Μέσα στη δίνη του εμφύλιου σπαραγμού και σε μια εποχή που το ρεμπέτικο τραγούδι ανθοφορούσε ερήμην των απαγορεύσεων και της γενικευμένης απαξίωσής του από την "καλή" κοινωνία, αίφνης ένα βράδυ του Γενάρη του 1949 στο "Θέατρο Τέχνης" του Καρόλου Κουν ένας νεαρός εκκολαπτόμενος συνθέτης τόλμησε να ταράξει βίαια τα στάσιμα νερά της πολιτιστικής ζωής της πρωτεύουσας με μια ιστορική ομιλία.
Ήταν ο εικοσιτετράχρονος τότε Μάνος Χατζιδάκις και θέμα της ομιλίας του το "ρεμπέτικο". Ήταν μια πύρινη και διθυραμβική υποστήριξη του κακατρεγμένου αυτού μουσικού ρεύματος με ευρηματική επιχειρηματολογία, αλλά και οξεία αντιπαράθεση προς το συντηρητικό κατεστημένο της εποχής. Η εκδήλωση μάλιστα διανθίστηκε και με ζωντανή εκτέλεση επιλεγμένων τραγουδιών που ο ίδιος θεωρούσε αντιπροσωπευτικά μιας σπάνιας μουσικής ποιότητας που έπρεπε οπωσδήποτε να αναγνωριστεί και όχι να βρίσκεται υπό διωγμό. Μαζί του εκείνη την ιστορική βραδιά ο Χατζιδάκις είχε τον πατριάρχη του ρεμπέτικου Μάρκο Βαμβακάρη και την εμβληματική ρεμπέτισσα Σωτηρία Μπέλλου!
Φυσικά οι αντιδράσεις του κατεστημένου ήταν έντονες, ενώ ακόμη και φίλοι του Χατζιδάκι, όπως ο συνθέτης Αργύρης Κουνάδης, προσπάθησαν να τον αποτρέψουν από αυτή τη ρεμπετομανία του, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Το αντίθετο μάλιστα. Ο συνθέτης βάλθηκε να συνεχίσει το δρόμο που άνοιξε και μάλιστα με δημιουργικό τρόπο θέτοντας την τέχνη και το ταλέντο του στη μάχη για την καταξίωση του ρεμπέτικου. Σε όλη τη μουσική του διαδρομή ο Μάνος Χατζιδάκις επέστρεφε συνεχώς στο ρεμπέτικο δίνοντας έργα σημαντικά με διαφορετική κάθε φορά οπτική. Οι σταθμοί αυτής της διαδρομής είναι κυρίως πέντε σπουδαίες δισκογραφικές του καταθέσεις: "Έξι Λαϊκές Ζωγραφιές" (1949-50), "Πασχαλιές μέσα από τη νεκρή γη" (1962), "Τα λειτουργικά" (1970/1991), "Ο σκληρός Απρίλης του '45" (1974), "Τα πέριξ" (1974).
Η πρώτη λοιπόν κίνηση του Μάνου Χατζιδάκι ήταν το περίφημο μπαλέτο "Έξι Λαϊκές Ζωγραφιές" που ολοκληρώθηκε το 1950 και κατέχει τον αριθμό 5 στην επίσημη εργογραφία του συνθέτη. Το έργο βασίστηκε στις μελωδίες έξι ρεμπέτικων τραγουδιών των Βασίλη Τσιτσάνη, Γιώργου Μητσάκη, Απόστολου Χατζηχρήστου και Απόστολου Καλδάρα σε μεταγραφή για δύο πιάνα αρχικά και παρουσιάστηκε στη σκηνή το 1951 από τα Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου με σκηνικά και κοστούμια του ζωγράφου Γιάννη Μόραλη και παρέμβλητα κείμενα του Νίκου Γκάτσου, ενώ στο πιάνο ήταν ο συνθέτης μαζί με τον Αργύρη Κουνάδη που ήδη είχε μεταπειστεί από τις αρχικές του αντιρρήσεις, αφού κι ο ίδιος στη συνέχεια έγραψε έργα εμπνευσμένα από το ρεμπέτικο!
Το έργο στην τελική του γραφή για ένα πιάνο εκτελέστηκε πολλές φορές από τον ίδιο τον συνθέτη και πρωτοκυκλοφόρησε στη δισκογραφία το 1958, ενώ το 1978 σε νεότερη εκτέλεση επανακυκλοφόρησε από τη Lyra συνοδευόμενο από ένα άλλο σημαντικό έργο του συνθέτη, το επίσης εμβληματικό ¨Καταραμένο φίδι", έργο 6, σε μορφή μπαλέτου για πιάνο με δυο τραγούδια, που γράφτηκε παράλληλα με τις "Έξι Λαϊκές Ζωγραφιές" και παρουσιάστηκε επίσης από το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου το 1951, αλλά και το 1957. Τα δυο τραγούδια του έργου ("Τελάλημα", "Κάτω στο ρέμα") ερμήνευε αρχικά ο Γιώργος Μούτσιος, αλλά στον νεότερο δίσκο της Lyra (1978) τα ερμηνεύει ο Σπύρος Σακκάς. Στο πιάνο φυσικά ο Μάνος Χατζιδάκις.
Από τις αμέτρητες νεότερες εκτελέσεις και των δύο αυτών έργων νομίζω πως ξεχωρίζουν οι εξαιρετικές ηχογραφήσεις της Δανάης Καρά (Agora, 1996) και της Ντόρας Μπακοπούλου (Σείριος, 2000).
(c) LP | Lyra | 1978 | Πηγή: d58
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου