Νίκος Τάτσης: Έρανα (1978)

Πρόσφατα είχαμε ένα αφιέρωμα στον συνθέτη Νίκο Τάτση που πρωτοεμφανίστηκε στη δισκογραφία το 1974 με το τραγούδι "Ο Σαραντάπηχος". Δίπλα του σταθερός συνεργάτης στα πρώτα του μουσικά βήματα ο ποιητής Κώστας Παπαγεωργίου (1945-1921). Οι δυο τους το 1978 μας έδωσαν την πρώτη ολοκληρωμένη τους συνεργασία με τον κύκλο τραγουδιών "Έρανα" * που εκδόθηκε από την ΕΜΙ Columbia.

Πρόκειται για σπανιότατο δίσκο, από τους αγαπημένους μου εκεί στα τέλη του '70, όταν τον άκουγα μανιωδώς από μια (χαμένη πια) κασέτα. Με τα χρόνια ο δίσκος εξαφανίστηκε από την αγορά κι έγινε πια δυσεύρετος, ενώ η κοστολόγησή του στο δισκογραφικό χρηματιστήριο κινείται ήδη σε δυσθεώρητα και παράλογα επίπεδα, ώστε να είναι αδύνατον να τον αγοράσει πλέον ένας απλός μουσικόφιλος. Κι έτσι κι εγώ μέχρι πρόσφατα είχα αρκεστεί στην ιστορική εκείνη κασετούλα από τα φοιτητικά μου χρόνια με τις φυσιολογικές ηχητικές εκπτώσεις που είχε προκαλέσει η μεγάλη χρήση. Ευτυχώς όμως προ ημερών βρέθηκε ένας καλός φίλος που προθυμοποιήθηκε να μου προσφέρει ένα άριστης ποιότητας αντίγραφο του δίσκου από το αυθεντικό βινύλιο μαζί με όλο το εικαστικό μέρος της έκδοσης κι έτσι επανέρχομαι σήμερα στην εκ νέου παρουσίασή του στον Δισκοβόλο!

Ασφαλώς είναι μια σπάνιας ομορφιάς μουσική εργασία με πρωτότυπα τραγούδια χαμηλών τόνων σε έντεχνο ύφος, αλλά με στέερες βάσεις πάνω σε δρόμους από την ελληνική παράδοση, ενταγμένα εμφανώς μέσα στο διεθνές φολκ κίνημα που ήταν ακμαίο εκείνη την εποχή. Το ιδιότυπο ορχηστρικό χρώμα των τραγουδιών, που παραπέμπει σε ήχους πρώιμου ethnic, προέκυψε από έναν πολύ ενδιαφέροντα συνδυασμό μουσικών οργάνων από Ανατολή και Δύση. Τα εκτελούν σπουδαίοι σολίστες, μεταξύ των οποίων οι κορυφαίοι Δημήτρης Βράσκος (βιολί), Δημήτρης Φάμπας (κιθάρα), Τάσος Διακογιώργης (σαντούρι) και  Ανδρέας Ροδουσάκης (κοντραμπάσο).

Τα τραγούδια ερμηνεύουν ο Γιάννης Δημητράς και η Μαρία Κάτηρα, γνωστοί τότε από τη συμμετοχή τους σε εργα του Μάνου Χατζιδάκι, ο οποίος είναι και ο παραγωγός αυτού του δίσκου.

Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο του δίσκου:

Πιστεύουμε ότι δεν θα ήταν άσκοπο να πληροφορηθεί ο ακροατής των τραγουδιών αυτού του δίσκου το μικρό ιστορικό τους και, κυρίως, να ξέρει κάτω από ποιες συνθήκες πλάστηκαν παίρνοντας σάρκα και οστά. Γιατί η αλήθεια είναι πως, εκτός από τρία ή τέσσερα που η μελοποίησή τους έγινε πάνω σε ποιήματα του φερόμενου εδώ ως στιχουργού Κ.Γ. Παπαγεωργίου, όλα τα άλλα πήραν τη μορφή του τραγουδιού ομολογουμένως κάτω από ιδιαίτερα ασυνήθιστες για την εποχή μας συνθήκες. Και πρώτα πρώτα θα πρέπει να τονιστεί ότι καμιά απολύτως πρόβλεψη ούτε πρόθεση υπήρχε για την τύχη που τελικά θα τα περίμενε, να περιληφθούν δηλαδή σε δίσκο με τη μορφή που κυκλοφορούν σήμερα ή, τουλάχιστον, δεν υπήρχε καμιά παρόμοια συνειδητή πρόθεση. Αντίθετα τα τραγούδια αυτά δημιουργήθηκαν σε ανύποπτες ώρες, κάπου ανάμεσα στα 1970 με 1973, δείχνοντας ο ένας στον άλλο τη δουλειά του εμπιστευτικά, παίζοντας ένα σκοπό στην κιθάρα ή στο λαγούτο. Κι απ’ την ανάγκη και των δύο να τραγουδήσουμε αυτό το σκοπό φτιάχνονταν οι στίχοι, που προτιμότερο θα ήταν να λέγαμε τα λόγια. Άλλοτε πάλι με συντροφιά λιγοστούς φίλους, πίνοντας κρασί, η ίδια διαδικασία, κάποτε μάλιστα άλλαζε ο στίχος ή διορθωνόταν με τη συμμετοχή τρίτων, ώστε να καλυφθούν καλύτερα τα διάφορα κενά και οι χασμωδίες, κάτι να πούμε δηλαδή σαν το δημοτικό τραγούδι. Σήμερα, χωρίς καμιά απολύτως πρόθεση να ισχυρισθούμε προσχήματα διάφορα περί ερασιτεχνισμού, μια κι από τότε κύλησε κάμποσο νερό στ’ αυλάκι κι έχει φτιάξει ο καθένας μας ένα δικό του πρόσωπο στο χώρο του, επιζητώντας έμμεσα την επιείκεια του ακροατή, αισθανόμαστε την υποχρέωση να τον πληροφορήσουμε ότι η σκέψη για όλ’ αυτά γεννήθηκε άξαφνα γύρω στα 1973 και ότι η ηχογράφηση έγινε το Νοέμβρη του ’74 με την παραίνεση και την πρωτοβουλία του παραγωγού αυτού του δίσκου, που άκουσε τη δουλειά και ίσως να σκέφτηκε ότι θα άξιζε τον κόπο ν’ ακουστεί από πιο πολλούς πέρα από λίγους φίλους που ήδη την ήξεραν και την τραγουδούσαν.

(c) LP | EMI | 1978 | Πηγή: Ι.ΜΠ. / d58

* Σημείωση: Η λ. "έρανα" κατά το λεξικό της Σούδας σημαίνει "δώρα τα εκ της συλλογής" (δηλαδή δώρα από προσφορές).