Τραγουδοποιοί του '90 - Σωκράτης Μάλαμας: Λαβύρινθος (1996)

Από την κορυφαία δισκογραφική τριλογία του Σωκράτη Μάλαμα που συνιστούν οι δίσκοι "Κύκλος" (1993), "Λαβύρινθος" (1996) και "13000 μέρες" (1998), προσωπικά ξεχωρίζω τον δεύτερο που θεωρώ ότι συγκεντρώνει όλα τα χαρίσματα του δημιουργού στην καλύτερή τους στιγμή. Είναι ένας δίσκος πλημμυρισμένος με πολλά όμορφα και πολυακουσμένα τραγούδια που αποτελούν ταυτόχρονα και τη βάση των συναυλιακών προγραμμάτων του καλλιτέχνη.

Ο δίσκος γνώρισε μιαν απροσδόκητη περιπέτεια στην αρχική του έκδοση που κυκλοφόρησε με τον τίτλο "Λαβύρινθος". Το πρόβλημα με τον τίτλο προέκυψε από ασφαλιστικά μέτρα που κατέθεσε ο Ross Daly θεωρώντας ότι ο τίτλος αποτελεί πνευματική του ιδιοκτησία, γιατί την ίδια ονομασία έχει, εκτός από το περίφημο μουσικό του εργαστήρι στην Κρήτη, κι ένας δίσκος του που είχε κυκλοφορήσει το 1984! Ο Μάλαμας έσπευσε - κακώς - να αφαιρέσει τον αρχικό τίτλο, που ήταν απόλυτα εκφραστικός της δουλειάς του, και να επανακδώσει το δίσκο με τίτλο απλώς το όνομά του, ενώ εύκολα θα μπορούσε να ξεπεράσει το τυπικό πρόβλημα τροποποιώντας ελαφρά τον τίτλο, ας πούμε: "Στο λαβύρινθο", παίρνοντας επακριβώς τη σχετική φράση από το βασικό τραγούδι του δίσκου. 

Ο ίδιος πάντως μας εξηγεί* πώς εμπνεύστηκε το σπουδαίο αυτό τραγούδι που αποτέλεσε τη βάση ολόκληρης της δουλειάς: «Επέστρεφα από μια συναυλία στον Αρμενιστή της Χαλκιδικής. Ήταν δώδεκα το μεσημέρι και οδηγούσα στην Εθνική άυπνος και κουρασμένος. Ένιωσα τις δυνάμεις μου να με εγκαταλείπουν, έκανα δεξιά και μπήκα σ΄ένα χωματόδρομο. Ήταν άνοιξη και ξάπλωσα κάτω από κάτι πεύκα. Με πήρε ο ύπνος για λίγη ώρα κι όταν άνοιξα τα μάτια μου, η πρώτη εικόνα που είδα ήταν ένα κουκουνάρι. Στην αρχή, ήταν τεράστιο μπροστά στα μάτια μου. Μου πήρε ώρα να το δω στις πραγματικές του διαστάσεις. Πέρασα περίπου δύο μήνες παρατηρώντας κουκουνάρια. Πήρα δείγματα από διάφορα μέρη, άνοιξα βιβλία, έμαθα γι' αυτά. Τα κουκουνάρια έχουν 7 ή 8 δεξιόστροφες σπείρες και 13 αριστερόστροφες. Χάνεσαι παρατηρώντας τα. Μπαίνεις σ΄ ένα λαβύρινθο. Έτσι προέκυψε ο αρχικός τίτλος του δίσκου. Εκείνη την εποχή αισθανόμουν ότι βρισκόμουν πραγματικά σ΄ έναν λαβύρινθο και με πείραζε πολύ. Και τώρα βρίσκομαι, απλώς τώρα πια δεν με πειράζει. Ο αρχικός τίτλος που είχα σκεφτεί για τον δίσκο ήταν «Σύγχυση» αλλά την θεώρησα σκληρή λέξη...».

Το τραγούδι "Λαβύρινθος", μια υπέροχη εσωστρεφής μπαλάντα, είναι αυτό που ξεχωρίζει, όπως και το "Γράμμα" ή ο "Κήπος" που κινούνται στην ίδια γραμμή, αλλά δεν είναι εύκολο να ξεπεράσει κανείς τη γοητεία πολλών άλλων τραγουδιών, μερικά από τα οποία αποκαλύπτουν κι ένα πιο εξωστρεφές πρόσωπο του δημιουργού με χορευτικούς λαϊκούς ρυθμούς και με ανάλογη στιχουργική, όπως "Τα παιδιά μες στην πλατεία", "Άσε τα ψέματα", "Είναι σκοτάδι", "Ευτυχείς λυπημένοι πότες". Όλοι οι στίχοι ανήκουν στον ίδιο, εκτός από δύο τραγούδια που έχουν στίχους του Γιώργου Αθανασόπουλου ("Είναι σκοτάδι") και Οδυσσέα Ιωάννου ("Μισή πίστη"). Η Μελίνα Κανά συμμετέχει ερμηνεύοντας το ζεϊμπέκικο "Ανάβω μια φωτιά".

*100 Δίσκοι και η ιστορία τους, Επιμέλεια: Μελωδία FM99.2, Ειδική έκδοση : Καθημερινή (2003)

(c) CD | Lyra | 1996 | Πηγή: d58