Σταύρος Ξαρχάκος: Διόνυσε, καλοκαίρι μας (1972)

Παρουσιάζοντας το δίσκο "Συλλογή" (1974) κάναμε νύξη και στο δίσκο "Διόνυσε, καλοκαίρι μας" του Σταύρου Ξαρχάκου, από τον οποίο είχαν χρησιμοποιηθεί τρία τραγούδια.

Ευκαιρία λοιπόν να σταθούμε λίγο παραπάνω στον σπουδαίο αυτό δίσκο, ο οποίος κυκλοφόρησε από την ΕΜΙ το 1972 κι επανεκδόθηκε από την ίδια εταιρία ένα χρόνο αργότερα, ενώ το 1993 γνώρισε την πρώτη ψηφιακή επανέκδοσή του και το 2011 μια πολύ πιο επιμελημένη remaster ψηφιακή επανέκδοση. Αξιοσημείωτο είναι ότι στις δυο αυτές ψηφιακές επανεκδόσεις αντικαταστάθηκε εξολοκλήρου το αρχικό εξώφυλλο που έφερε τη χαρακτηριστική προφίλ εικόνα του συνθέτη (δεν σας θυμίζει τον ...Ερμή του Πραξιτέλη;), με εντελώς διαφορετικό εξώφυλλο, όπως συνέβη και με όλες τις υπόλοιπες ψηφιακές μεταγραφές της δισκογραφίας του συνθέτη. Προσωπικά, προτιμώ τα αρχικά εξώφυλλα και δεν κατανοώ το λόγο που οδήγησε σ' αυτή τη μαζική διαγραφή των ιστορικών πρώτων εκδόσεων.

Πάμε όμως στο δίσκο "Διόνυσε, καλοκαίρι μας". Και πώς θα σας φαινόταν αν έλεγα ότι αυτόν θεωρώ την κορυφαία δισκογραφική στιγμή του Σταύρου Ξαρχάκου με μόνο ικανό ανταγωνιστή το "Νυν και αεί"; Δεν υπερβάλλω. Πάντα είχα μια ξεχωριστή εκτίμηση στον συγκεκριμένο κύκλο τραγουδιών που ασφαλώς αποτελούν ένα υψηλό δείγμα του ταλέντου του συνθέτη τόσο στη σύλληψη εξαιρετικών μελωδιών, όσο και στην υποδειγματική κι ενίοτε πρωτοποριακή ενορχήστρωση. Εδώ λοιπόν έχουμε ένα ακριβό μελωδικό υλικό που το εμπλουτίζει ο δαιμόνιος συνθέτης με απίθανα ηχοχρώματα συνδυάζοντας αριστοτεχνικά στοιχεία τόσο από την ελληνική παράδοση, όσο κι από το ροκ, αλλά και το διεθνές έθνικ κίνημα της εποχής φτάνοντας ακόμη και στις παρυφές της συμφωνικής μουσικής! 

Στο ξεκίνημα του δίσκου βρίσκουμε το εμβληματικό τραγούδι "Αυτόν τον κόσμο τον καλό" που εισβάλλει στο προσκήνιο με μια δυναμική ροκ εισαγωγή, πράγμα που δεν το εμποδίζει στην ανάπτυξή του να ενσωματώσει ακόμη και το παραδοσιακό σαντούρι! Λίγο παρακάτω έχουμε το συγκλονιστικό, μουσικά, στιχουργικά και ερμηνευτικά, "Πώς να σωπάσω", στην πρώτη και σαφώς ωραιότερη εκτέλεσή του από τον καθηλωτικό Νίκο Ξυλούρη που είναι και ο βασικός ερμηνευτής του δίσκου. Σημειώνω ότι δυο από τα τραγούδια που ερμηνεύει ο Ξυλούρης ("Αυτόν τον κόσμο τον καλό", "Ωραίος που είσαι Αυγερινέ") είχαν ήδη κυκλοφορήσει τον προηγούμενο χρόνο, για να ενσωματωθούν τελικά στον ίδιο κύκλο με τα υπόλοιπα αυτού του δίσκου, ενώ το πρώτο συνέχισε τη διαδρομή του μπαίνοντας και στο δίσκο "Συλλογή" (1974).

Τέσσερα τραγούδια ερμηνεύει με πολλή ευαισθησία η Αφροδίτη Μάνου. Ο συνθέτης της εμπιστεύτηκε τα πιο λυρικά μέρη του έργου με πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα το αριστουργηματικό τραγούδι "Ήταν τα λόγια σου φωτιά", το οποίο με τη θεσπέσια μελωδία του και την έξοχη ενορχήστρωση που διακρίνεται για τις επίμονες συμφωνικές της εκρήξεις νομίζω πως αποτελεί ένα από τα ωραιότερα τραγούδια που έγραψε ποτέ ο συνθέτης. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το τραγούδι "Έγειραν τα μάτια σου", πάλι με την Αφροδίτη Μάνου, όπου ξαφνικά στην ενορχήστρωση έχει παρεισφρήσει το ινδικό σιτάρ με τον τόσο ιδιόμορφο ηχοχρωματισμό του, σαφής επιρροή από το φολκ κίνημα!

Ο Κώστας Κινδύνης είναι ο βασικός στιχουργός του δίσκου κι εδώ μας έχει δώσει τους καλύτερους στίχους της όχι και μεγάλης ποσοτικά στιχουργικής του παρακαταθήκης. Έχουμε επίσης στίχους του Βασίλη Ανδρεόπουλου, του Παύλου Μάτεσι, του Α. Κορτέση και του Δημήτρη Χριστοδούλου στη μοναδική (αν δεν κάνω λάθος) συνάντησή του με τον συνθέτη.

Με λίγα λόγια: Ένας αριστουργηματικός δίσκος. Μια κορυφαία στιγμή του μεγάλου συνθέτη και ολόκληρης της ελληνικής δισκογραφίας!

(c) LP | EMI Columbia | 1972 |  πηγή: d58