Τετάρτη 17 Ιουνίου 2020

Angelique Ionatos: Le monogramme (1988)

Το "Μονόγραμμα" ("Le monogramme") είναι ο δεύτερος κατά σειρά δίσκος της Αγγελικής Ιωαννάτου εξολοκλήρου αφιερωμένος στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη, μετά τη "Μαρία Νεφέλη" που προηγήθηκε τέσσερα χρόνια νωρίτερα. 
Ποιήματα πάντως του Ελύτη περιέχονται και σε πολλούς άλλου δίσκους της. Ήδη στον πρώτο της δίσκο που περιλαμβάνει μελοποιημένα ποιήματα με τίτλο "I palami sou" (1979) έχουμε τη "Μικρή πράσινη θάλασσα". Ακολουθούν δύο άλλοι δίσκοι που δανείζονται τον τίτλο τους από ποιήματα του Ελύτη: "La foret des hommes" (Το δάσος των ανθρώπων, 1981), που περιέχει τρία ποιήματα από τη "Μαρία Νεφέλη" προετοιμάζοντας την ολοκληρωμένη ομώνυμη σύνθεση που θα ακολουθήσει. Επίσης ο δίσκος "O helios o heliatoras" (1983) με τον εύγλωττο τίτλο παραπέμπει ευθέως στην αντίστοιχη σύνθεση του ποιητή. Τέλος, ο δίσκος "O erotas" (1992) - κατά την άποψή μου, ο ωραιότερος της Ionatos - περιλαμβάνει αρκετά ποιήματα του Ελύτη, μεταξύ των οποίων είναι και το ομότιτλο ("Ο έρωτας") που γνωρίσαμε κυρίως από τη γνωστότερη μελοποίηση του Ηλία Ανδριόπουλου με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, και ο δίσκος "Ιουλίου λόγος" (1996). 
Στην προκείμενη, τώρα, περίπτωση έχουμε να κάνουμε με την ολοκληρωμένη μελοποίηση της ποιητικής σύνθεσης "Το Μονόγραμμα", ένα έργο που έγραψε ο ποιητής κατά το διάστημα της τρίχρονης εγκατάστασής του στο Παρίσι στα χρόνια της δικτατορίας (1969-1971) και εξέδωσε το 1971. Πρόκειται για ένα μεγάλο ερωτικό ποίημα μοιρασμένο σε 7 μέρη, όπως ακριβώς αντίστοιχα είναι και τα μέρη του δίσκου. Θέμα του δύο άνθρωποι σε μιαν εξομολογητική ερωτική συνομιλία σε απροσδιόριστο χωροχρονικό στίγμα. Ένας ύμνος στον απόλυτο έρωτα περασμένος μέσα από τις ανεξιχνίαστες ψυχοβιωματικές εμπειρίες του ποιητή με την αφαιρετική δύναμη της τέχνης του, ώστε να μετατρέπεται σ' έναν καθολικό ύμνο για το υπέρτατο συναίσθημα...
Έτσι μιλώ γαι σένα και για μένα | Επειδή σ' αγαπώ και στην αγάπη ξέρω | Να μπαίνω σαν Πανσέληνος | Από παντού, για το μικρό το πόδι σου μες στ' αχαμνά σεντόνια | Να μαδάω γιασεμιά - κι έχω τη δύναμη | Αποκοιμισμένη, να φυσώ να σε πηγαίνω | Μεσ' από φεγγερά περάσματα και κρυφές της θάλασσας στοές | Υπνωτισμένα δέντρα με αράχνες που ανεμίζουνε ( ........ ) | Τόσο η ελάχιστή σου αναπνοή | Που πια δεν έχω τίποτε άλλο | Μες στους τέσσερις τοίχους, το ταβάνι, το πάτωμα | Να φωνάζω από σένα και να με χτυπά η φωνή μου | Να μυρίζω από σένα και ν' αγριεύουν οι άνθρωποι | Επειδή το αδοκίμαστο και το απ' αλλού φερμένο | Δεν τ' αντέχουν οι άνθρωποι κι είναι νωρίς, μ' ακούς | Είναι νωρίς ακόμη μες στον κόσμο αυτόν αγάπη μου | Να μιλώ για σένα και για μένα ( ........ )
Η ερμηνεία των τραγουδιών ανήκει πλήρως στην ίδια τη δημιουργό. Το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό. Στιγμές μάλιστα σαγηνευτικό και απόλυτα προσαρμοσμένο στο κλίμα που αποπνέει το υπέροχο κείμενο. Τα τραγούδια είναι αντισυμβατικά και δύσκολα σε μια επιπόλαιη ακρόαση. Απαιτούν προσήλωση και καθαρή ψυχή, για να λειτουργήσουν. Ευκολότερα ίσως περνάει στο ανεξοικείωτο αφτί το 6ο κομμάτι ("Έχω δει πολλά") με το συγκαλυμμένο ζεϊμπέκικο σκοπό του.
Η ενορχήστρωση, περίτεχνη και σύνθετη, ανήκει στον αργεντίνο πιανίστα Gustavo Beytelmann, παλιό συνεργάτη του Astor Piazzolla. Στα φωνητικά συμμετέχουν ο αδελφός της Αγγελικής Photis Ionatos και ο βαρύτονος Michel Barouille.

(c) Auvidis | 1988 | πηγή: d58

Δεν υπάρχουν σχόλια: