Πόπη Αστεριάδη: Με σημαία το όνειρο (2020)

Ένα κρυμμένο «αχ», ένα βαθύ και μακρόσυρτο «ααχ»! Και ιδού το υπέροχο αρκτικόλεξο που διαγράφεται μέσα μου, όποτε ακούω μια «νεοκυματική» μελωδία που με κάνει αυθόρμητα να συναρμολογώ τα αρχικά των τριών κορυφαίων ερμηνευτριών εκείνου του αλησμόνητου μουσικού ρεύματος που άνθισε στα πλακιώτικα στενά και στα κυκλικά αυλάκια των αναλογικών δίσκων της Lyra και του Αλέκου Πατσιφά: Αρλέτα, Αστεριάδη, Χωματά! Ααχ!!!
Ώρες ώρες συλλογιέμαι πόσο τυχερός στάθηκα που πρόλαβα, παιδί πράμα βέβαια τότε, στην ακμή της εκείνη την υπέροχη ανάταση του ελληνικού τραγουδιού στα χρόνια του ’60 κι ας πορευόταν κόντρα στην ανώμαλη πολιτική ζωή του τόπου μας. Κι αίφνης ήρθε ένας κοσμοπολίτης συνθέτης μας με τις ακριβές αποσκευές του από τις όχθες του Σηκουάνα να μεταλαμπαδεύσει στα καθ’ ημάς με τρόπο αριστοτεχνικό τη γαλλική μπαλάντα μπολιάζοντάς την με το ακμάζον εγχώριο «έντεχνο» τραγούδι, αυτό που γέννησε η αστείρευτη έμπνευση των δυο Διόσκουρων της μουσικής μας, του Μάνου και του Μίκη. Ήταν ο Γιάννης Σπανός αυτός που λίγο πριν από τα μέσα του ’60 δημιούργησε μια ζωτική παραφυάδα στον κύριο κορμό του τραγουδιού μας, η οποία δειλά δειλά και διακριτικά αυτονομήθηκε ως δυναμικό μουσικό ρεύμα με την άτυπη ονομασία «Νέο Κύμα». Επρόκειτο για ένα λεπταίσθητο είδος τραγουδιού που το χαρακτήριζε η εσωστρέφεια, η ευγένεια, η αφαιρετική έκφραση, η μελωδική φόρτιση, ο επίμονα ποιητικός προσανατολισμός και… Και οι υπέροχες φωνές, ανδρικές και γυναικείες.Από τις γυναικείες λοιπόν φωνές κυριάρχησαν κι άφησαν ανεξίτηλο το χνάρι τους στο ελληνικό τραγούδι οι τρεις εκλεκτές ερμηνεύτριες που προανέφερα: Αρλέτα, Πόπη Αστεριάδη, Καίτη Χωματά. Ξεκίνησαν ανεξάρτητα με πορείες άλλοτε παράλληλες κι άλλοτε τεμνόμενες, όπως συνέβη το 1968 που συναντήθηκαν για πρώτη φορά και οι τρεις στη δεύτερη «Ανθολογία» του Γιάννη Σπανού, για να συνεχίσουν και πάλι καθεμιά το δικό της δρόμο.

Γυρνάμε λοιπόν στο 1965, τη χρονιά που έκανε τα πρώτα δισκογραφικά του βήματα ένα δεκαεπτάχρονο πανέμορφο κορίτσι με αγορίστικο σχεδόν μαλλί και βελούδινη φωνή. Ήταν η Πόπη Αστεριάδη που ξεκίναγε τη δική της γοητευτική ιστορία στο ελληνικό τραγούδι ηχογραφώντας αρχικά για τις 45 στροφές, πριν επιβληθεί ο δίσκος μακράς διαρκείας. Η πρώτη τραγουδιστική της εμφάνιση είχε πραγματοποιηθεί το 1964 στα περίφημα «Νέα ταλέντα» του Γιώργου Οικονομίδη, ενώ τα δύο πρώτα δισκογραφημένα τραγούδια της στη Lyra γεννήθηκαν από τον τραγουδοποιό Πάνο Σαββόπουλο. Το 1966 ερμήνευσε αφοπλιστικά δυο χαμηλόφωνες μελωδίες του Νίκου Μαμαγκάκη που συμπεριλήφθηκαν στο οργανικό soundtrack της ταινίας «Η εκδρομή». Το 1967 πάλι ο Νίκος Μαμαγκάκης την επέλεξε ως ερμηνεύτρια στη φωνητική σουίτα «Αρκάδι». Πήρε μέρος και στις δυο πρώτες ποιητικές «Ανθολογίες» του Γιάννη Σπανού (1967/1968), ενώ από το 1968 ξεκίνησε να ηχογραφεί και ολοκληρωμένους προσωπικούς δίσκους. Την επόμενη χρονιά είχε ένα σύντομο πέρασμα από τον κλασικό δίσκο «Ο δρόμος» του Μίμη Πλέσσα και συγχρόνως μια σημαντική συνεργασία με τον Λάκη Παππά που απέφερε το δίσκο «Πάει κι αυτή η Κυριακή» (που κυκλοφόρησε τελικά το 1971), ενώ παράλληλα ηχογραφούσε και ανεξάρτητα τραγούδια με εκλεκτούς συνθέτες. Ιδού μερικά ονόματα: Γιάννης Σπανός, Μίμης Πλέσσας, Νίκος Μαμαγκάκης, Σταύρος Κουγιουμτζής, Νότης Μαυρουδής, Γιώργος Κουρουπός, Σπήλιος Μεντής, Κώστας Ξενάκης, Γιώργος Κοντογιώργος, Νίκος Χουλιαράς, Ηλίας Καραγιάννης, Γιάννης Γκούμας, Λάκης Παππάς, Γιώργος Κοτσώνης και άλλοι, χωρίς να διστάσει να αναμετρηθεί και με τα μεγάλα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, αλλά και με παραδοσιακό υλικό, σε μερικές υποδειγματικές επανεκτελέσεις.

Από την υπέροχη εκείνη ανθοφορία έχω μια ξεχωριστή αδυναμία στα τραγούδια: «Μικρέ μου άνεμε» (το αγαπημένο μου), «Μια γιορτή», «Η βροχή», «Έρωτας τάχα», «Ω, χαμηλώστε αυτό το φως», «Στου τηλεφώνου το κοχύλι», «Μόνο γιατί μ’ αγάπησες», «Μια μέρα που την αγαπώ», «Σκληρό μου αγόρι», «Σεπτέμβρη μήνα μου», «Σαν κάθε βράδυ», «Η μικρή Νανώ», «Το τραγούδι του νερού», «Η Μύκονο κάνει πανιά», «Πάει κι αυτή η Κυριακή» και κάμποσα ακόμη.
Η Πόπη Αστεριάδη όμως κατάφερε να «επιβιώσει» και μετά τη δύση «νέου κύματος» δίνοντας σποραδικά το δικό της «παρών» για τρεις σχεδόν δεκαετίες ακόμη. Στα χρόνια του ‘70 συναντήθηκε με συνθέτες, όπως ο Βασίλης Κουμπής, ο Νίκος Χουλιαράς, ο Βασίλης Δημητρίου, ο Αμάραντος Αμαραντίδης, ο Μιχάλης Τερζής και ο Γιάννης Ζουγανέλης, στις αρχές της επόμενης δεκαετίας συνεργάστηκε με τον Λίνο Κόκοτο, ενώ στη δεκαετία του ’90 ξαναβρέθηκε με τον Μιχάλη Τερζή, για να μας εκπλήξει στα τέλη της ίδιας δεκαετίας με ένα τελείως διαφορετικό ύφος ερμηνείας στις απροσδόκητες συνεργασίες της με τους Στέρεο Νόβα και τον Κωνσταντίνο Βήτα! Μια λιγότερο γνωστή καλλιτεχνική πλευρά της Πόπης Αστεριάδη ήταν η υποκριτική, άμεσα ή έμμεσα. Τη θυμόμαστε βέβαια όλοι σε κάμποσες ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου να εμφανίζεται ως τραγουδίστρια, με χαρακτηριστικότερη εκείνη στην ταινία «Μια Ιταλίδα απ’ την Κυψέλη» (1968), όπου ερμήνευσε το διαχρονικό της σουξέ «Σκληρό μου αγόρι» του Νίκου Μαμαγκάκη. Το 1970 ωστόσο είχε και μια σύντομη εμφάνιση ως ηθοποιός στην ταινία «Ο Αστραπόγιαννος» του Νίκου Τζήμα. Πολύ πιο πρόσφατα μάλιστα, το 2013, ανέβηκε και στη θεατρική σκηνή συμμετέχοντας στην παράσταση «Μαμά έρχομαι» που σκηνοθέτησε ο Αλέξανδρος Λιακόπουλος με μουσική του Κωνσταντίνου Βήτα.

Το παραπάνω κείμενο αποτελεί τη δική μου συμμετοχή στην παρουσίαση της ζωής και του έργου της σπουδαίας νεοκυματικής ερμηνεύτριας Πόπης Αστεριάδη, η οποία έγινε βιβλίο με την επιμέλεια του νέου ποιητή και ερευνητή Κυριάκου Μέλλου με τίτλο "Πόπη Αστεριάδη: Με σημαία το όνειρο". Το βιβλίο εκδόθηκε πολύ πρόσφατα από τις εκδόσεις 24 Γράμματα και μοιράζεται σε τρεις ενότητες: Η πρώτη και σημαντικότερη περιλαμβάνει ένα είδος αυτοβιογραφικής συνέντευξης της ερμηνεύτριας στον Κυριάκο Μέλλο, η δεύτερη αποτελείται από κείμενα που έγραψαν ή δηλώσεις που έχουν κάνει κατά καιρούς για την ίδια διαπρεπείς Έλληνες δημιουργοί που συνεργάστηκαν μαζί της (Γιάννης Σπανός, Μίμης Πλέσσας, Γιώργος Ζωγράφος, Μιχάλης Βιολάρης, Λίνος Κόκοτος, Γιάννης Πουλόπουλος, Πάνος Σαββόπουλος, Μιχάλης Τερζής, Δημήτρης Ιατρόπουλος και άλλοι) ή μουσικοί παραγωγοί και ερευνητές, όπως ο Μωυσής Ασέρ, ο Κώστας Μπαλαχούτης, ο Τάκης Κωνσταντακόπουλος και η αφεντιά μου!

Το τρίτο μέρος της έκδοσης περιλαμβάνει έναν εξαιρετικά ενδιαφέροντα ψηφιακό δίσκο με τίτλο "Αέρι θα γενώ". Ο δίσκος είναι πραγματικό απόκτημα, γιατί περιέχει δεκαεπτά ακυκλοφόρητα τραγούδια ερμηνευμένα από την αγέραστη φωνή της Πόπης Αστεριάδη. Τα υπογράφουν οι δημιουργοί: Γιώργος Δεσποτίδης (10 τραγούδια), Χρήστος Μπέλτσιος (6 τραγούδια) και Χρήστος Νικολόπουλος. Τη συνοδεύουν σε δυο τραγούδια ο συνθέτης και στιχουργός Γιώργος Δεσποτίδης και ο ποιητής Κυριάκος Μέλλος. Καλογραμμένα τραγούδια, τα περισσότερα σε μορφή μπαλάντας, αλλά και κάποια σε πιο λαϊκά χρώματα.

(c) 24 Γράμματα | 2020 | πηγή: Κ.Μ., d58