Τρίτη 23 Νοεμβρίου 2021

Μίκης Θεοδωράκης, Σταύρος Ξαρχάκος: Η Ελλάς χωρίς ερείπια (1964)

Το 1964 ολοκληρώθηκε το τουριστικής προοπτικής ντοκιμαντέρ "Η Ελλάς χωρίς ερείπια" που σκηνοθέτησε ο Άγγελος Λάμπρου μετά από γυρίσματα τριών ετών, μια ταινία που ασφαλώς μας φέρνει αμέσως στο νου μια ανάλογη διεθνή παραγωγή που είχε προηγηθεί με τίτλο "Ελλάς, η χώρα των ονείρων" (1960).
Εκείνο που κάνει τη σύγκριση των δύο αυτών παραγωγών αναπόφευκτη είναι η μουσική τους επένδυση που παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον. Την παλιότερη ταινία έντυσε μουσικά με πολύ εμπνευσμένες μουσικές ιδέες ο Μάνος Χατζιδάκις. Με βάση αυτή την ιδέα λοιπόν ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ "Η Ελλάς χωρίς ερείπια" εμπιστεύτηκε τη μουσική της ταινίας του στον Σταύρο Ξαρχάκο, ο οποίος ήδη είχε δώσει τα ισχυρά διαπιστευτήριά του με τις αξιόλογες πρώτες κινηματογραφικές μουσικές για τις ταινίες "Το ταξίδι" (1962), "Αμόκ" και "Κόκκινα φανάρια" (1963).
Ο συνθέτης λοιπόν έγραψε μια σειρά πρωτότυπα οργανικά θέματα, κάποια από τα οποία στη συνέχεια αξιοποιήθηκαν για τη δημιουργία μερικών από τα πιο γνωστά του τραγούδια. Το θέμα που κυριαρχεί είναι η μελωδία του τραγουδιού "Τα τρένα που φύγαν" που είχε πρωτοακουστεί στην ταινία "Αμόκ" (1963). Μάλιστα εδώ η μελωδία έχει πάρει και την αρχική της μορφή ως τραγούδι με διαφορετικούς στίχους γραμμένους πάλι από τον Βαγγέλη Γκούφα με τίτλο "Τραγούδι της Αθήνας" και με ερμηνεύτρια την Άννα Χρυσάφη. Η τελική μορφή του τραγουδιού ακούστηκε στο θεατρικό έργο "Μην πατάτε τη χλόη" (1965) μαζί με το τραγούδι "Φως της αυγής" που η αρχική του μελωδία περιλαμβάνεται επίσης στα μουσικά θέματα της ταινίας του Άγγελου Λάμπρου. Επίσης μια άλλη μελωδία με τίτλο "Εισαγωγή στα ελληνικά νησιά" δέκα χρόνια αργότερα διαμόρφωσε το τραγούδι "Η κόρη του πασά" με στίχους του Νίκου Γκάτσου από το δίσκο "Συλλογή" (1974).
Ωστόσο το συγκεκριμένο soundtrack περιλαμβάνει και μια δεύτερη μουσική ενότητα που φέρει την υπογραφή του Μίκη Θεοδωράκη, με τη διαφορά ότι εδώ δεν χρησιμοποιήθηκε πρωτότυπη μουσική, αλλά μελωδίες και τραγούδια του μεγάλου συνθέτη που ήδη είχαν κυκλοφορήσει νωρίτερα στη δισκογραφία του. Περιλαμβάνονται λοιπόν τα τραγούδια "Στο περιγιάλι το κρυφό" σε ποίηση Γιώργου Σεφέρη από τον κύκλο "Επιφάνια" (1962) με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση και "Μαρίνα" από τις "Μικρές Κυκλάδες" σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη με τη Ντόρα Γιαννακοπούλου, καθώς και οργανικά θέματα από τα έργα "Όμορφη πόλη" (1962), "Τραγούδι του νεκρού αδελφού" (1962), "Η γειτονιά των αγγέλων" (1963).

(c) CD | EMI Columbia | 1964 | Πηγή: d58

Δεν υπάρχουν σχόλια: