Ο λυρικός Μίκης Θεοδωράκης: Μια θάλασσα (1994)

"Κάθε βροχή και μία μουσική

έτσι όπως κλείνει ο κύκλος του νερού

κι η μοναξιά μου μέσα του ανθίζει..."

Δεν ξέρω πώς θα το πάρετε, πρέπει όμως να εξομολογηθώ ότι ετούτος ο δίσκος του Μίκη Θεοδωράκη είναι όχι απλώς από τους πιο βαθιά αγαπημένους μου, αλλά συγχρόνως είναι, ας πούμε, το καλοκαιρινό μου ταξιδιωτικό soundtrack! Είναι ο δίσκος που διαλέγω συχνά να με συντροφεύει κατά το σουρούπωμα σε κάποιες μοναχικές μου βόλτες στις αμμουδιές των ταξιδιών μου. Κι ας ξεκινάει μ' ένα τραγούδι που αποπνέει έντονα μια διάθεση φθινοπωρινή θυμίζοντας πολύ εκείνο το εξαίσιο "με την πρώτη σταγόνα της βροχής σκοτώθηκε το καλοκαίρι...". Έτσι κι αλλιώς όμως η θάλασσα είναι το κεντρικό κι επίμονο σημείο αναφοράς των έξοχων ποιητικών στίχων της Δήμητρας Μαντά που διαπλέκουν περίτεχνα και συναρπαστικά το ερωτικό με το υδάτινο στοιχείο.

Από την άλλη, ο συγκεκριμένος δίσκος, ολοκληρωτικά σχεδόν άγνωστος στο ελληνικό κοινό, μιας και κυκλοφόρησε στο εξωτερικό από τη σημαντική γαλλική εταιρία Auvidis με τον τίτλο σε ξενόγλωσση γραφή "Mia thalassa", μου δίνει ένα ισχυρό επιχείρημα γι' αυτό που μαζί με λιγοστούς μάλλον άλλους πιστεύω βαθιά, ότι δηλαδή η αληθινή μουσική φύση του Μίκη Θεοδωράκη είναι λυρική κι ευαίσθητη κι ότι η δεσποτική επικυριαρχία του επικού στοιχείου στην εικόνα του λειτουργεί κραυγαλέα παραπλανητικά και διαστρεβλωτικά. Δεν απορρίπτω φυσικά το μέγιστο πολιτικό συνθετικό έργο του, το οποίο με συγκλονίζει αδιάλειπτα τόσες δεκαετίες τώρα, ούτε φυσικά τα υπέροχα λαϊκά του τραγούδια, αλλά εγώ ανακαλύπτω τον αληθινό Μίκη στις λυρικές του "εκτροπές". Και νομίζω πως ο κύκλος "Μια θάλασσα" αποτελεί μια κορύφωση της λυρικής διαδρομής του που ξεκίνησε 40 χρόνια νωρίτερα με τους "Λιποτάκτες" κι ενδιάμεσα μας έδωσε τις "Μικρές Κυκλάδες", το "Remancero Gitano", τις "Μπαλάντες" και βεβαίως τα "Λυρικά" και τους δίσκους με τη Μαργαρίτα Ζορμπαλά (1978-1980) μαζί με τη συναρπαστική ανθοφορία των λυρικών έργων του Ιουλιανού!. 

Με το δίσκο αυτόν ο Μίκης συναντήθηκε με μια σπουδαία Ελληνίδα της διασποράς, την υπέροχη Angelique Ionatos (Αγγελική Ιωαννάτου), μια πολύπλευρη μουσική προσωπικότητα που διαπρέπει από τη δεκαετία του '70 στη Γαλλία παρουσιάζοντας μάλιστα συχνά Έλληνες μελοποιημένους ποιητές στο γαλλικό κοινό! Εδώ βέβαια περιορίζεται αποκλειστικά στο ρόλο του ερμηνευτή. Θα μπορούσα να πω κιόλας ότι ο δίσκος είναι περισσότερο "δικός" της, παρά του Μίκη, με την έννοια ότι όλη η επεξεργασία των μελωδιών του συνθέτη έγινε από τους στενούς συνεργάτες της Αγγελικής και δισκογραφήθηκε για τη δική της εταιρία.

Την ενορχήστρωση, λιτή, διαυγέστατη και καθαρώς έντεχνη, έκανε ο Christian Boissel, ο οποίος επίσης παίζει πιάνο. Ο Boissel είναι και ο συνδετικός κρίκος του συνθέτη με την Ionatos, καθώς υπήρξε σταθερός συνεργάτης του Μίκη σε όλα τα λυρικά του έργα μετά το 1987. Στο κοντραμπάσο είναι ο Renaud Garcia-Fons και στο βιολοντσέλο η Helene Dautry.

Για την ιστορία να πούμε ότι η μελοποίηση του έργου πραγματοποιήθηκε μεταξύ Αθήνας και Παρισού τον Αύγουστο του 1987, της παραγωγικότατης εκείνης χρονιάς που ο Μίκης παρουσίασε όλο εκείνο το πολύπτυχο λυρικό του πακέτο με έργα, όπως "Τα πρόσωπα του ήλιου", "Ως αρχαίος άνεμος", "Μνήμη της πέτρας" και "Βεατρίκη στην Οδό Μηδέν". Αρχικός τίτλος του κύκλου ήταν "Εαρινός άνεμος" που έγινε "Μια θάλασσα γεμάτη μουσική", όταν πρωτοπαίχτηκε στο Ρωμαϊκό Ωδείο της Πάτρας στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ το καλοκαίρι του 1988 με πρώτους ερμηνευτές τον Πέτρο Πανδή και τη Σοφία Μιχαηλίδη (δείτε πιο κάτω το σχετικό video). Το μελωδικό υλικό του έργου αποτέλεσε τη βάση για τον εξαίσιο δίσκο "East of the Aegean" για βιολοντσέλο και πιάνο που εκδόθηκε το 2008 στη Γερμανία.

(c) Auvidis | 1994 | πηγή: d58