Παρασκευή 11 Μαρτίου 2022

Βέρα Κλαρέβα: Το ξεχασμένο στάχυ (2020)

Από τη Λέσβο στα Τρίκαλα κι από εκεί επιστροφή στο Αιγαίο και στην Ικαρία. Από τη μια Βέρα στην άλλη! Από την Τρικαλινή Βέρα Βασιλείου-Πέτσα στην Ικαριώτισσα Βέρα Κλαρέβα. Ένα όμορφο ταξίδι στον ποιητικό λόγο της ελληνικής περιφέρειας που ζει και αναπνέει στο περιθώριο και την ανωνυμία, αλλά έχει λόγο ύπαρξης κι αξίζει τον κόπο να τον γνωρίσουμε και στο μέτρο των δυνατοτήτων μας να τον προβάλουμε.
Η Βέρα Κλαρέβα λοιπόν εργάστηκε ως εκπαιδευτικός, αλλά νωρίς έδειξε και το ποιητικό της ταλέντο, όταν το 1986 δημοσίευσε την πρώτη της ποιητική συλλογή, για να ακολουθήσουν πολυάριθμα βιβλία της, κυρίως παιδικής λογοτεχνίας, αλλά και βιβλία με στίχους τραγουδιών που έγραψε κατά καιρούς και έγιναν τραγούδια.
Ο δίσκος "Το ξεχασμένο στάχυ" κυκλοφόρησε το 2020 με τη φροντίδα του παραγωγού, συνθέτη και ενορχηστρωτή Βαγγέλη Φάμπα, γιου του μεγάλου κλασικού κιθαριστή Δημήτρη Φάμπα που καταπιάνεται επαγγελματικά και με την ηχοληψία. Πρόκειται για μια συλλογή δεκατριών "έντεχνων" τραγουδιών σε στίχους της Βέρας Κλαρέβα που υπογράφουν μουσικά δυο κορυφαίοι εκπρόσωποι της ευλογημένης γενιάς του '60, τότε που το ελληνικό τραγούδια, συνδεδεμένο μάλιστα στενά με τον ποιητικό λόγο, οδήγησε τη λαϊκή αυτή τέχνη στην απόλυτη κορύφωσή του. Ο Μίμης Πλέσσας λοιπόν με πέντε συνθέσεις και ο Λίνος Κόκοτος με έξι φέρουν το κύριο βάρος της ευθύνης αυτού του πολύ ενδιαφέροντος κύκλου τραγουδιών, ενώ υπάρχουν και δυο τραγούδια του Βαγγέλη Φάμπα. Τα αποδίδουν εκλεκτοί ερμηνευτές της νεότερης γενιάς, ο Δώρος Δημοσθένους, ο Γεράσιμος Ανδρεάτος, η Σοφία Παπάζογλου, ο Παντελής Θαλασσινός, η Φωτεινή Δάρρα, ο Βασίλης Γισδάκης και ο Πάνος Παπαϊωάννου.
Ο δίσκος μου δίνει την ευκαιρία να καταθέσω μερικές παραπάνω σκέψεις, για να επισημάνω ότι το καλό ελληνικό τραγούδι εξακολουθεί να υπάρχει, έστω κι αν συμπιέζεται σε στενωπούς που καταφέρνει να ανακαλύπτει μέσα στο καταπιεστικό κυρίαρχο ρεύμα μιας τέχνης ακραία εμπορευματοποιημένης κι εκφυλισμένης σε ηχητικά τερατουργήματα:
Ο στιχουργός σε πρώτο πλάνο: 
Τι εννοώ μ' αυτό; Μα είναι τόσο σπάνιο να εκδίδεται μια δισκογραφική δουλειά επικεντρωμένη σε έναν στιχουργό  με τη συμμετοχή πολλών συνθετών και ερμηνευτών. Ισχύει για τον παρόντα δίσκο, ισχύει επίσης για το δίσκο "Βορεινό παράθυρο" που παρουσίασα χθες, αλλά ανατρέχοντας στην ελληνική δισκογραφία δεν βρίσκεις εύκολα ανάλογες περιπτώσεις. Θυμάμαι βέβαια το δίσκο του Νίκου Γκάτσου "Σπίτι μου σπιτάκι μου" (1972) με τη συμμετοχή των συνθετών Μάνου Χατζιδάκι, Σταύρου Ξαρχάκου και Λουκιανού Κηλαηδόνη, αλλά και το δίσκο "Του έρωτα τ' αντάρτη" (1974) του Άκου Δασκαλόπουλου με τραγούδια του Μιχάλη Τερζή και του Αμάραντου Αμαραντίδη. Πιο πρόσφατα επίσης το δίσκο της Λίνας Νικολακοπούλου "Οπωσδήποτε παράθυρο" (2002) με τραγούδια των Γιάννη Σπάθα και Νίκου Αντύπα. Θυμάμαι ασφαλώς και την ωραία σειρά Άξιος Λόγος με ανάλογα αφιερώματα σε σημαντικούς στιχουργούς (Μάνος Ελευθερίου, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Άλκης Αλκαίος, Ηλίας Κατσούλης) με τη συμμετοχή πολλών συνθετών και ερμηνευτών. Ίσως υπάρχουν κι άλλες περιπτώσεις, αλλά πάντως ο στιχουργός, όσο σημαντικός κι αν είναι, σπάνια αποτελεί το πρώτο όνομα σε μια δισκογραφική έκδοση κι αυτό είναι άξιο επισήμανσης.
Οι χαλκέντεροι συνθέτες της γενιάς του '60:
Αφορμή γι' αυτό παίρνω φυσικά από την παρουσία στο σημερινό δίσκο του σχεδόν αιωνόβιου πλέον και ασφαλώς ανεξάντλητου συνθέτη Μίμη Πλέσσα, ο οποίος εξακολουθεί να είναι ενεργός και να μας δίνει εδώ άλλο ένα πειστικό δείγμα του πηγαίου ταλέντου του. Το ίδιο ισχύει και για τον εξαίσιο μελωδιστή Λίνο Κόκοτο, ο οποίος έμοιαζε κάπου στις αρχές του 2000 να αποσύρεται από το δισκογραφικό προσκήνιο, αλλά γρήγορα μας διέψευσε, πρώτα το 2008 με δυο τραγούδια στο δίσκο "Ένα τσιγάρο κι ένας ψεύτης" του Μανώλη Μητσιά, το 2015 με τα πέντε τραγούδια του στο δίσκο "Βορεινό παράθυρο" της ποιήτριας-στιχουργού Βέρας Βασιλείου-Πέτσα, το 2018 με τον ολοκληρωμένο κύκλο τραγουδιών "Ανεμογιαλός" και το 2020 με τα έξι τραγούδια του στον παρόντα δίσκο! Η γόνιμη γενιά του '60 λοιπόν παραμένει ζωντανή και συχνά μας υπενθυμίζει την παρουσία της με όμορφες δουλειές, όπως αυτές ενός Χρήστου Λεοντή ή ενός Νότη Μαυρουδή!

(c) CD | Massive Productions | 2020 | Πηγή: Αναστ./d58

5 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Στιχουργός Δημητρης Λεντζος.
Αποτέλεσμα...Στην ταξινόμηση ανά συνθέτη,γεμίσαμε αστερίσκους.
Χαλάλι τους όμως. ΥΠΑΡΧΟΥΝ. Και μπράβο τους.

thouthou είπε...

Δεν ξέρω, έχω καιρό να γκρινιάξω...
1) Εντάξει, δεν έχουμε μεγάλες φωνές. Ίσως γιατί δεν ψάχνει και κανένας πια στο φαστφουντάδικο. Αλλά αυτό το χάλι, με καλούς ερμηνευτές που έχουν χιλιοβουτηχτεί σε μια καλόφωνη μουρμούρα χωρίς χροιά, χωρίς ένταση, χωρίς χρώματα... Φτάνει πια, η Χατζιδακική Κέρκυρα, ο Ξυδάκης, ο Κραουνακισμός, η έντεχνη μουρμούρα είναι 40 χρόνια πίσω... Ήταν πρωτότυπα, ήταν ένα από τα πειράματα, έδωσε, τέλος... Πλέον είναι παρακμή. Πρέπει να τελειώνουμε με την "εντεχνόμορφη" μουρμούρα...
2) Ενορχήστρωση, ξανά και μανά. Δεν ξέρεις αν είναι καν καλό το τραγούδι. 10 νότες, μπείτε παίχτε... Χρειάζεται ένας νέος Λοϊζος, να κάνει τις νότες τραγούδια... Τώρα είναι όλα αναμενόμενα, flat, σαν τα ζεμπέκικα από τον υπολογιστή...
Υποθέτω ότι μου άρεσε η προσπάθεια. Γιαυτό γκρινιάζω... Και με φοβίζει αυτή η απαισιοδοξία, η έλλειψη ζωντάνιας...

Άαβας / d58 είπε...

@dimdim3
Φίλε Δημήτρη, αν ερμηνεύω σωστά το σχόλιό σου, οφείλω να σου πω ότι είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα αυτό που επισημαίνω στο κείμενό μου για τους στιχουργούς. Ξανακοίταξέ το...

@thouthou
Δεν είναι κάπως ισοπεδωτικά αυτά που γράφεις; Η υψηλή αισθητική δεν είναι μόδα, για να έχει ημερομηνία λήξης. Η "έντεχνη μουρμούρα" και οι λοιποί χαρακτηρισμοί μου θυμίζουν κάτι άναρθρες κραυγές πριν από μερικά χρόνια του μεγίστου αοιδού Χατζηγιάννη που προκάλεσαν την οργισμένη απάντηση των Κατσιμιχαίων!
Η δική μου άποψη είναι ότι στο σύγχρονο ελληνικό τραγούδι, πέρα από μερικές πράγματι ενδιαφέρουσες περιπτώσεις (π.χ. Καγιαλίκος, Μαραμής), ό,τι αξιόλογο μπορεί κανείς να ανιχνεύσει στο αποπνικτικό σκουπιδαριό προέρχεται από τους παλιούς. Γιατί το κλασικό δεν είναι ούτε μόδα, ούτε περίσταση, για να το αντιμετωπίζει κανείς τόσο απαξιωτικά. Είναι διαχρονικό και πάντα θα συγκινεί και θα παράγει απογόνους, έστω κι αν αυτοί μοιραία θα υπολείπονται των προτύπων τους...

thouthou είπε...

Η "υψηλή αισθητική" και μόνο που λες, ακυρώνει την ύπαρξη του τραγουδιού! Η "υψηλή αισθητική" δεν είναι ζητούμενο, φεύ, είναι χαρακτηρισμός, αδιάφορος στην ζωή, που θα έρθει μετά αν και εφόσον... Το τραγούδι δεν είναι "αισθητικές", δεν είναι "τέχνη", ήμαρτον! Το τραγούδι είναι ζωή. Η μεγαλύτερη απόδειξη της παρακμής μας είναι το τραγούδι μας... Δεν ξέρεις πόση χαρά μου έδωσες που μας κοινώνησες τον Δωδεκάλογο, που νομίζω ότι είναι ό,τι καλύτερο έχω ακούσει τα τελευταία χρόνια... Το "τίποτε" έχει 11 like και 1463 προβολές σήμερα..... Να κλαίς...
'Ομως έτσι είναι ο κόσμος σήμερα. Γιαυτό ΑΠΑΙΤΩ από τους παλιούς, όχι μνημόσυνα, αλλά να βγουν μπροστά... Ο κόσμος έχει χαλάσει, οι παλιοί έχουν την ευθύνη να διατηρήσουν και να περάσουν την ζωή.... Το τραγούδι είναι η ζωή. Και αρνούμαι αυτή την άχρωμη σούπα. Αν ο Πλέσσας; ή ο Κόκοτος, ασχέτως ηλικίας, είναι ευχαριστημένοι με αυτή την τραγουδιστική κατάθεση, τότε απλά είναι μέρος της σημερινής παρακμής, που δεν έχει σχέση με το τεράστιο μέγεθός τους (που ακούω καθημερινά, γιαυτό διψάω για κάτι νέο και γκρινιάζω)..... Απλά, σε σχέση με το τραγούδι, δεν ξέρω τί σημαίνει κλασικό, τέχνη κλπ... Δεν βγάζουμε πια τραγούδια. Και αυτό με απογοητεύει....

Άαβας / d58 είπε...

Δε θέλω να ανακόψω τον ισοπεδωτικό σου πεσιμισμό, ούτε χρειάζεται να επιμείνω ότι ασφαλώς υπάρχει υψηλή αισθητική και ότι σ' αυτήν μπορεί να έχει θέση και το τραγούδι ως δυναμική τέχνη. Εγώ τα πιστεύω, εσύ όχι. Καλώς. Πάμε παρακάτω...