Οι ρίζες του ρεμπέτικου: Το ρεμπέτικο τραγούδι, αρ.2 (CBS, 1977)

Αγαπώ το ελληνικό τραγούδι σε όλες τις εκφάνσεις του, εξαιρουμένης προφανώς της εκχυδαϊσμένης του κατάπτωσης που διαμορφώθηκε στις μεγάλες πίστες της νύχτας. Έτσι δεν μπορώ να ξεχωρίσω τι με συγκινεί περισσότερο, το ελαφρό ή το ρεμπέτικο, το κλασικό λαϊκό ή το "έντεχνο" λαϊκό, ακόμη και το ελαφρολαϊκό, ενίοτε και το ποπ, λιγότερο ασφαλώς το ελλειμματικό ελληνικό ροκ που προφανώς λειτουργεί κάπως αυθαίρετα και με μετέωρο βηματισμό, γιατί δεν πατάει σε βαθιές ντόπιες ρίζες. Μάλλον το σωστό θα ήταν να πω ότι καθεμιά από αυτές τις εκδοχές του τραγουδιού μας έχει και τη δική της στιγμή που μπορεί να διεγείρει τους συναισθηματικούς μου αισθητήρες και ν' αποκτήσει για λίγο το προβάδισμα απέναντι στις υπόλοιπες.

Το ρεμπέτικο λοιπόν τραγούδι στη δική μου γενιά το μάθαμε από τις δεύτερες και τρίτες εκτελέσεις του, πρώτα από τις αξιόπιστες επανεκτελέσεις των αρχών του '60 με ζωντανούς ακόμη τους μεγάλους του δημιουργούς και με πιο διαυγείς ηχογραφήσεις σε σχέση με τον προβληματικό ήχο των δίσκων γραμμοφώνου, καθώς βέβαια και από την καταχρηστική του σχεδόν επαναφορά στις αρχές του '80 μέσω των πολυάριθμων κομπανιών. Ωστόσο δεν κρύβω ότι, από τη στιγμή που ανακάλυψα τις αυθεντικές ηχογραφήσεις που έχουν διασωθεί από τις πρώτες εκτελέσεις αυτών των τραγουδιών που ενίοτε ανατρέχουν στα πολύ πρώιμα χρόνια του 20ου αιώνα, έμεινα οριστικά εκεί και δυσκολεύομαι πλέον ν' ακούσω ρεμπέτικα τραγούδια σε νεότερη εκτέλεση. Αυτές οι πρώτες εκτελέσεις αποπνέουν άλλη ζωντάνια κι ατμόσφαιρα, χωρίς να ενοχλεί ούτε στο ελάχιστο η κακή ποιότητα των ηχογραφήσεων αυτών, αφού αυτό το τεχνικό μειονέκτημα υπερκαλύπτεται και με το παραπάνω από τα θαυμαστά οργανικά σύνολα, χωρίς πάντα να πρωταγωνιστεί το μπουζούκι, αλλά και από τις υπέροχες αυθεντικές φωνές μερικών εμβληματικών ερμηνευτών, όπως η Μαρίκα Παπαγκίκα, η Ρόζα Εσκενάζυ, η Ρίτα Αμπατζή, ο Γιώργος Κατσαρός, ο Ανέστης Δελλιάς, ο Γιώργος Κάβουρας, ο Στράτος Παγιουμτζής, ο Στελλάκης Περπινιάδης και μπόλικοι ακόμη της πρώτης μεταπολεμικής εποχής.

Το αφιέρωμα μας λοιπόν στο αυθεντικό ρεμπέτικο θα ξεκινήσει με ένα ιστορικό άλμπουμ που εκδόθηκε το 1977 υπό την αιγίδα του Κέντρου Έρευνας και Μελέτης των Ρεμπέτικων Τραγουδιών με το λιτό τίτλο "Το ρεμπέτικο τραγούδι" και περιλαμβάνει δέκα προπολεμικές ηχογραφήσεις της περιόδου 1915-1930 που πραγματοποιήθηκαν στην Αμερική, πράγμα που έχει εξασφαλίσει σχετικά αξιοπρεπή ηχοληψία για μια τόσο πρώιμη εποχή.

Τα περισσότερα τραγούδια είναι πασίγνωστα (Ήσουνα ξυπόλητη, Φονιάς θα γίνω, Το Μποχώρι, Τα παιδιά της γειτονιάς σου, Και γιατί δε μας το λες). Οι ρίζες κάποιων από αυτά ανατρέχουν στα τέλη του 19ου αιώνα. Μεταξύ των ερμηνευτών περιλαμβάνονται η Μαρίκα Παπαγκίκα, ο Α. Κωστής, η κυρία Κούλα, ο Γιαννάκης Ιωαννίδης, ο Κ. Δούσας και ο Γιώργος Κατσαρός. Εντελώς μειονεκτική η παρουσία του μπουζουκιού, ενώ πρωταγωνιστεί η κιθάρα μαζί με λιγοστά άλλα όργανα, όπως το ακορντεόν, το λαούτο και το κλαρίνο.

Εξαιρετική έκδοση με πλουσιότατο πληροφοριακό υλικό ιστορικού και μουσικολογικού περιεχομένου γύρω από το ρεμπέτικο τραγούδι με τις αξιόπιστες υπογραφές εξεχόντων μουσικολόγων και ερευνητών, όπως του Μ.Φ. Δραγούμη, Παναγιώτη Μυλωνά, Αντώνη Λάβδα, Παναγιώτη Κουνάδη και Σπύρου Παπαϊωάννου.

(c) LP | CBS | 1977 | Πηγή: d58