Ο Μίκης επί χούντας: Τα λαϊκά (1971/1974)

Το 1971 στη Γαλλία κυκλοφόρησαν δύο δίσκοι του Μίκη Θεοδωράκη που έφεραν τον κοινό τίτλο "Ο Θεοδωράκης Διευθύνει Θεοδωράκη" με τη διάκριση σε Νο 1 & Νο 2. Ο πρώτος περιείχε το έργο "Τα Λαϊκά", ενώ ο δεύτερος τρεις μικρότερους κύκλους τραγουδιών ("Romancero gitano", "Μυθιστόρημα", "Τραγούδια του Ανδρέα"). Στην ελληνική αγορά οι δίσκοι αυτοί κυκλοφόρησαν το 1974 από την Polydor (Philips).

Με τον κύκλο τραγουδιών "Τα λαϊκά" έχουμε την πρώτη συνάντηση του συνθέτη με τον μεγάλο στιχουργό Μάνο Ελευθερίου, με τον οποίο συνεργάστηκε κατά καιρούς με πολύ γόνιμο τρόπο και σε πολλά άλλα έργα του, όπως η "Νύχτα θανάτου", οι "Αρκαδίες" αρ.2 και 3, τα "Τραγούδια του Αγώνα", ή πολύ αργότερα το "Μήπως ζούμε σε άλλη χώρα;" ή η "Πολιτεία Γ'" κλπ. 

Τα "Λαϊκά" γράφτηκαν σε δύο διαφορετικές εποχές: Τα μισά εκείνη τη σημαδιακή άνοιξη του 1967 και τα υπόλοιπα το καλοκαίρι του 1968, ενώ η πρώτη τους δημόσια εκτέλεση έγινε στη Ρώμη το 1970. Πρόκειται βέβαια για κλασικά πλέον τραγούδια που έχουν νικήσει το χρόνο κι εξακολουθούν να ακούγονται μέχρι σήμερα με αμείωτο ενδιαφέρον. Η λιτή, αλλά ευθύβολη ποιητική ματιά του στιχουργού και οι απλές λαϊκές μελωδίες του συνθέτη αιχμαλωτίζουν εύκολα τον ακροατή από το πρώτο άκουσμα. 

Και τα δώδεκα τραγούδια είναι της ίδιας υψηλής ποιότητας, έστω κι αν μερικά έχουν ακουστεί λίγο περισσότερο, κυρίως τρία: "Το παλικάρι έχει καημό", "Σ' αυτή τη γειτονιά" και - πάνω απ' όλα - το αξεπέραστο λυρικό διαμάντι "Το τρένο φεύγει στις οχτώ", ένα τραγούδι με πάμπολλες μεταγενέστερες εκτελέσεις, αλλά και μια πρωτότυπη δισκογραφική συνέχεια, είτε από τους ίδιους δημιουργούς με το τραγούδι "Το τρένο δεν ξεκίνησε ποτέ για Κατερίνη" από το δίσκο "Δελτίο καιρού" (1980) της Μαρίας Δημητριάδη, είτε από τον Μανώλη Ρασούλη που έδωσε τη δική του συνέχεια στο δρομολόγιο του μυστήριου αυτού τρένου με το τραγούδι "Το τρένο φτάνει τελικά στην Κατερίνη" (από τον ομότιτλο δίσκο του Χάρη Παπαδόπουλου, 1998), ενώ υπάρχει και μια απροσδόκητη αγγλική εκδοχή το 2000 από το συγκρότημα The Walkbouts στον ομώνυμο δίσκο τους ("The train leaves at eight")! 

Αν και η πρώτη εγγραφή του έργου έγινε από τον Γιώργο Καπερνάρο το 1970 για τη γερμανική αγορά, η επίσημη εκτέλεση είναι αυτή που κυκλοφόρησε από τη γαλλική Polydor το 1971 με τη συγκλονιστική ερμηνεία του Αντώνη Καλογιάννη και της Μαρίας Δημητριάδη, η οποία στην ελληνική αγορά εκδόθηκε το 1974. 

Υπάρχει βέβαια  άλλη μια ενδιαφέρουσα εκτέλεση που εκδόθηκε από την Columbia το 1974 με τον Μανώλη Μητσιά σε ενορχήστρωση του Λοουκιανού Κηλαηδόνη που πάντως δεν καταφέρνει να αποδώσει το κλίμα της εκτέλεσης του 1971 που επιμελήθηκε ο ίδιος ο συνθέτης. Επίσης το 1978 κυκλοφόρησε μια δεύτερη γερμανική έκδοση του έργου με ερμηνεύτρια τη σπουδαία Arja Saijonmaa.

Σημειώνω ότι στη νεότερη ψηφιακή επανέκδοσή του (2008) ο δίσκος "Ο Θεοδωράκης Διευθύνει Θεοδωράκη Νο1" εκδόθηκε εμπλουτισμένος και με το έργο "Νύχτα Θανάτου". 

(c) LP | Polydor | 1971/1974 | Πηγή: d58