Συμπληρώνονται σήμερα 54 χρόνια από την θλιβερή επέτειο της 21ης Απριλίου 1967, όταν οι στρατιωτικοί πραξικοπηματίες κατέλυσαν το έτσι κι αλλιώς εύθραυστο και έντονα κλυδωνιζόμενο δημοκρατικό πολίτευμα που είχε διαμορφωθεί τα προηγούμενα χρόνια επιβάλλοντας την κακόγουστη "Επανάστασή" τους με σαφή φασιστικά χαρακτηριστικά και με αμείλικτη δίωξη των αντιφρονούντων.
Η μουσική ήταν από τα κυριότερα πεδία έκφρασης που δέχθηκε τις πιο έντονες απαγορεύσεις μέσω μιας στυγνής λογοκρισίας, γιατί γνώριζαν οι πρωτεργάτες του καθεστώτος τη δύναμη που έχει ένα απλό τραγούδι να περνάει στις μεγάλες μάζες και να πυροδοτεί αντιδράσεις ανεπιθύμητες. Κάποιοι δημιουργοί απαγορεύτηκαν ολοσχερώς, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, Κάποιοι άλλοι προτίμησαν να εγκαταλείψουν τη χώρα, για να μπορούν να συνεχίσουν το έργο τους. Οι περισσότεροι ωστόσο αναγκάστηκαν να υποτάξουν την έμπνευσή τους στα στενά περιθώρια του λογοκριτικού μηχανισμού επινοώντας πλάγιους τρόπους να περνούν τα μηνύματά τους.
Υπήρχαν φυσικά κι αυτοί που συνέπλευσαν με τη βούληση του καθεστώτος και είτε προτίμησαν να κατευθύνουν την τέχνη τους σε ανώδυνα τραγουδάκια ποπ ή δημώδους αισθητικής, είτε - το χειρότερο - την έθεσαν ξεδιάντροπα στην υπηρεσία της χουντικής προπαγάνδας. Άλλοι είχαν άγνοια των πράξεών τους κι άλλοι το έκαναν συνειδητά. Πολλοί απ' αυτούς μετέπειτα αναγκάστηκαν να εξομολογηθούν το λάθος τους δείχνοντας μεταμέλεια, αλλά και αρκετοί παρέμειναν πιστοί στις επιλογές τους.
Είχαμε παρουσιάσει παλιότερα στο Δισκοβόλο μια πολύ ενδιαφέρουσα συλλογή εξωφρενικών ηχογραφημάτων με αναφορά στην περίοδο της χούντας ή σε άλλες σκοτεινές στιγμές της πρόσφατης ιστορίας μας. Είναι η συλλογή "Ελλάς, η χώρα των εμβατηρίων" που επιμελήθηκε ο Μάνος Χατζιδάκις και κυκλοφόρησε από τον Σείριο το 1990. Σ' αυτή τη συλλογή μεταξύ άλλων περιλαμβάνεται κι ο περίφημος "Ύμνος της 21ης Απριλίου 1967" γραμμένος από τον Γιώργο Κατσαρό πάνω σε στίχους του Γιώργου Οικονομίδη με ερμηνευτή τον Φώτη Δήμα. Ο συνθέτης εκ των υστέρων μας έδωσε τη δική του εξήγηση για την εμπλοκή του σ' αυτή την ηχογράφηση ισχυριζόμενος ότι ξεγελάστηκε και ότι δε γνώριζε το περιεχόμενο των στίχων! Δε θέλω να αμφισβητήσω τους ισχυρισμούς του, γιατί τον θεωρώ έντιμο άνθρωπο, ενώ δεν ξεχνώ ότι είναι ο ίδιος που έγραψε αργότερα το τραγούδι "Πατησίων και Στουρνάρα" (με τη Μαρινέλλα), όπου θρηνεί για έναν νεκρό φοιτητή του Πολυτεχνείου! Ο ερμηνευτής πάντως του τραγουδιού Φώτης Δήμας δεν έπαψε και μετά να υπερασπίζεται την απόφασή του να βάλει τη φωνή του στο επίμαχο τραγούδι που πάντως υπήρξε και η ταφόπλακα στην καριέρα του!
Ας ακούσουμε λοιπόν αυτό το "ιστορικό" τραγούδι που φυσικά δεν αντέχει σε καμία σοβαρή ανάλυση κι ας χαμογελάσουμε με την αφελή μεγαλοστομία του!
7 σχόλια:
Ώστε ο κ.Κατσαρός (και δυστυχώς όχι μόνο αυτός) ξεγελάστηκε !!
Λάθος μου,είπε ο σκαντζόχοιρος,και κατέβηκε από την βούρτσα.
Ο Δήμας μου θυμίζει τον αντίπαλο που στέκεται όρθιος, ΜΠΡΟΣΤΑ σου.
Τον προτιμώ.
Εντάξει, δεν μπορώ να είμαι ισοπεδωτικός και να μην αφήσω μια χαραμάδα δικαιολογίας για τις πράξεις κάποιων εκείνο το δύσκολο καιρό. Κοτζάμ Μπιθικώτσης, η Μοσχολιού, ο Ζαμπέτας και αρκετοί άλλοι πρωτοκλασάτοι καλλιτέχνες έλαβαν μέρος στις διαβόητες "Ολυμπιάδες" των χουντικών, χωρίς να σημαίνει ότι το έκαναν συνειδητά από ιδεολογική επιλογή.
Ο Κατσαρός αποτελεί ένα αίνιγμα για την εμπλοκή του σ' αυτή τη δυσάρεστη ιστορία, για το λόγο που εξήγησα στο κείμενο και για πολλούς άλλους λόγους που πιστοποιούν - εκ των υστέρων φυσικά - ότι τουλάχιστον αυτό που έκανε δεν ήταν ιδεολογική του επιλογή, αλλά μάλλον επαγγελματικός καιροσκοπισμός. Μάλιστα ο Δήμος Μούτσης κάπου δήλωσε κάποια στιγμή ότι εκείνα τα χρόνια όσοι καλλιτέχνες διώκονταν, έβρισκαν πάντα πρόθυμο τον Γιώργο Κατσαρό να τρέχει να καθαρίζει γι' αυτούς! Κι αν το πάμε κι ανάποδα, δε σημαίνει ότι έγιναν "δεξιοί" όλοι εκείνοι οι εξόριστοι κομμουνιστές που υπέκυψαν στις πιέσεις και υπέγραψαν την ταπεινωτική δήλωση μετανοίας! Ένας τέτοιος ήταν ο σπουδαίος στιχουργός Βαγγέλης Γκούφας που ομολόγησε την αδυναμία του να αντέξει παραπάνω τα βασανιστήρια της εξοριας και υπέγραψε χωρίς να το πιστεύει, προκειμένου να επιβιώσει.
Τηρουμένων των αναλογιών η περίπτωσή του Κατσαρού μου θυμίζει το στιγματισμό του Ελία Καζάν επί μακαρθισμού ως καταδότη των κομμουνιστών συναδέλφων του στο Χόλιγουντ, αλλά είναι βέβαιο ότι ο ίδιος δεν είχε τέτοια ιδεολογία και το έδειξε αργότερα με το απολογητικό του αριστούργημα (αριστερής αντίληψης) "Το λιμάνι της αγωνίας".
Ακόμη πιο βαριά σκιά κουβαλούσε σε όλη του τη ζωή ο διάσημος αρχιμουσικός Herbert von Karajan για ένταξη στο ναζιστικό κόμμα και φιλοναζιστική δραστηριότητα, χωρίς ωστόσο ποτέ να αποδειχθεί ότι το έκανε από ιδεολογική επιλογή και όχι από ταπεινό επαγγελματικό καιροσκοπισμό.
Ένα είναι βέβαιο πάντως: 'Αβυσσος η ψυχή του ανθρώπου!
Και ο στιχουργός Γιώργος Οικονομίδης; Χουντικός ή όχι;
επ ευκαιρία ας θυμηθούμε και μια παλαιότερη ενδιαφέρουσα ανάρτησή σας
https://diskovolos58.blogspot.com/2014/12/1982.html
@χρόνης
Κλασική περίπτωση ευπροσάρμοστου τυχοδιώκτη που το μόνο που τον ένοιαζε ήταν η καριέρα του και η επαγγελματική του σιγουριά. Είναι ο ίδιος που είχε χαρακτηριστεί νωρίτερα ακόμη και ως "σταλινικός" κομμουνιστής, ενώ στα χρόνια της επταετίας έγινε πια "χουντικός"!
Συμφωνώ σε όλα τα παραπάνω.
Τιμώ και σέβομαι αυτούς που αντιστάθηκαν.
Σέβομαι αυτούς που είτε εξ αρχής,είτε στην πορεία,δεν άντεξαν και αποστασιοποιήθηκαν.Τόσο μπορούσαν τόσο έκαναν.
Αλλά με εξοργίζει το:"και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ".
Νομίζω ότι ο χαρακτηρισμός σου για τον Οικονομίδη,του πάει γάντι.
Αυτά και τέρμα.
Μάλλον ο Οικονομίδης έκανε ό,τι έκανε για να σώσει δικούς του.
Στα χρόνια της Χούντας ο Γιώργος Οικονομίδης έκρυβε στο σπίτι του τον Τάκη Αδάμο [ευρωβουλευτής ΚΚΕ], τον κομμουνιστή ποιητή Γιώργο Σιδέρη και τον αδελφό του δημοσιογράφο Νίκο Οικονομίδη ["Ο Παλιός"-"Έμμετρος Ρίζος"]...
Δημοσίευση σχολίου