Ναζίμ Χικμέτ: Μελοποιημένα ποιήματα (1975-2007)

Μαζί με τον Ισπανό Federico Garcia Lorca, τον Χιλιανό Pablo Neruda και τον Γερμανό Bertolt Brecht ο Τούρκος ποιητής Ναζίμ Χικμέτ (1902-1963) συμπληρώνει τo κουαρτέτο των δημοφιλέστερων ξένων ποιητών που στάθηκαν ισχυρή πηγή έμπνευσης για πολλούς Έλληνες μουσικούς, οι οποίοι μας χάρισαν μερικές υπέροχες μελοποιημένες στιγμές. Μάλιστα ο Ναζίμ Χικμέτ, πολύ περισσότερο από τους υπόλοιπους, είχε ιδιαίτερους δεσμούς με την Ελλάδα κι ας προερχόταν από την αντίπερα όχθη! Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, μνημόνευε  συχνά την Ελλάδα στο έργο του κι εν γένει διαπνεόταν από έναν ισχυρό φιλελληνισμό, ο οποίος διασπά αποφασιστικά τα στεγανά που για ποικίλους λόγους ορθώθηκαν ανάμεσα στους δυο γειτονικούς λαούς. Ο Γιάννης Ρίτσος υπήρξε ο κύριος μεταφραστής του στην ελληνική γλώσσα και τη δική του μεταφορά επέλεξαν οι περισσότεροι μουσικοί που καταπιάστηκαν με την ευαίσθητη και λυρική γραφή του Χικμέτ, άμεσα επηρεασμένη από την ποιητική γλώσσα του Ρώσου Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι, που αποτυπώνει τον πόνο του για τη μοίρα των κυνηγημένων ανθρώπων, ένας από τους οποίους ήταν κι ο ίδιος, καθώς η πατρίδα του το 1951 του στέρησε την τουρκική ιθαγένεια και τον ανάγκασε να ζει πρόσφυγας σε ξένους τόπους, ώσπου τον βρήκε πρόωρα ο θάνατος από καρδιακή προσβολή στη Μόσχα μόλις στα 61 χρόνια του. Στην ελληνική γλώσσα, πέρα από τα δημοφιλή του ποιήματα, έχει εκδοθεί και το αυτοβιογραφικό του αφήγημα "Οι ρομαντικοί" σε μετάφραση Κώστα Κοτζιά.

Ο Ναζίμ Χικμέτ γεννήθηκε σαν σήμερα, 15 Ιανουαρίου, στη Θεσσαλονίκη το 1902, πριν από 102 χρόνια. Με αφορμή λοιπόν αυτή την ξεχωριστή επέτειο συγκέντρωσα σε μια ενιαία συλλογή 23 μελοποιημένα ποιήματά του που κυκλοφόρησαν στην ελληνική δισκογραφία κατά το διάστημα 1975-2007. Η αρχή έγινε το 1975 με τα περίφημα "Πολιτικά τραγούδια" του Θάνου Μικρούτσικου σε ελληνική απόδοση Γιάννη Ρίτσου και Γιώργου Παπαλεονάρδου, ενώ το 1983 εκδόθηκε ο ολοκληρωμένος κύκλος μελοποιημένων ποιημάτων του Χικμέτ με τίτλο "Γράμματα στην αγαπημένη" του Μάνου Λοΐζου, ένα χρόνο μετά το θάνατό του. Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν δύο τρυφερά "Νανουρίσματα" του ποιητή που γνώρισαν διπλή μελοποίηση, μία από τους Ηδύλη Τσαλίκη και Ηρακλή Καζάκη, όπως παρουσιάστηκαν στους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού της Κέρκυρας (1981/1982), κι άλλη μία από τον Μιχάλη Τρανουδάκη στο δίσκο του "Σύννεφο σύννεφο πού πας" (1983). Στη συλλογή περιλαμβάνονται και μερικές σκόρπιες μελοποιήσεις του ποιητή που κυκλοφόρησαν κατά καιρούς σε διάφορους δίσκους με τις υπογραφές του Μίκη Θεοδωράκη, του Σωτήρη Ρεμπάπη, του Θανάση Πολυκανδριώτη (με τη φωνή του Καζαντζίδη!) και των Χειμερινών Κολυμβητών. Περιλαμβάνονται επίσης δυο μελοποιήσεις του Τούρκου συνθέτη Ζουλφί Λιβανελί που ερμήνευσε η Μαρία Φαραντούρη σε δίσκο του 1982.

(c) CD/LP | Lyra, Minos, Peregrina, MBI, ΔΣΚ | 1975-2007 | Πηγή: d58