίο ο Δημήτρης Λάγιος θα ξανασυναντηθεί στο δίσκο "Των Αθανάτων" (1994).

Τα τραγουδιστικά μέρη του έργου ερμηνεύουν ο Γιώργος Νταλάρας, η Σαβίνα Γιαννάτου (εξαιρετική κυρίως στα a capella σόλο της) και ο αξιόλογος Κύπριος τραγουδιστής Δώρος Δημοσθένους. Σε κάποια σημεία ακούγεται και ο ίδιος ο συνθέτης με μια κατανυκτική φωνητική ερμηνεία που συγκινεί βαθιά.

Χρήστος Λεοντής: Δώδεκα παρά πέντε (1971)

Χρειάστηκε να περάσουν πέντε ολόκληρα χρόνια από την "Ανάσταση Ονείρων" (1966), μέχρι να ηχογραφήσει τον τρίτο προσωπικό του δίσκο στα 1971 ο σπουδαίος συνθέτης Χρήστος Λεοντής. Ολιγογράφος έτσι κι αλλιώς με το κύριο ενδιαφέρον του στραμμένο στη μουσική για το θέατρο, ο συνθέτης κήρυξε ένα είδος άτυπης αποχής από τη δισκογραφία στα χρόνια της χούντας σπάζοντας τη σιωπή του για πρώτη φορά με το δίσκο "Δώδεκα παρά πέντε" που εκδόθηκε από τη Philips.

Όπως δηλώνει κι ο ίδιος στο οπισθόφυλλο, ο δίσκος αυτός - παρά τη χρονική απόσταση που μεσολάβησε - αποτελεί τη φυσική συνέχεια των πρώτων του εργασιών. Λαϊκά τραγούδια περιβεβλημένα με "έντεχνο" μανδύα, εμφανή κυρίως στην ενορχήστρωση, κι ερμηνευμένα από τραγουδιστές που κινούνταν στο μεταίχμιο του καθαρού λαϊκού και "έντεχνου" πεδίου. Παρούσα και πάλι - σε τρίτη συνεχόμενη δουλειά του συνθέτη - η ασύγκριτη Μαρινέλλα που ερμηνεύει τα μισά τραγούδια του δίσκου, ανάμεσα στα οποία και τα δυο κορυφαία: "Έρημο πουλί", "Έναν καιρό". Αμφότερα σε στίχους της Σώτιας Τσώτου. Ιδιαίτερα το δεύτερο είναι μια σπαρακτική κραυγή με σαφείς αιχμές κατά του καθεστώτος και είναι άξιο απορίας πώς πέρασε από τη λογοκρισία!

Στο δίσκο κάνουν το δισκογραφικό ντεμπούτο τους και δυο καινούργιοι τραγουδιστές: Η Βούλα Σαββίδη και ο Γιώργος Φωτόπουλος. Η πρώτη κατάφερε να στήσει μια ενδιαφέρουσα καριέρα στη συνέχεια με κορυφαία στιγμή της τη συνάντησή της με τον Μάνο Χατζιδάκι στον ιστορικό δίσκο "Τα πέριξ" (1974). Ο δεύτερος δεν μπόρεσε να συνεχίσει και περιορίστηκε σ' αυτή τη μοναδική δισκογραφική παρουσία.

Εκτός από τη Σώτια Τσώτου, στίχους έγραψαν επίσης ο Γιάννης Νεγρεπόντης, ο σκηνοθέτης Πάνος Γλυκοφρύδης και ο Τάκης Μιχαηλίδης, που δεν είναι άλλος από τον γνωστό θεατρικό συγγραφέα, σεναριογράφο και στιχουργό Βαγγέλη Γκούφα.
Το ομότιτλο οργανικό κομμάτι του δίσκου ηχογραφήθηκε και ως κανονικό τραγούδι σε στίχους του Ζώη Μάναρη με τίτλο "Παναγιά Παναγιά" σε δίσκο 45 στροφών με τη φωνή της Μαρίας Δημητριάδη.

Σημειώνω ότι ο δίσκος εκδόθηκε και ψηφιακά στα μέσα της δεκαετίας του '90 και διαθέτει μια εξαιρετικά λαμπερή ηχογράφηση.

Ζακ Ιακωβίδης: Λούνα Παρκ (1976)

Μουσική και τραγούδια του Ζακ Ιακωβίδη για την κοσμαγάπητη τηλεοπτική σειρά "Λούνα Παρκ" του Γιάννη Δαλιανίδη που παρακολουθούσε ολόκληρη η Ελλάδα στα χρόνια του '70 απολαμβάνοντας τον μοναδικό Διονύση Παπαγιαννόπουλο στον αλησμόνητο ρόλο του γκρινιάρη κυρ Γιώργη. Η σειρά παιζόταν επί επτά συνεχή χρόνια, από το 1974 ως το 1981, στο διάστημα δηλαδή της πρώτης "μεταπολίτευσης", αφού ξεκίνησε λίγες μέρες πριν πέσει η χούντα και σταμάτησε λίγο πριν πέσει η ΝΔ!

Tα τραγούδια είχαν έναν λειτουργικό ρόλο στη σειρά, αλλά ως ανεξάρτητο ακρόαμα είναι αδιάφορα και κοινότοπα. Τραγουδούν οι ηθοποιοί της σειράς: Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Νίκος Δαδινόπουλος, Άννα Παϊτατζή, Ρένα Παγκράτη, Αλέκα Στρατηγού, Μαίρη Ευαγγέλου, Κάτια Αθανασίου και Σωτήρης Τζεβελέκος. Τους στίχους έγραψε ο Γιάννης Δαλιανίδης, ο οποίος σχολιάζει το έργο στην εισαγωγή και στο φινάλε θυμίζοντας κατά κάποιο τρόπο το σχόλιο του Μάνου Χατζιδάκι στην "Οδό Ονείρων".

Αξιοσημείωτο είναι πάντως ότι το πανέμορφο μουσικό θέμα που ακουγόταν στους τίτλους της σειράς δεν περιέχεται στο συγκεκριμένο soundtrack, γιατί δεν ανήκει στον Ζακ Ιακωβίδη, αλλά στον Μίμη Πλέσσα, γραμμένο για την ταινία "Οι θαλασσιές οι χάντρες"!

Χρήστος Λεοντής: Ανάσταση Ονείρων (1966)

Μιας και πιαστήκαμε τελευταία με τον σημαντικό λαϊκό τραγουδιστή Μπάμπη Τσετίνη και μιας και αναφερθήκαμε ήδη στην πρώιμη συνεργασία του με τον "έντεχνο" συνθέτη Χρήστο Λεοντή, ήρθε η στιγμή - νομίζω - να κάνουμε μια ολοκληρωμένη παρουσίαση εκείνου του ξεχασμένου δίσκου της συνεργασίας τους που κυκλοφόρησε από την Odeon (μετέπειτα Minos) το 1966. Τίτλος του: "Ανάσταση ονείρων".

Ο Χρήστος Λεοντής ξεκίνησε (παρέα με τον Μάνο Λοΐζο) πλάι στον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μάνο Χατζιδάκι, συμμετέχοντας με τραγούδια του στο intermezzo των παραστάσεων της "Μαγικής Πόλης" το καλοκαίρι του 1963. Η πρώτη του ολοκληρωμένη δουλειά ήταν ένας δίσκος-σταθμός στην πορεία του "έντεχνου" λαϊκού τραγουδιού, η περίφημη "Καταχνιά" (1964) με ερμηνευτές τον Στέλιο Καζαντζίδη και τη Μαρινέλλα. 

Δυο χρόνια αργότερα λοιπόν εκδόθηκε η "Ανάσταση Ονείρων". Ο αρχικός πυρήνας του δίσκου ήταν ένας κύκλος επτά λαϊκών τραγουδιών σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου με βασικό ερμηνευτή τον Μπάμπη Τσετίνη. Ανάμεσά τους τα υπέροχα "Έχει ο Θεός" και "Χαμοζωή". Για την ολοκλήρωση του δίσκου προστέθηκαν τρία οργανικά θέματα, καθώς και άλλα δυο τραγούδια που ερμήνευσε η Μαρινέλλα, από τα πρώτα σόλο τραγούδια της πριν ξεκινήσει τη μεγάλη προσωπική της καριέρα. 

Το τραγούδι του δίσκου που ξεχώρισε περισσότερο απ' όλα κι έγινε διαχρονικό με πολλαπλές μεταγενέστερες επανεκτελέσεις (Γιώργος Ζωγράφος, Αλέκα Μαβίλη, Γεράσιμος Ανδρεάτος κ.ά.) ήταν το "Πού να χωρέσει τ' όνειρο" σε στίχους του Μιχάλη Παπανικολάου με ερμηνευτή τον Βαγγέλη Περπινιάδη. Από τα τραγούδια της Μαρινέλλας ξεχωρίζω το "Πάρε τα μάτια μου", μια υπέροχη λαϊκή ελεγεία με έξοχη ερμηνεία, ενώ από τα οργανικά το "Σούρουπο στην Αθήνα". Στο δίσκο συμμετέχει επίσης κι ο άγνωστος τραγουδιστής Γιώργος Γαλάνης, ενώ ένα τραγούδι ("Θαρθεί το βράδυ βροχερό") έχει στίχους του Γιάννη Κακουλίδη.

Οφείλω να διευκρινίσω ότι ο δίσκος επανεκδόθηκε το 1989 σε βινύλιο από τη Minos και από την έκδοση αυτή προέρχεται το αρχείο που σας δίνω. 

Μπάμπης Τσετίνης: Ομώνυμο (1969)

Το 1969, δυο χρόνια μετά τον πρώτο προσωπικό του δίσκο που σας παρουσίασα πριν από μερικές ημέρες, κι αφού μεσολάβησε ένας ακόμη, ο Μπάμπης Τσετίνης κυκλοφόρησε τον τρίτο προσωπικό του δίσκο με τίτλο το όνομά του από την Odeon. Δίσκος με ανάλογα και πάλι χαρακτηριστικά. Στρωτά λαϊκά τραγούδια με πολύ όμορφες ερμηνείες. Τα μισά υπογράφονται από τον μεγάλο μάστορα του λαϊκού πενταγράμμου Θόδωρο Δερβενιώτη, όλα σε στίχους του Κώστα Βίρβου, ενώ τα υπόλοιπα έχουν μουσική του Βασίλη Βασιλειάδη και στίχους Πυθαγόρα και Βίρβου.

Σαφώς και τα τραγούδια του Δερβενιώτη είναι τα καλύτερα. Ανάμεσά τους δυο μεγάλες επιτυχίες, το "Ίσως" και το "Μπορεί" που τραγουδήθηκαν πολύ εκείνα τα χρόνια και μαζί με τα άλλα δυο σπουδαία τραγούδια από τον προηγούμενο δίσκο ("'Ο,τι αρχίζει ωραίο", "Το παλιό μονοπάτι"), καθώς και δυο τραγούδια του Χρήστου Λεοντή ("Χαμοζωή", "Έχει ο Θεός"), αποτελούν τις κορυφαίες στιγμές του Μπάμπη Τσετίνη στην ελληνική δισκογραφία.

Να σημειώσω ότι ο παρών δίσκος με μικρές προσθαφαιρέσεις επανεκδόθηκε το 1978 με τον τίτλο "Τα καλύτερά μου τραγούδια" και κάποια στιγμή εκδόθηκε και ψηφιακά, αλλά φυσικά είναι πλέον εξαφανισμένος από την αγορά.

Κώστας Βίρβος: Ένας κήπος τραγούδια (1983)

Ο Κώστας Βίρβος (1926-2015) ανήκει στην αγία τριάδα των λαϊκών μας στιχουργών μαζί με την Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου και τον Χαράλαμπο Βασιλειάδη. Είναι αδύνατον να καταγραφεί το σύνολο των τραγουδιών που έχει γράψει, τα οποία υπολογίζονται γύρω στα 2000! Ξεκίνησε το 1947 με πρώτο και σταθερό συνεργάτη τον συμπατριώτη του μεγάλο λαϊκό συνθέτη Απόστολο Καλδάρα και σε μια παραγωγικότατη διαδρομή μισού περίπου αιώνα συνεργάστηκε με όλα τα μεγάλα ονόματα του ρεμπέτικου και λαϊκού τραγουδιού, συνθέτες και τραγουδιστές. Παραθέτω μερικά απ' αυτά: Μάρκος Βαμβακάρης, Βασίλης Τσιτσάνης, Απόστολος Καλδάρας, Μανώλης Χιώτης, Θόδωρος Δερβενιώτης, Μπάμπης Μπακάλης, Σταύρος Τζουανάκος, Μαρίκα Νίνου, Σωτηρία Μπέλλου, Στέλλα Χασκίλ, Στράτος Παγιουμτζής, Πρόδρομος Τσαουσάκης, Πάνος Γαβαλάς, Στέλιος Καζαντζίδης, Καίτη Γκρέυ και δεκάδες άλλοι. Συνέχισε δυναμικά και στην περίοδο μετά την παρακμή του αυθεντικού λαϊκού τραγουδιού, ενώ δεν δυσκολεύτηκε να περάσει ακόμη και στο χώρο του λεγόμενου "έντεχνου" με κορυφαίες στιγμές του τις συνεργασίες του με τον Χρήστο Λεοντή ("Καταχνιά"), τον Γιάννη Μαρκόπουλο ("Θεσσαλικός κύκλος") και τον Μίμη Πλέσσα ("Πανόραμα", "Θάλασσα πικροθάλασσα", "Ζει;"). Γνώρισε απανωτές επιτυχίες και στη δεκαετία του '70 με τους νέους τότε τραγουδιστές Γιώργο Νταλάρα, Τόλη Βοσκόπουλο, Γιάννη Καλατζή, Γιάννη Πάριο και πολλούς άλλους.

Το 1983 η Μinos κυκλοφόρησε ένα διπλό λεύκωμα με 31 τραγούδια του Κώστα Βίρβου που καλύπτουν ένα ευρύτατο χρονικό πλαίσιο της δημιουργικής του πορείας, από τη δεκαετία του '40 μέχρι τα χρόνια του '70. Είναι παρόντα όλα τα ονόματα που βρέθηκαν μαζί του όλα αυτά τα χρόνια. Πρόκειται για τραγούδια απολύτως κλασικά και πολυτραγουδισμένα, πολλά από τα οποία γνώρισαν πολλαπλές επανεκτελέσεις τα νεότερα χρόνια. 

Το διπλό αυτό άλμπουμ εκδόθηκε κάποια στιγμή και ψηφιακά με περιορισμένο όμως περιεχόμενο. Εδώ σας δίνω την ολοκληρωμένη αναλογική του εκδοχή, όπως πρωτοκυκλοφόρησε το 1983.

Οι μεγάλες επιτυχίες του Μπάμπη Τσετίνη (1967)

Ο Μπάμπης Τσετίνης (1941-2007) ανήκει στη γενιά των μεγάλων λαϊκών ερμηνευτών της δεκαετίας του '60, ίσως ένα σκαλοπάτι παρακάτω από τα μεγαθήρια του χώρου, όπως ο Στέλιος Καζαντζίδης, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο Πάνος Γαβαλάς ή ο Μανώλης Αγγελόπουλος. Διέθετε ωραία, καθαρή και καλοζυγισμένη φωνή, κατάλληλη για τους λαϊκούς δρόμους του συγκεκριμένου είδους που υπηρέτησε με συνέπεια για πολλά χρόνια, έστω κι αν μετά το 1970 βρέθηκε έξω από την πρώτη γραμμή της δισκογραφίας. Το πρώτο του τραγούδι το ηχογράφησε το 1960 ("Το κορίτσι μου χορεύει") κι ακολούθησαν πολλές άλλες ηχογραφήσεις σε δισκάκια 45 στροφών. Το 1966 μάλιστα ο Χρήστος Λεοντής του εμπιστεύθηκε κάποια τραγούδια του στο δίσκο "Ανάσταση ονείρων", με τα οποία έγινε ευρύτερα γνωστός.

Το 1967 λοιπόν κυκλοφόρησε ο πρώτος προσωπικός του δίσκος, όπου συγκεντρώθηκαν μερικές από τις σκόρπιες ηχογραφήσεις του εκείνης της περιόδου. Περιλαμβάνει δώδεκα λαϊκά τραγούδια, μεταξύ των οποίων δεσπόζουν τα δυο χιλιοτραγουδισμένα του σουξέ. Πρόκειται για τα υπέροχα λαϊκά τραγούδια "Ό,τι αρχίζει ωραίο" του Σπύρου Σκορδίλη και "Στο παλιό το μονοπάτι" του Στέφανου Βαρτάνη. Τα υπόλοιπα ακούστηκαν λιγότερο και φέρουν τις υπογραφές των Γιώργου Μητσάκη, Θόδωρου Δερβενιώτη, Μπάμπη Μπακάλη, Βασίλη Βασιλειάδη και Δημήτρη Γκούτη. Θα ξεχώριζα δύο απ' αυτά: Το "Θυμήσου" του Μητσάκη και το "Γιασεμί π' αγαπούσες εσύ" του Μπακάλη.

Γιάννης Ζουγανέλης: Για την τιμή και το χρήμα (1980)

Ο Κερκυραίος λογοτέχνης Κωνσταντίνος Θεοτόκης (1872-1923) αποτελεί προδρομική μορφή της σοσιαλιστικής λογοτεχνίας στον τόπο μας και το έργο του "Η τιμή και το χρήμα" αποτελεί το πιο πειστικό τεκμήριο. Το έργο σε μορφή νουβέλας (εκτενούς διηγήματος) πρωτοδημοσιεύθηκε σε συνέχειες στο λογοτεχνικό περιοδικό Νουμάς το 1914, ενώ ακολούθησαν αρκετές επανεκδόσεις σε βιβλίο.

Το συγκεκριμένο έργο ευτύχησε δυο φορές μέσα στη δεκαετία του '80 να διασκευαστεί για την οθόνη, τη μικρή και τη μεγάλη. Γνωστότερη από τις δύο αυτές διασκευές ήταν η κινηματογραφική με τίτλο "Η τιμή της αγάπης" που σκηνοθέτησε η Τώνια Μαρκετάκη το 1984, η οποία μάλιστα διαθέτει και το σημαντικό πλεονέκτημα της υπέροχης μουσικής που έγραψε η Ελένη Καραΐνδρου.

Νωρίτερα όμως, το 1980, είχε προηγηθεί η τηλεοπτική παρουσίαση του έργου σε μορφή σίριαλ με τίτλο "Για την τιμή και το χρήμα" που σκηνοθέτησε ο Μάριος Ποντίκας σε σενάριο Ελένης και Μαρίας Παξινού. Πρωταγωνιστούσε η Κατερίνα Αποστόλου, η δημοφιλέστατη Αυγούστα από το θρυλικό σίριαλ Οι έμποροι των εθνών. Μαζί της οι Ντίνα Κώνστα, Νάσος Κεδράκας, Ντίνος Αυγουστίδης, Τάκης Καρνάτσος και άλλοι. Η σειρά προβλήθηκε από την ΥΕΝΕΔ.

Τη μουσική λοιπόν αυτής της ξεχασμένης τηλεοπτικής σειράς έγραψε ο Γιάννης Ζουγανέλης. Το soundtrack περιλαμβάνει μια σειρά οργανικά θέματα ατμοσφαιρικού χαρακτήρα προσαρμοσμένα στις σκηνικές ανάγκες της σειράς. Περιλαμβάνει επίσης και δυο τραγούδια σε στίχους της Ελένης Παξινού που ερμηνεύει πολύ αισθαντικά η Ισιδώρα Σιδέρη. Συμμετέχουν μερικοί πολύ αξιόλογοι μουσικοί, όπως ο Χρήστος Σφέτσας, η Στέλλα Γαδέδη, ο Γιάννης Σπυρόπουλος, ο Χρήστος Ζέρβας, ο Μάνος Αβαράκης και ο Κώστας Γανωτής. Πολύ καλή και σπάνια δουλειά του δαιμόνιου Ζουγανέλη που για μια φορά ακόμη μας εκπλήσσει με την ανεξάντλητη και πολυδιάστατη έμπνευσή του.