Γιώργος Χατζηνάσιος: Το Χρονικόν της Αλώσεως (2009)

Η σημερινή ημέρα θεωρείται η πιο αποφράδα ημέρα της ελληνικής ιστορίας, καθώς συνδέεται με την πιο τραγική της σελίδα, την άλωση της Κωνσταντινούπολης και την έναρξη της πολύχρονης υποταγής του ελληνισμού κάτω από τον τούρκικο ζυγό. Για τη θλιβερή λοιπόν αυτή επέτειο διάλεξα ένα μουσικό έργο που καταγράφει ακριβώς αυτό το συγκλονιστικό ιστορικό γεγονός, το περίφημο Χρονικόν της Αλώσεως του ιστορικού Γεωργίου Φραντζή μελοποιημένο από τον δημοφιλή συνθέτη Γιώργο Χατζηνάσιο.

Δοκιμασμένος και ιδιαίτερα πετυχημένος εμπορικά ο συνθέτης και πιανίστας Γιώργος Χατζηνάσιος (γενν. 1942) έχει αναλώσει το μεγαλύτερο κομμάτι της μουσικής του δραστηριότητας σε συνθέσεις ελαφρολαϊκού ύφους, οι οποίες για μεγάλο χρονικό διάστημα (δεκαετίες '70 και '80) παράγονταν με καταιγιστικούς ρυθμούς κι έμοιαζαν αυτοσκοπός για τον ίδιο. Από τις αρχές πάντως της δεκαετίας του '90 και μέχρι σήμερα έδειξε να κάνει μια σοβαρή στροφή στα ενδιαφέροντά του και σταδιακά να αποσύρεται από το άμεσο προσκήνιο παρουσιάζοντας κατά καιρούς νέες δημιουργίες κυρίως για σκηνικές ανάγκες (θέατρο, κινηματογράφο, τηλεόραση). Σ' αυτή λοιπόν την πιο εσωστρεφή του φάση ωρίμασε και υλοποιήθηκε ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο που μοιάζει σαν μια στιβαρή παρακαταθήκη για την ίδια την υστεροφημία του. Κι αυτό δεν ήταν άλλο από το έργο "Το Χρονικόν της Αλώσεως", μια μεγάλης διάρκειας σύνθεση σε φόρμα ορατορίου βασισμένη στο ομότιτλο υστεροβυζαντινό ιστορικό κείμενο του Γεώργιου Φραντζή.

Ο Γεώργιος Φραντζής ή Σφραντζής (1401-1480) υπήρξε προσωπικός χρονικογράφος του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Στην ιστορία έχει μείνει ως "ο ιστορικός της Αλώσεως" με το περίφημο "Χρονικόν" του που μας παραδόθηκε σε δέκα βιβλία. Ο λόγος του είναι πεζός και η γλώσσα του αρχαΐζουσα, ενώ οι περιγραφές του χαρακτηρίζονται αντικειμενικές, χωρίς διάθεση πατριωτικών ή εθνικιστικών υπερβολών. Ο συνθέτης προσπάθησε να προσαρμόσει τη μουσική του γραφή στα χρώματα της βυζαντινής υμνογραφίας και της δημοτικής μας παράδοσης επιστρατεύοντας συγχρόνως και τα όπλα της λόγιας δυτικής μουσικής, ακολουθώντας έτσι τη διαδρομή της μεταλαμπάδευσης του ελληνοβυζαντινού πνεύματος στη Δύση με τη φυγή των βυζαντινών λογίων μετά την άλωση της Πόλης.

Το έργο στην τελική του μορφή πήρε χαρακτήρα σκηνικής παράστασης, την οποία επεξεργάστηκε δραματουργικά και σκηνοθέτησε ο Βασίλης Νικολαΐδης σε κείμενα πεζά ή έμμετρα του Τάσου Ρούσου και χορογραφίες της Έφης Καρακώστα. Στην ερμηνεία του έργου έλαβαν μέρος οι: Γρηγόρης Βαλτινός (ως Κωνσταντίνος Παλιολόγος), Γιάννης Χριστόπουλος (ως Μωάμεθ ο Πορθητής), Άγγελος Αντωνόπουλος (ως συγγραφέας), Χρήστος Τσιαμούλης και Ανδρέας Σκάνδαλος (ως τροβαδούροι). Έλαβαν μέρος επίσης η Χορωδία Μακεδονίας υπό τη διεύθυνση του Αντώνη Κοντογεωργίου, η Χορωδία Δήμου Αργυρούπολης και το φωνητικό σύνολο Εν φωναίς. Ο Γιώργος Χατζηνάσιος ενορχήστρωσε το έργο και διηύθυνε την Ορχήστρα της Κρατικής Όπερας της Σόφιας.

(c) 2CD | Legend Classics | 2009 | Πηγή: d58