Μιχάλης Γρηγορίου: Ανεπίδοτα γράμματα (1977)

Μιλάμε συχνά για τα είδη του ελληνικού τραγουδιού από την ανάγκη να προσδιορίσουμε κάποια διακριτά χαρακτηριστικά που καθορίζουν συμβατικά τις ρυθμικές ή ηχοχρωματικές αποκλίσεις, ώστε να διαφοροποιείται ένα λαϊκό τραγούδι από ένα "έντεχνο" ή ποπ ή ροκ κλπ. Είναι άκρως ενδιαφέρον λοιπόν το λεγόμενο "ενδιάμεσου χώρου" τραγούδι, όρο που επικαλέστηκε ο Θάνος Μικρούτσικος, για να σηματοδοτήσει τη φόρμα κάποιων πιο απαιτητικών συνθετικών του κύκλων με τραγούδια που είχαν ίσως λαϊκές αφετηρίες, αλλά η ανάπτυξη και η ενορχηστρωτική τους γραμμή τα φέρνει πολύ κοντά στη λόγια μουσική.

Ένας δημιουργός λοιπόν που υπηρέτησε συστηματικά και σταθερά αυτόν τον ενδιάμεσο χώρο είναι ο Μιχάλης Γρηγορίου, γιος του παλιού σκηνοθέτη Γρηγόρη Γρηγορίου και της ποιήτριας Μαρίας Παπαλεονάρδου, με μουσικές σπουδές πλάι στον Γ.Α. Παπαϊωάννου. Ο συνθέτης έχει ήδη καταθέσει σημαντικό έργο στο πεδίο της λόγιας μουσικής με έργα μουσικής δωματίου, αλλά και για ορχήστρα ή σόλο πιάνο, καθώς και μια σειρά αξιόλογων κύκλων τραγουδιών που πέρασαν στη δισκογραφία.

Η πρώτη δισκογραφική κατάθεση του Μιχάλη Γρηγορίου καταγράφεται το 1977 από τη Lyra με το έργο "Ανεπίδοτα γράμματα", καντάτα σε 7 μέρη, που βασίζεται στην ομώνυμη ποιητική συλλογή του Άρη Αλεξάνδρου (1922-1978), όπου αποτυπώνονται με αδρές εικόνες οι οδυνηρές εμπειρίες του ποιητή από τα χρόνια της εξορίας του. Μοναξιά, έντονη συναισθηματική φόρτιση, ερωτική επιθυμία αναβλύζουν μέσα από τους ευαίσθητους στίχους που μορφοποιούνται ως επιστολές σε κάποιο γυναικείο πρόσωπο που διαρκώς μεταλλάσσεται άλλοτε σε μητέρα κι άλλοτε σε ερωτική σύντροφο. 

Η μελοποίηση χρονολογείται κατά το διάστημα 1972-3, αρχικά για φωνή και πιάνο, ενώ αργότερα εμπλουτίστηκε με ορχηστρική συνοδεία. Λυρικές μελωδίες εναρμονισμένες στο ύφος του ποιητικού λόγου. Το πιάνο κατέχει πάντα την πρωτοκαθεδρία υποστηριζόμενο από ένα κουιντέτο εγχόρδων και διάφορα πνευστά όργανα (κλαρινέτο, φλάουτο, όμποε, φαγκότο, κόρνο). Τα τραγούδια ερμηνεύει με εκφραστική δύναμη η Αφροδίτη Μάνου, ενώ τα εμβόλιμα αφηγηματικά μέρη αποδίδει ο Σάκης Μπουλάς που συμμετέχει και στην ερμηνεία κάποιων τραγουδιών.

(c) CD | Lyra | 1977 | Πηγή: d58