Η Νάνα Μούσχουρη δε χρειάζεται τις δικές μου συστάσεις φυσικά! Και βέβαια είναι πασίγνωστοι οι στενοί της δεσμοί με τον Μάνο Χατζιδάκι στο ξεκίνημά της (1958-1962), δεσμοί μάλιστα που δεν αποκόπηκαν και στα κατοπινά χρόνια της διασημότητάς της, αφού κατά καιρούς συνέχισαν οι δυο τους να έχουν δισκογραφικές συναντήσεις, όπως το 1972 με το δίσκο "Σπίτι μου, σπιτάκι μου", ο οποίος - σημειωτέον - αποτελεί και τον πρώτο "προσωπικό" δίσκο Έλληνα στιχουργού με σύμπραξη πολλών συνθετών κι αυτός δεν είναι άλλος από τον Νίκο Γκάτσο! Βεβαίως είναι επίσης γνωστό ότι κάποια στιγμή ο μεγάλος συνθέτης αποκήρυξε τη σχέση του μαζί της και καταφέρθηκε με πολύ σκληρούς χαρακτηρισμούς απέναντι στη διάσημη αοιδό, της οποίας άλλωστε κάποιες δημόσιες τοποθετήσεις ομολογουμένως προκαλούν μια δυσφορία, έτσι που να δικαιώνουν και με το παραπάνω τη διορατική ευθυκρισία του Μάνου Χατζιδάκι!
Από την άλλη όμως, για να είμαστε δίκαιοι, δεν μπορούμε ν' αρνηθούμε τις μοναδικές ερμηνευτικές ικανότητες της Νάνας Μούσχουρη και το υπέροχο φωνητικό της ηχόχρωμα, τουλάχιστον στα νεανικά της χρόνια. Αυτό προφανώς το εκτιμούσε κι ο συνθέτης και γιαυτό φρόντισε να κλείσει ουσιαστικά την καριέρα του ως συνθέτης τραγουδιών με τη δική της φωνή στον κύκλο "Οι μύθοι μιας γυναίκας", έργο 47, ερμηνευμένο εξολοκλήρου από τη Νάνα Μούσχουρη. Και λέω "να κλείσει", γιατί μετά το δίσκο αυτό ο Μάνος μας έδωσε μόνο την ελληνική εκδοχή των "Αντικατοπτρισμών", που όμως δεν περιλαμβάνει πρωτότυπες συνθέσεις, και τα "Τραγούδια της αμαρτίας" που ωστόσο γράφτηκαν αρκετά νωρίτερα. Εξαιρείται φυσικά η μεταθανάτια έκδοση της ολοκληρωμένης "Αμοργού" που είναι έργο μακροχρόνιας και δύσκολης κυοφορίας.
Ο συγκεκριμένος λοιπόν κύκλος περιλαμβάνει δώδεκα θαυμάσιες "έντεχνες" μπαλάντες σε ποιητικούς στίχους του Νίκου Γκάτσου και (σε ένα τραγούδι) της Αγαθής Δημητρούκα. Ο τίτλος του έργου υποδεικνύει και τον διακριτικό θεματικό άξονα που ενοποιεί εν πολλοίς τη σειρά αυτή των τραγουδιών. Η ποιητική ματιά του μεγάλου στιχουργού διατρέχει χωροχρονικά το πεδίο της γυναικείας παρουσίας και φωτίζει επιλεγμένα πρόσωπα που ο χρόνος τα έχει αναγάγει στο επίπεδο του συμβόλου, θετικά ή αρνητικά. Το τελευταίο μέρος του έργου περιλαμβάνει ένα μικρό αφιέρωμα σε τέσσερις επώνυμες μυθικές μορφές του 20ου αιώνα, τον ποιητή F. G. Lorca, τον προπολεμικό κινηματογραφικό συνθέτη Maurice Jaubert, τη θρυλική Αιγύπτια τραγουδίστρια Ουμ Καλσούμ (την οποία θαύμαζε βαθιά ο Μάνος Χατζιδάκις) και τη διάσημη τυχοδιώκτρια Alma Mahler, σύζυγο του Gustav Mahler και άλλων σημαντικών προσωπικοτήτων της εποχής της.
Ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε δύσκολες μελωδίες, χωρίς καμία παραχώρηση στο εύκολο γούστο, συχνά με εμφανείς επιρροές από τη λόγια μουσική, ιδιαίτερα στο επίπεδο της σχολαστικά λεπτοδουλεμένης ενορχήστρωσης. Ο συνθέτης αποδεικνύει τη βαθιά γνώση της λόγιας μουσικής, η οποία περνάει υποδόρια σ' αυτό το έργο με επιρροές κυρίως από τη δεύτερη βιενέζικη σχολή ενός Gustav Mahler ή ενός Alban Berg! Είναι απίστευτο πώς μπορούσε ένας συνθέτης να κρύβει μέσα του αυτόν τον εκπληκτικό πρωτεϊσμό, ώστε να μεταπηδά με τη μεγαλύτερη φυσικότητα από τις εύπεπτες μελωδιούλες που τραγούδησε ο Αλίκη Βουγιουκλάκη, μέχρι τις πολύπλοκες και σφριγηλές μελωδίες ενός τέτοιου έργου, όπως οι "Μύθοι μιας γυναίκας", που αποτελούν αναμφίβολα ένα αφοπλιστικό δείγμα έργου υψηλών αισθητικών κατακτήσεων, το οποίο, αν και δεν πέρασε και τόσο στον κόσμο, εντούτοις αποτελεί σημαντική παρακαταθήκη στο καθαγιασμένο σώμα του ελληνικού τραγουδιού.
Από τη σπουδαία ομάδα των σολίστ αναφέρω μερικά χαρακτηριστικά ονόματα: Γιάννης Παπαγιάννης (όμποε), Νίκος Γκίνος (κλαρινέτο), Βαγγέλης Σκούρας (κόρνο), Στέλιος Ταχιάτης (βιολοντσέλο), Δημήτρης Βράσκος (βιολί, μαντολίνο), Στέλλα Κυπραίου, Γιώργος Μουλουδάκης, Κώστας Γρηγορέας και Κώστας Χατζόπουλος (κιθάρα).
(c) Philips |1988 | πηγή: d58
3 σχόλια:
Οι μελωδίες που έφτιαξε ο Μ.Χ. για τις κινηματογραφικές ταινίες, αδίκως χαρακτηρίζονται "εύπεπτες μελωδιούλες", γιατί περιέχουν μουσικά ευρήματα και ενορχηστρώσεις ανεπανάληπτες. Τώρα γιατί τις απαξίωσε ο ίδιος, αυτός το ξέρει, ίσως όμως αυτό να ήταν όμως και το κίνητρο του για να πάει παραπέρα και να μην επαναλαμβάνεται. Εξ άλλου κολακεύονταν να εντάσσει τον εαυτό του στους λόγιους μουσικούς και άρχισε να αριθμεί τους κύκλους τραγουδιών, σαν να επρόκειτο για την εργογραφία του Μπετόβεν.
Η αλήθεια είναι ότι από τον "Μεγάλο Ερωτικό" και μετά τα τραγούδια του και οι μουσικές του για ταινίες η θεατρικά απόκτησαν έναν διαφορετικό χαρακτήρα, κυρίως ενορχηστρωτικό, που τον διαχωρίζει από το "εμπορικό" του παρελθόν.
Τώρα σχετικά με τον δίσκο αυτό, οι ερμηνείες της Μούσχουρη μοιάζουν να έχουν μια απόσταση από το υπόλοιπο ηχητικό αποτέλεσμα και δεν ταυτίζονται με το σύνολο του έργου. Φυσικά δεν είναι η Μούσχουρη του '60. Πιστεύω ότι μια άλλη φωνή σαν την Σαββίνα Γιαννάτου η την Αλίκη Καγιαλόγλου ίσως να τα απέδιδαν καλύτερα. Βέβαια τα τραγούδια δεν χάνονται... προσδοκούμε σε δημιουργικές επανηχογραφήσεις. Το αγαπημένο
" Ζεστό ψωμί σου ζύμωμα
Για να ξεχνάς τις λύπες,
Τα λόγια που περίμενα
Πότε δεν μου τα είπες"
Κάποια στιγμή το τραγούδησε η Σαββίνα Γιαννάτου με την ορχήστρα των χρωμάτων!
Υπάρχει στο youtube!
Εγώ τις χαρακτήρισα "εύπεπτες μελωδιούλες", αλλά δεν έχω καμιά δυσκολία να ομολογήσω πως με γοητεύουν αφάνταστα εκείνα τα χαριτωμένα τραγουδάκια του Μάνου Χατζιδάκι από τον παλιό ελληνικό κινηματογράφο, ειδικά μάλιστα όταν τα ακούω βλέποντας τις αντίστοιχες ταινίες κι όχι τόσο ως ανεξάρτητο ακρόαμα. Και δε βρίσκω καμία αντίφαση σ' αυτό! Μάλιστα έχω φτιάξει μια πανέμορφη συλλογή καμιά 30αριά οργανικών θεμάτων από αυτά τα τραγουδάκια, όπου, χωρίς την μάλλον ενοχλητική και γεμάτη κοριτσίστικους ακκισμούς ερμηνεία της Βουγιουκλάκη, πραγματικά απολαμβάνεις μια πανδαισία υπέροχων μελωδιών και χορευτικών ρυθμών που αποδεικνύουν περίτρανα πόσο εύκολα μπορούσε ο Μάνος να γράψει τέτοια απλά τραγουδάκια. Τότε το έκανε κατά κόρον αυτό, προφανώς για βιοποριστικούς λόγους. Κάποια στιγμή όμως - ωριμάζοντας παράλληλα και ο ίδιος κι έχοντας εν τω μεταξύ την εμπειρία της Αμερικής - πέρασε σε πολύ πιο απαιτητικά μουσικά πεδία περιφρονώντας (μάλλον υπερβολικά) όλο εκείνο το ρεπερτόριο. Κατανοητά είναι όλα αυτά, όπως και κατανοητό θα πρέπει να θεωρείται ότι όσοι έχουμε πλέον την μαγική εμπειρία ενός "Μεγάλου Ερωτικού" ή των κατοπινών αριστουργημάτων του συνθέτη δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να τα συγκρίνουμε με τις ανάλαφρες εκείνες μελωδίες που χαϊδεύουν ευχάριστα το αφτί σαν το δροσερό αεράκι, αλλά δεν έχουν αξιώσεις υψηλής τέχνης. Είναι κάτι σαν τα όμορφα κι εξυπνα σκίτσα που τα απολαμβάνουμε ξεφυλλίζοντας ένα παλιό περιοδικό, αλλά ξέρουμε ότι δεν είναι πίνακες ζωγραφικής! Και συμφωνώ ότι αρκετά από τα τραγουδάκια εκείνα σε κάποιες νεότερες και πιο σοβαρές εκτελέσεις από τις τραγουδίστριες που ανέφερες αποκτούν μια διαφορετική οντότητα και μπορούν να σταθούν με περισσότερες αξιώσεις.
Από τις ομορφότερες δουλειές που έχω ακούσει. Και ο Χατζιδάκις και ο Γκάτσος εμφανώς ανανεωμένοι καταθέτουν έναν από τους καλύτερους δίσκους τους. Ωραίες και οι ερμηνείες τις Μούσχουρη χωρίς την επιτήδευση που φανερώνουν άλλες ερμηνείες της.
Δημοσίευση σχολίου