Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου 2020

Μιχάλης Τρανουδάκης, Οδυσσέας Ελύτης: Η ποδηλάτισσα (1979)

Αποτελεί ασφαλώς κοινοτοπία να πω ότι ο Οδυσσέας Ελύτης (1911-1996) υπήρξε κι εξακολουθεί πάντα να είναι ο δημοφιλέστερος Έλληνας ποιητής όχι μόνο στο φιλαναγνωστικό κοινό, αλλά και στο πεδίο των φιλόμουσων μέσα από τις αμέτρητες μελοποιήσεις του έργου του, κάποιες από τις οποίες μάλιστα μας χάρισαν αριστουργηματικά μουσικά κομμάτια. 
Η δημοφιλία αυτή ασφαλώς κι έφτασε στο απόλυτο ζενιθ μετά την παγκόσμια καταξίωσή του με την κατάκτηση του Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1979. Πριν από το έτος αυτό στη δισκογραφία είχαν ήδη κατατεθεί αρκετοί και ιδιαίτερα σημαντικοί κύκλοι μελοποιημένων ποιημάτων του Οδυσσέα Ελύτη ("Το Άξιον Εστί", "Μικρές Κυκλάδες", "Άσμα ηρωικό και πέθιμο για τον χαμένο ανθυοπολοχαγό της Αλβανίας", "Ήλιος ο Πρώτος", "Θαλασσινό τριφύλλι"), χωρίς να ξεχνάμε και αρκετά μεμονωμένα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, του Μάνου Χατζιδάκι, του Σπήλιου Μεντή, του Ηλία Ανδριόπουλου κ.ά. 
Ωστόσο μετά το 1979 ακολουθεί η μεγάλη έκρηξη με απανωτές μουσικές προσεγγίσεις στο έργο του, πράγμα που ικανοποιούσε ιδιαίτερα και τον ίδιο που έδινε χωρίς δυσκολία της έγκρισή του να μπαίνει μουσική στα ποιήματά του. Άλλωστε είναι γνωστό ότι αγαπούσε πολύ το "έντεχνο" ελληνικό τραγούδι και δε δίσταζε να δηλώνει πόσο ζήλευε τα τραγούδια του Νίκου Γκάτσου που συχνά αποτέλεσαν και το δικό του πρότυπο σε κάποια πιο απλά ποιήματα προορισμένα να γίνουν τραγούδια. 
Ακριβώς λοιπόν εκείνη τη χρονιά ο άγνωστος τότε συνθέτης Μιχάλης Τρανουδάκης πήρε την έγκριση του ποιητή και μελοποίησε ένδεκα ποιήματα από τη συλλογή "Τα Ρω το έρωτα", η οποία είχε εκδοθεί στην ολοκληρωμένη της μορφή το 1972, αν και κάποιες επιμέρους ενότητές της είχαν κυκλοφορήσει νωρίτερα. 
Τα τραγούδια αυτά κυκλοφόρησαν σε δίσκο με τίτλο "Η ποδηλάτισσα" που εκδόθηκε το 1979 από τη Lyra σχεδόν ταυτόχρονα με τη βράβευση του ποιητή. Η συγκυρία ασφαλώς και έδωσε μεγάλη εμπορική ώθηση στο δίσκο που ακούστηκε πολύ, παρόλο που έχει εμφανή τα σημάδια της πρωτόλειας προσπάθειας από έναν δημιουργό, ο οποίος στη συνέχεια μας έδωσε κάμποσες ακόμη αξιόλογες μουσικές εργασίες. Εδώ πάντως έχουμε τραγούδια ευχάριστα και δροσερά με γοργούς κι εύληπτους ρυθμούς, αν και χωρίς ομοιογένεια, καθώς ο συνθέτης δείχνει το άγχος του να τα πει όλα μεμιάς κι επιστρατεύει μουσικά και ρυθμικά πρότυπα ποικίλων προελεύσεων, ενώ συχνά καταφεύγει και σε ήχους ανατολίτικους. 
Αποκλειστική ερμηνεύτρια των χαριτωμένων αυτών τραγουδιών ήταν η Αφροδίτη Μάνου, ώριμη πια τραγουδίστρια, αν και αυτή είναι η πρώτη προσωπική της δουλειά, η οποία έδωσε και στη δική της καριέρα ισχυρή ώθηση. Την ενορχήστρωση έκανε ο πανταχού παρών τότε Τάσος Καρακατσάνης και βεβαίως η εικόνα του εξωφύλλου αποτελεί σύνθεση (με την τεχνική του κολάζ) του ίδιου του ποιητή.

(c) LP | Lyra | 1979 | Πηγή: d58

Δεν υπάρχουν σχόλια: