Γιάννης Σπανός: Ανθολογία Α' (1967)

Δε θα μπορούσα να ολοκληρώσω αυτό το αφιέρωμα που είχε για αφορμή την ξαφνική "φυγή" του υπέροχου συνθέτη Γιάννη Σπανού, αν δεν στεκόμουν στην κορυφαία δισκογραφική του "τριλογία", τις τρεις αριστουργηματικές του "Ανθολογίες" με μελοποιημένα ποιήματα σημαντικών, αν και όχι απαραίτητα πρωτοκλασάτων, ποιητών μας.

Η παροιμιώδης σεμνότητα του συνθέτη δεν του επέτρεψε ποτέ να περηφανευτεί για τις μελοποιήσεις ποιημάτων που έκανε επανειλημμένα στη μακροχρόνια διαδρομή του και περιορίστηκε στην εξήγηση ότι απλώς έβαζε μουσική και σε κάποια ποιήματα για την προσωπική του ευχαρίστηση! Κι όμως η ετυμηγορία του χρόνου έχει αναδείξει τις τρεις "Ανθολογίες" του Γιάννη Σπανού ως κλασικά υποδείγματα άρτιας μελοποίησης του ποιητικού λόγου με καθαρές μελωδικές και ρυθμικές γραμμές, ώστε να προκύπτουν κανονικά τραγούδια που να μπορούν να τραγουδηθούν και να μην ξεχαστούν στο πέρασμα του χρόνου.

Κάπως έτσι λοιπόν έγινε η πρώτη "Ανθολογία" εν έτει 1967, τη χρονιά που ο τόπος έμπαινε στο επτάχρονο σκοτάδι, ενώ η μουσική εξακολουθούσε να ανθοφορεί και να αντιστέκεται με την ομορφιά και τη δύναμη της δικής της αλήθειας. 

Ο συνθέτης διάλεξε δώδεκα απλά ποιήματα της παλιότερης εποχής που καλύπτουν την περίοδο από τη λεγόμενη "Νέα Αθηναϊκή Σχολή" (δηλαδή τη σχολή του Κωστή Παλαμά) και φτάνουν ως την πρώτη μεσοπολεμική γενιά, τη γενιά δηλαδή του πεσιμισμού με κύριο εκφραστή της τον Κώστα Καρυωτάκη. Πρόκειται για ποιήματα παραδοσιακής γραφής με αυστηρή τήρηση των κανόνων του μέτρου και της ρίμας, πράγμα που ασφαλώς διευκολύνει τη μελοποιητική τους προσέγγιση. Ο Σπανός επιστράτευσε το ανεξάντλητο μελωδικό απόθεμα του ταλέντου του κι έστησε δώδεκα πανέμορφα τραγούδια ενταγμένα καθαρά στο νεοκυματικό ύφος, του οποίου άλλωστε ο ίδιος είχε την πατρότητα. Μαζί με μερικές εξαίσιες αισθαντικές μπαλάντες ("Η βροχή", "Λυπημένα δειλινά", "Χρόνια στο γιαλό", "Έρωτας τάχα", "Θλίψη") δε δίστασε να ενσωματώσει και μερικά πανέμορφα τραγούδια πάνω σε κλασικούς λαϊκούς σκοπούς ("Τρεις νέοι", "Ήρθες εψές", "Παιδί μου ώρα σου καλή"), ακόμη και δημώδεις, όπως το τσάμικο του φινάλε ("Μια πίκρα"). Απ' όλα όμως τα όμορφα τραγούδια αυτού του δίσκου δύο νομίζω πως αναδείχθηκαν τα πιο διαχρονικά: Το χαριτωμένο μουσικά (αν και τραγικό στο θέμα του) "Χριστινάκι" και το ταξιδιάρικο "Άσπρα καράβια" που γνώρισε και πάμπολλες νεότερες επανεκτελέσεις.

Για την ερμηνεία των τραγουδιών επιστρατεύτηκε όλο το νεοκυματικό επιτελείο της Lyra: Καίτη Χωματά, Πόπη Αστεριάδη, Γιώργος Ζωγράφος, Γιάννης Πουλόπουλος, Μιχάλης Βιολάρης. Όλοι τους υπέροχοι! Μόνο η Αρλέτα λείπει, αλλά θα την επιστρατεύσει κι αυτήν ο συνθέτης στη 2η "Ανθολογία" του ένα χρόνο αργότερα! Το λιτό εξώφυλλο σχεδίασε η ζωγράφος Σοφία Ζαραμπούκα.

(c) LP | Lyra | 1967 | πηγή: d58