Felix Mendelssohn: Κοντσέρτα για βιολί (Accardo, Dutoit)

Ένας από τους κορυφαίους Γερμανούς συνθέτες του πρώιμου ρομαντισμού υπήρξε ο Felix Mendelssohn-Bartholdy (1809-1847), ο οποίος πρόλαβε στη σύντομη ζωή του να καταθέσει ένα κολοσσιαίο σε όγκο και ποιότητα έργο που τον κατατάσσει ανεπιφύλακτα στους ογκόλιθους της λόγιας δυτικής μουσικής. Ο Μέντελσον συχνά παρομοιάζεται με τον Μότσαρτ, γιατί κι αυτός υπήρξε παιδί θαύμα και ήδη στα πρώτα εφηβικά του χρόνια είχε συνθέσει πάμπολλα αξιόλογα έργα χορωδιακά ή κοντσερτάντε, ενώ ήταν μόλις είκοσι χρονών, όταν ανέσυρε από τη λήθη τα αριστουργηματικά "Κατά Ματθαίον Πάθη" του Μπαχ χαρίζοντας την αθανασία σ' αυτό το μνημειώδες έργο. Έγραψε πολυάριθμα έργα μουσικής δωματίου, πλούσια σε όγκο εκκλησιαστική μουσική, όπου περιλαμβάνονται και δυο σπουδαία ορατόρια ("Παύλος", Ηλίας"), πέντε θαυμάσιες συμφωνίες, μελωδικότατες συνθέσεις για σόλο πιάνο ("Τραγούδια χωρίς λόγια"), συμφωνικές εισαγωγές, σκηνικές συνθέσεις ("Όνειρο θερινής νυκτός") και αρκετά κοντσέρτα για πιάνο ή βιολί.

Παρόλο που από άποψη στιβαρότητας και μουσικού βάθους το Kοντσέρτο για Bιολί του Μπετόβεν φαίνεται να αποτελεί την κορωνίδα του είδους, όπως αναπτύχθηκε μετά την εποχή του μπαρόκ, δε νομίζω πως θα διαφωνούσαν πολλοί ότι το πιο γοητευτικό κοντσέρτο για το συγκεκριμένο όργανο είναι το έργο 64 του Μέντελσον, ένα γλυκύτατο τριμερές αριστούργημα που έγραψε ο συνθέτης στο διάστημα 1838-1844 με τη βοήθεια του φίλου του βιολονίστα Ferdinand David, ο οποίος υπήρξε και ο πρώτος σολίστ στην πρεμιέρα του έργου που δόθηκε στις 13 Μαρτίου 1845 στη Λειψία. Το έργο περιλαμβάνει τα μέρη: Allegro molto appassionato - Andante - Allegretto non troppo-Allegro molto vivace. Η ανάπτυξή του βασίζεται εμφανώς στο μπετοβενικό πρότυπο, ενώ οι μελωδικές του εξάρσεις έχουν μια τσιγγάνικη απόχρωση. Το τρίτο μάλιστα μέρος ξεκινά με μια θεσπέσια μελωδία που αποτελεί παραλλαγή του μνημειώδους εισαγωγικού θέματος του πρώτου μέρους, πριν από το ορμητικό ξέσπασμα του φινάλε.

Αν το κοντσέρτο για βιολί έργο 64 αποτελεί μια σταθερή επιλογή στο βιολιστικό ρεπερτόριο κάθε μεγάλου σολίστα και η διεθνής δισκογραφία κατακλύζεται από αμέτρητες ηχογραφήσεις του, υπάρχει κι ένα δεύτερο άσημο κοντσέρτο για βιολί του Μέντελσον γραμμένο σε τονικότητα ρε ελάσσονα με συνοδεία ορχήστρας εγχόρδων, το οποίο ανακαλύφθηκε μετά το θάνατο του συνθέτη, αλλά στην πραγματικότητα ήταν ένα νεανικό δημιούργημα, αφού γράφτηκε το 1822, όταν ο συνθέτης ήταν μόλις 13 χρονών! Βέβαια αυτό δεν προξενεί ιδιαίτερη εντύπωση στους ειδήμονες που γνωρίζουν ότι σ' αυτή την ηλικία ο Μέντελσον είχε συνθέσει ήδη αρκετά χορωδιακά έργα (Magnificat, Gloria, Psalm 66 κλπ), αλλά και το πρώτο του κουαρτέτο εγχόρδων, καθώς κι ένα κοντσέρτο για πιάνο! Παρόλο που το αδικημένο αυτό έργο παίζεται πολύ σπάνια, διαθέτει όλα τα γνωρίσματα της υπέροχης τέχνης του μεγάλου συνθέτη και αναπτύσσεται στα μέρη: Allegro - Andante - Allegro.

Από τις αμέτρητες ηχογραφήσεις του δημοφιλέστατου κοντσέρτου για βιολί του Μέντελσον προσωπικά θεωρώ ωραιότερη μια εκτέλεση του 1976 από τον σπουδαίο Ιταλό βιολονίστα Salvatore Accardo με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Λονδίνου υπό τη στιβαρή διεύθυνση του Ελβετού αρχιμουσικού Charles Dutoit. Στην έκδοση μάλιστα περιλαμβάνεται και το δεύτερο βιολιστικό κοντσέρτο του συνθέτη σε μια από τις σπάνιες ηχογραφήσεις του.

(c) LP  Philips | 1976 | Πηγή: d58