Ορατόριο των Χριστουγέννων του J.S. Bach (John Eliot Gardiner)

Μιας και μπαίνουμε πλέον στις γιορτινές μέρες των Χριστουγέννων και του Δωδεκαημέρου (Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Θεοφάνια), αξίζει να δώσουμε λίγο χώρο και στη μουσική αυτών των ημερών με έργα Ελλήνων και ξένων δημιουργών που άντλησαν την έμπνευσή τους από το πνεύμα των Χριστουγέννων και μας χάρισαν διαχρονικά αριστουργήματα.

Πρώτος και καλύτερος βεβαίως ο περίφημος Μεγάλος Κάντορας, ο κορυφαίος Γερμανός δημιουργός της περιόδου του Μπαρόκ Johann Sebastian Bach (1685-1750), ο οποίος κληροδότησε στις επόμενες γενεές ένα τεράστιο σε όγκο και ποιότητα έργο που ξεπερνά τους χίλιους τίτλους, μεγάλο μέρος του οποίου είναι αφιερωμένο στη θρησκευτική μουσική με καντάτες, μοτέτα, ορατόρια, λειτουργίες και αμέτρητες οργανικές συνθέσεις για εκκλησιαστικό όργανο.

Ανάμεσα στα μεγάλα ορατόρια του Μπαχ, πλάι στα "Κατά Ματθαίον Πάθη", δεσπόζουσα θέση φυσικά καταλαμβάνει το "Ορατόριο των Χριστουγέννων" ("Weihnachtsoratorium") αριθμημένο ως έργο BWV 248 στον επίσημο κατάλογο των συνθέσεών του. Το έργο είναι γραμμένο για χορωδία, σολίστες και ορχήστρα και βασίζεται σε προγενέστερες συνθέσεις, οι οποίες κωδικοποιούνται σε έξι καντάτες (ενότητες) που περιγράφουν τη γέννηση του Χριστού με βάση τις σχετικές περικοπές από τα Ευαγγέλια του Λουκά και του Ματθαίου μορφοποιημένες σε λιμπρέτο από τον Christian Friedrich Henrici (Picander). Το έργο ολοκληρώθηκε το 1734 και παίχτηκε στη Λειψία για τη γιορτή των Χριστουγέννων, για να ξεχαστεί τελείως στη συνέχεια, μέχρι που ανακαλύφθηκε πολύ αργότερα, το 1857, και παρουσιάστηκε εκ νέου στο Βερολίνο, για να γίνει έκτοτε ιδιαίτερα δημοφιλές και να παίζεται ασταμάτητα μέχρι σήμερα από όλες τις μεγάλες ορχήστρες του κόσμου.

Το έργο χαρακτηρίζεται από μια γαλήνια ατμόσφαιρα πλημμυρισμένη από κατανυκτικές και ευφρόσυνες μελωδίες που αποδίδονται από τους κατάλληλους οργανικούς συνδυασμούς που περιλαμβάνουν βιολιά, όμποε, φλάουτο και τρομπέτες, ενώ το οργανικό υπόστρωμα (basso continuo) αποτελείται από βιολοντσέλο, κοντραμπάσο, εκκλησιαστικό όργανο και τσέμπαλο. 

Από τις αμέτρητες ηχογραφήσεις αυτού του μοναδικού αριστουργήματος ξεχωρίζω αυτή που εκδόθηκε το 1987 από την Archiv, δισκογραφική εταιρία ειδικευμένη στην προκλασική μουσική, θυγατρική της μεγάλης γερμανικής εταιρίας Deutsche Grammophon. Ο κορυφαίος σύγχρονος Άγγλος αρχιμουσικός στην κατηγορία εκτελέσεων με όργανα εποχής John Eliot Gardiner διευθύνει τη Χορωδία Μοντεβέρντι και το οργανικό σύνολο The English Baroque Soloists, ενώ στα φωνητικά μέρη συμπράττουν οι διάσημοι σολίστες Anthony Rolfe Johnson (ως ευαγγελιστής), η υψίφωνος Nancy Argenta, η μεσόφωνος Anne Sofie von Otter, ο τενόρος Hans Peter Blochwitz και ο βαθύφωνος Olaf Bar. Μια λαμπερή ηχογράφηση που αποδίδει με πειστική ακρίβεια το ηχητικό σύμπαν του Μπαχ και της εποχής του.

(c) 2CDs | Archiv Produktion | 1987 | Πηγή: d58