Σκαλκώτας, Βάρβογλης, Πετρίδης: Έργα για ορχήστρα εγχόρδων (1984)

Έχουμε ασχοληθεί ξανά με τον σπουδαίο Μικρασιάτη συνθέτη Πέτρο Πετρίδη (1892-1977), τον κοσμοπολίτη εκπρόσωπο της "εθνικής σχολής" της λόγιας μουσικής μας, ο οποίος, αν και ουσιαστικά αυτοδίδακτος, μας έδωσε ένα στιβαρό έργο που περιλαμβάνει πέντε συμφωνίες, κάμποσα κοντσέρτα για διάφορα όργανα, έργα μουσικής δωματίου, αρκετά τραγούδια, μουσική για το αρχαίο δράμα και βεβαίως τα δύο Χορικά με Παραλλαγές που περιέχονται στο σημερινό μας δίσκο. Τα "Χορικά" είναι συνθέσεις για ορχήστρα εγχόρδων με θεματική αφετηρία δύο πασίγνωστους κι αγαπημένους βυζαντινούς ύμνους. Το πρώτο έργο ονομάζεται Χορικό και Παραλλαγές πάνω στο βυζαντινό θέμα "Κύριε των Δυνάμεων". Γράφτηκε το 1940 και αποτελείται από πέντε μέρη: Θέμα, τρεις παραλλαγές και το φινάλε. Η εναρμόνιση των μερών αυτών είναι λιτή, αλλά το αποτέλεσμα ηχεί πολύ υποβλητικό και άκρως συναρπαστικό. Τα ίδια χαρακτηριστικά έχει και η δεύτερη σύνθεση με τίτλο Χορικό και Παραλλαγές πάνω στο βυζαντινό θέμα "Χριστός Ανέστη", το οποίο γράφτηκε το 1939 και περιλαμβάνει το εισαγωγικό χορικό και τέσσερις παραλλαγές, από τις οποίες η τελευταία αναπτύσσεται σε μορφή φούγκας.

Η έκδοση ωστόσο περιλαμβάνει και εκλεκτές συνθέσεις τριών άλλων σημαντικών συνθετών μας, δύο επίσης της "εθνικής σχολής" κι ενός αυτόνομου δημιουργού που υπηρέτησε τις πιο πρωτοποριακές τάσεις της ευρωπαϊκής μουσικής. Ο τελευταίος δεν είναι άλλος από τον μέγιστο Νίκο Σκαλκώτα (1904-1949), μαθητή του εμβληματικού αυστριακού συνθέτη Arnold Schoenberg που εισήγαγε στη μουσική το "δωδεκαφθογγικό" σύστημα. Από τον κύκλο των περίφημων "36 Ελληνικών Χορών" που έγραψε ο Σκαλκώτας κατά τη "γερμανική περίοδο" (1927-1938) παρουσιάζεται αυτονομημένος ένας μικρότερος κύκλος "Πέντε Ελληνικών Χορών" (Ηπειρώτικος, Κρητικός, Τσάμικος, Αρκαδικός, Κλέφτικος) που αποτελεί και το δημοφιλέστερο έργο του με αποκορύφωμα τον πανέμορφο "Κλέφτικο χορό", ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα συμφωνικά θέματα της ελληνικής λόγιας μουσικής που το έκανε διάσημο πρώτος ο αρχιμουσικός Δημήτρης Μητρόπουλος σε μια παλιά έκδοση του 1956 με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης.

Στο δίσκο έχουμε επίσης το σημαντικό έργο "Ποιμενική Σουίτα" που έγραψε το 1912 ο συνθέτης Μάριος Βάρβογλης (1883-1967), σύνθεση για ορχήστρα εγχόρδων σε τρία μέρη (Allegro religioso-Andantino - Andante tranquillo-Poco piu messo-Tempo I - Danse: Allegro moderato), καθώς και την ολιγόλεπτη σύνθεση "Βυζαντινή Μελωδία" για ορχήστρα εγχόρδων του Κεφαλλονίτη συνθέτη Αντίοχου Ευαγγελάτου (1902-1981), πατέρα του θεατρικού σκηνοθέτη Σπύρου Ευαγγελάτου και επί σειρά ετών αρχιμουσικού της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Όλα τα έργα της εξαιρετικής αυτής έκδοσης, η οποία κυκλοφόρησε το 1984 από την εταιρεία Motivo σε παραγωγή του Πνευματικού Πολιτιστικού Κέντρου του Δήμου Γλυφάδας, αποδίδονται από την Ορχήστρα Δωματίου της Σόφιας υπό την άξια διεύθυνση του Έλληνα βιολοντσελίστα και δραστήριου αρχιμουσικού Βύρωνα Φιδετζή. Το εξώφυλλο κοσμείται από το περίφημο πορτρέτο του Μάριου Βάρβογλη που φιλοτέχνησε το 1919 στο Παρίσι ο διάσημος Ιταλός ζωγράφος Amedeo Modigliani.

(c) CD | Motivo | 1984 | Πηγή: d58