Σάββατο 16 Νοεμβρίου 2019

Μάνος Λοΐζος: Τραγούδια του δρόμου (1974)

Αμέσως μετά την κυκλοφορία του "Καλημέρα Ήλιε" κι ενώ ήδη είχαμε μπει στη μεταπολίτευση, ο Μάνος Λοΐζος ξαναμπαίνει στο στούντιο για την ηχογράφηση ενός νέου κύκλου τραγουδιών που θα ονομαστεί "Τραγούδια του Δρόμου". Με το δίσκο αυτό ολοκληρώνω σήμερα την πολιτική τριλογία του συνθέτη ("Καλημέρα ήλιε", "Τραγούδια του δρόμου", "Τα νέγρικα"), αφιερωμένη στην αυριανή επέτειο του Πολυτεχνείου.
Ήδη από τα μέσα του '60 ο συνθέτης, άγνωστος ακόμη, σχεδίαζε δύο φιλόδοξους κύκλους τραγουδιών που σκόπευε να τους ονομάσει "Τα εργατικά" και "Τα μεταπολεμικά", βασισμένους σε στίχους του Γιάννη Νεγρεπόντη, της Κωστούλας Μητροπούλου και του φίλου του Φώντα Λάδη. Και πράγματι έγραψε αρκετά τραγούδια για το σκοπό αυτό, όπως "Ο δρόμος", που μάλιστα ηχογραφήθηκε με την υπέροχη Σούλας Μπιρμπίλη, "Τ' ακορντεόν", "Τρίτος Παγκόσμιος" και "Στρατιώτης". Στα χρόνια της Δικτατορίας συνέχισε να γράφει τραγούδια ανάλογου περιεχομένου, άλλα σε δικούς του στίχους κι άλλα σε στίχους του στενού του φίλου Λευτέρη Παπαδόπουλου. Όλο αυτό το διάσπαρτο υλικό παρέμενε ανέκδοτο και αναξιοποίητο και ακριβώς αυτό αποτέλεσε και το περιεχόμενο του δίσκου "Τραγούδια του δρόμου"
Δε χρειάζεται να γράψουμε και πολλά αξιολογικά σχόλια για τον αριστουργηματικό αυτό κύκλο, μιας και τα περισσότερα τραγούδια του είναι πλέον κλασικά και δεν έπαψαν ποτέ να ακούγονται, ιδιαίτερα μάλιστα σε πολιτικές εκδηλώσεις, φεστιβάλ πολιτικών νεολαιών, σχολικές γιορτές κλπ. Το εμβληματικό τραγούδι "Ο δρόμος" είναι αυτό που έδωσε και τον τίτλο στο δίσκο, μαζί με το ομότιτλο "Τραγούδι του δρόμου" σε ποίηση F.G. Lorca και ελληνική απόδοση Νίκου Γκάτσου, το οποίο μάλιστα είναι και το πρώτο πρώτο τραγούδι που είχε ηχογραφήσει το 1962 ο συνθέτης με ερμηνευτή τον Γιώργο Μούτσιο. Και τα δυο αυτά τραγούδια εδώ τα ερμηνεύει με απαράμιλλη ευαισθησία ο ίδιος ο συνθέτης που διέθετε εξαιρετικά εκφραστική φωνή. Και είναι από τις σπάνιες περιπτώσεις που οι δεύτερες εκτελέσεις ξεπερνούν τις πρώτες! Να επισημάνω επίσης ότι το χορωδιακό τραγούδι "Δώδεκα παιδιά" εδώ ακούγεται σε τρίτη εκτέλεση, αφού προηγήθηκαν άλλες δύο, μία φωνητική και μία οργανική, στο δίσκο "Καλημέρα ήλιε"
Ο δίσκος στο σύνολό του έχει πανέμορφα τραγούδια, όλα με άμεσες αναφορές στην πρόσφατη ιστορία του τόπου από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια ίσαμε τα χρόνια της Δικτατορίας. Πολλά απ' αυτά ακούστηκαν πολύ και ταυτίστηκαν με ιδεολογικούς και πολιτικούς αγώνες στα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια. Τους στίχους υπογράφουν οι Κωστούλα Μητροπούλου, Γιάννης Νεγρεπόντης, Λευτέρης Παπαδόπουλος και ο ίδιος ο συνθέτης, ενώ το τραγούδι του Λόρκα αποτελεί τη μοναδική συνεργασία του Λοΐζου με τον μεγάλο στιχουργό Νίκο Γκάτσο. Τα περισσότερα τραγούδια τα ερμηνεύει ο συνθέτης και μαζί του οι καινούργιοι τότε τραγουδιστές Βασίλης Παπακωνσταντίνου και Αλέκα Αλιμπέρτη
Προσωπικά από τον σπουδαίο αυτό δίσκο έχω μια ξεχωριστή αδυναμία στα τέσσερα τραγούδια που έχουν στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου ("Ο αρχηγός", "Μη με ρωτάς", "Συρματοπλέγματα", "Θα κλείσω το παράθυρο"). Τρυφερές μπαλάντες εξαίσιας μελωδικής έμπνευσης με φόντο ένα σκοτεινό περιβάλλον καταδίωξης και θανάτου. Και τα τέσσερα θα μπορούσαν άνετα να αποτελέσουν το ιδανικό soundtrack μιας ταινίας με θέμα το συγκλονιστικό χρονικό εκείνων των τριών ημερών που κατέληξαν στην τραγωδία του Πολυτεχνείου!

(c) LP | Minos | 1974 | πηγή: d58