Πέτρος Πανδής και Μίκης: Petros Pandis chante les ballades de Mikis (1976)

Ο Πέτρος Πανδής (Κέρκυρα 1941) ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του '60 τραγουδώντας σε πλακιώτικες μπουάτ. Τα πρώτα του τραγούδια τα έγραψαν ο Σπήλιος Μεντής και ο Νότης Μαυρουδής. Το 1968 συμμετείχε στο μεγάλο δίσκο του Νότη Μαυρουδή "Άσμα ηρωικό κιαι πένθιμο για τον χαμένο ανθυοπολοχαγό της Αλβανίας" σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη, ενώ λίγο αργότερα λόγω του χουντικού καθεστώτος εγκατέλειψε την Ελλάδα κι εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. 

Εκεί λοιπόν είχε τη μεγάλη τύχη το 1971 να συναντηθεί με τον Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος λίγο νωρίτερα είχε απελαθεί από την Ελλάδα. Η συνέχεια ήταν λαμπρή για τον τραγουδιστή, ο οποίος ενσωματώθηκε στη σταθερή ομάδα ερμηνευτών του μεγάλου συνθέτη, δίπλα στη Μαρία Φαραντούρη και τον Αντώνη Καλογιάννη, και μαζί τα επόμενα τρία χρόνια γύρισαν όλο τον ελεύθερο κόσμο δίνοντας εκατοντάδες συναυλίες. Μεταπολιτευτικά ο Πανδής συμμετείχε στην πρώτη ηχογράφηση του "Canto general" (1975) και στον σημαντικό κύκλο μελοποιημένης ποίησης "Μπαλάντες" (1975).

Την άνοιξη λοιπόν του 1974, μερικούς μήνες πριν καταρρεύσει το καθεστώς των δικτατόρων, ο Πέτρος Πανδής με τη Μαρία Φαραντούρη μαζί με τους κιθαριστές Νίκο Μωραΐτη και Νίκο Μανιάτη, είχαν σχηματίσει ένα μικρό κουαρτέτο κι έδωσαν μια σειρά συναυλιών στη Δυτική Γερμανία, πάντα με έργα του Μίκη Θεοδωράκη. Ηχογραφημένο υλικό αυτών των συναυλιών καταγράφηκε σε ένα δίσκο βινυλίου που εκδόθηκε στο Παρίσι αργότερα, το 1976, από την ετιαρεία Delta, με τίτλο "Petros Pandis chante les Ballades de Mikis Theodorakis". Περιλαμβάνονται δώδεκα λυρικά τραγούδια του Μίκη από τρεις παλιότερους κύκλους τραγουδιών του, δηλαδή τις "Μικρές Κυκλάδες" (ποίηση Οδυσσέα Ελύτη), το "Ένας όμηρος" (ποίηση Brendan Behan) και το "Αρκαδία ΙΙ" (ποίηση Μάνου Ελευθερίου). Υπέροχες οι ερμηνείες του Πέτρου Πανδή με την αρρενωπή και άκρως εκφραστική φωνή του και με τη λιτή κιθαριστική συνοδεία των δύο Ελλήνων κιθαριστών που υπογράφουν και τη διασκευή των τραγουδιών.

Ο τραγουδοποιός Σταμάτης Σπανουδάκης: Επαφή (1992)

Το 1992 ηχογραφήθηκε ο τελευταίος ουσιαστικά δίσκος με τραγούδια του Σταμάτη Σπανουδάκη, αφού στη συνέχεια ο συνθέτης θα επικεντρωθεί στην οργανική και κινηματογραφική μουσική και σε μεγάλες ζωντανές εμφανίσεις. Αυτή τη φορά διάλεξε για ερμηνευτή τον κατεξοχήν ερωτικό τραγουδιστή, τον Γιάννη Πάριο, και του έγραψε πάνω στη φωνή του δέκα τραγούδια με δικούς του στίχους και ενορχήστρωση. 

Ρυθμικά κομμάτια ("Καλημέρα, τι κάνεις", "Είμαι θύμα", "Μια ζωή σου χάρισα", "Σήμερα"), συγκαλυμμένα ζεϊμπέκικα ("Τίποτα δεν περιμένω"), ατμοσφαιρικές μελωδίες, αέρινες χορωδίες σαν αγγελικά φτερουγίσματα ("Ξαφνικά", "Επαφή", "Πέρασαν", "Μέρες") και πάνω απ' όλα ένας Γιάννης Πάριος σε μια ερμηνευτική κορύφωση προερχόμενος από μια επίσης αισθαντική συνεργασία με τον Γιώργο Χατζηνάσιο ("Επίθεση αγάπης") κι ενώ ήδη ετοίμαζε ένα καινούργιο θαλασσινό μπουκέτο με τη δεύτερη σειρά των "Νησιώτικων" τραγουδιών του. 

Σαφώς ο καλύτερος από τους τρεις "ανδρικούς" του Σταμάτη Σπανουδάκη που ήρθε μετά το "Δίλημμα" και το "Είμαι καλά, σ' ευχαριστώ". Μεγάλη επιτυχία αναδείχθηκε το "Καλημέρα, τι κάνεις", χωρίς πάντως να είναι και το καλύτερο τραγούδι του δίσκου. Στην κορυφή θα έβαζα τα τραγούδια: "Πέρασαν", "Σήμερα", "Ξαφνικά" και "Μέρες". Το ακροτελεύτιο τραγούδι ("Σήμερα") προέρχεται από το soundtrack της ταινίας "Άντε γεια" (1991) του Γιώργου Τσεμπερόπουλου.

Ο τραγουδοποιός Σταμάτης Σπανουδάκης: Είμαι καλά, ευχαριστώ (1991)

Το 1991 από τη Sony κυκλοφορεί ο δίσκος του Σταμάτη Σπανουδάκη "Είμαι καλά, ευχαριστώ" με αποκλειστικό ερμηνευτή τον σπουδαίο λαϊκό τραγουδιστή Μανώλη Μητσιά, με τον οποίο ο συνθέτης είχε γνωριστεί ένα χρόνο νωρίτερα μέσα από τη συνεργασία τους στο θρησκευτικό δίσκο "Ημέρα Τρίτη" (1990).

Πρόκειται για έναν κύκλο ένδεκα τραγουδιών σε μουσική, στίχους και ενορχήστρωση του Σταμάτη Σπανουδάκη. Τραγούδια που ισορροπούν μεταξύ της ερμηνευτικής μανιέρας του τραγουδιστή και του αναγνωρίσιμου ύφους του συνθέτη, κυρίως στο ενορχηστρωτικό μέρος με συμβατικά και ηλεκτρονικά όργανα. Δυο τρία από αυτά τα τραγούδια ακούστηκαν αρκετά στην εποχή τους, ιδιαίτερα το ομότιτλο, οι στίχοι του οποίου πάντως από την πρώτη στιγμή μου φάνηκαν πολύ στυλιζαρισμένοι σε μια γραφή κλισέ τσιτάτων μιας επιδεικτικά συντηρητικής σοβαροφάνειας, παρά ουσιαστικού νοηματικού αντικρίσματος. 

Ο Μανώλης Μητσιάς που την ίδια χρονιά είχε την τύχη να βρεθεί πλάι στον μεγάλο συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο ερμηνεύοντας τον σημαντικό κύκλο μελοποιημένης ποίησης "Φίλοι που φεύγουν", εδώ αναγκάζεται να προσαρμοστεί σε έναν όχι και τόσο οικείο γι' αυτόν ήχο, αλλά πάντως υπερασπίζεται φιλότιμα το μέτριο αυτό υλικό και η άρτια ερμηνεία του καταφέρνει τελικά να του δώσει μια οντότητα και να το διασώσει από το πλήρες ναυάγιο. Στα φωνητικά συμμετέχει η Ντόρη Σπανουδάκη.

Ο τραγουδοποιός Σταμάτης Σπανουδάκης: Το δίλημμα (1990)

Κατά την τριετία 1990-1992 ο Σταμάτης Σπανουδάκης συνεχίζει να ηχογραφεί κύκλους τραγουδιών με ρυθμό ένα κάθε χρόνο, αλλά ενώ οι προηγούμενοι τρεις κύκλοι ("Κοντραμπάντο", "Και μπήκαμε στα χρόνια", "Δυο βήματα απ' την άμμο") είχαν γυναίκες ερμηνεύτριες (Αρβανιτάκη, Βιτάλη, Πρωτοψάλτη), αίφνης ο συνθέτης στρέφεται στις ανδρικές φωνές και για τους τρεις επόμενους δίσκους του.

Ο πρώτος λοιπόν αυτής της σειράς των "ανδρικών" δίσκων του Σπανουδάκη έχει τίτλο "Το δίλημμα" με αποκλειστικό ερμηνευτή τον Πέτρο Γαϊτάνο, ο οποίος μ' αυτόν το δίσκο κάνει το δισκογραφικό του ντεμπούτο που θα του ανοίξει το δρόμο για μια ενδιαφέρουσα παρουσία σ' ολόκληρη τη δεκαετία του '90, πριν αποφασίσει να ταυτίσει το βηματισμό του με ερμηνείες θρησκευτικών έργων και πολύ πριν αρχίσει να αρθρώνει έναν αποκρουστικό δημόσιο λόγο με ακραίο ιδεολογικό περιεχόμενο!

Ο δίσκος περιλαμβάνει δέκα χαμηλόφωνα τραγούδια ποπ αισθητικής σε μουσική και στίχους του συνθέτη με ηλεκτρονικό ορχηστρικό υπόστρωμα. Στίχοι απλοϊκοί με την εύκολη επιστράτευση τετριμμένων κλισέ. Η ερμηνεία του Γαϊτάνου γλυκερή και άνευρη. Συμπαθητικά τραγουδάκια που ακούστηκαν λίγο στον καιρό τους, κυρίως το "Λάθος εποχή", αλλά γρήγορα ξεχάστηκαν εντελώς. Τίποτε το ιδιαίτερο...

Ο τραγουδοποιός Σταμάτης Σπανουδάκης: Δυο βήματα απ' την άμμο (1989)

Με τίτλο "Δυο βήματα απ' την άμμο" κυκλοφόρησε από την PolyGram το 1989 η πολύ πετυχημένη εμπορικά συνεργασία του Σταμάτη Σπανουδάκη με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, η οποία εκείνη την εποχή διήνυε την πιο ακμαία φάση της καριέρας της κυρίως χάρις στις πολύ εμπορικές συνεργασίες της με τον Σταμάτη Κραουνάκη. 

Δίσκος με δέκα τραγούδια σε μουσική και στίχους του συνθέτη, πάντα με τα τυπικά χαρακτηριστικά των τραγουδιών του, όπως τα γνωρίσαμε λίγο νωρίτερα από τις συνεργασίες του με την Ελευθερία Αρβανιτάκη και την Ελένη Βιτάλη. Ανάμεσα στα τραγούδια έχουμε και το υπέροχο "Έφυγες νωρίς" σε στίχους Αντώνη Ανδρικάκη, σε δεύτερη φυσικά εκτέλεση που δεν πολυακούστηκε, αφού η πρώτη και σαφώς καλύτερη ήταν αυτή που είχε ερμηνεύσει νωρίτερα η Ελευθερία Αρβανιτάκη. 

Ο δίσκος διακρίνεται για μια νοσταλγική διάθεση που αποτυπώνεται και στο μελωδικό μέρος (με βαλς και ρετρό ηχοχρώματα), αλλά και στην ενορχήστρωση. Αρκετά από τα τραγούδια ξεχωρίζουν για τον τρυφερό τους λυρισμό, όπως η "Ραμόνα", η νοσταλγική "Φωτογραφία" σε στίχους Γιάννη Ξανθούλη, αλλά και η κραουνακικής εξωστρέφειας "Γιορτή". Μάλιστα η "Φωτογραφία" είχε ακουστεί και στη θεατρική παράσταση "Τα σκουπίδια" (1986) στο θέατρο Αποθήκη ερμηνευμένη από ηθοποιούς του θιάσου.

Ο τραγουδοποιός Σταμάτης Σπανουδάκης: Και μπήκαμε στα χρόνια (1988)

Λέγαμε χθες ότι το σύντομο διάστημα 1986-1992 ήταν η περίοδος της έντονης τραγουδοποιητικής δραστηριότητας του Σταμάτη Σπανουδάκη, όταν και ηχογράφησε τους έξι αξιολογότερους κύκλους τραγουδιών του, αρχής γενομένης με το "Κοντραμπάντο" (1986).

Το 1988 λοιπόν έρχεται ο δεύτερος κύκλος με τίτλο "Και μπήκαμε στα χρόνια" που εκδόθηκε από τη CBS Columbia με αποκλειστική ερμηνεύτρια την Ελένη Βιτάλη. Δεν ήταν τυχαία βέβαια η επιλογή της σπουδαίας ερμηνεύτριας, αφού είχε προηγηθεί ήδη μακρά συνεργασία μαζί της με δυο δίσκους θρησκευτικού περιεχομένου ("Κύριε των Δυνάμεων", 1982, "Επτά Παρακλήσεις", 1985) και κυρίως με το θαυμάσιο κινηματογραφικό soundtrack "Ξαφνικός έρωτας" (1984).

Ο δίσκος περιλαμβάνει δέκα χαμηλόφωνες λαϊκές μπαλάντες, όλες σε μουσική και στίχους του συνθέτη, που δίνουν την ευκαιρία στην ερμηνεύτρια να ξεδιπλώσει το ξεχωριστό εκφραστικό της ταλέντο που είχαμε πρωτογνωρίσει στο ξεκίνημα της καριέρας της μέσα από τη συνεργασία της με τον συνθέτη Αργύρη Κουνάδη ("Δεν περισσεύει υπομονή, 1973, "Παραλογές", 1975). Απόδειξη, η ερμηνεία της στο θαυμάσιο ομότιτλο κομμάτι, αν και το τραγούδι που έσυρε εμπορικά το δίσκο ήταν το ρυθμικό "Πάμε γι' άλλες πολιτείες", ένα τραγούδι προτροπής για φυγή στην ουτοπία με μια φευγαλέα πινελιά Mozart στο φινάλε! Το τραγούδι "Σε παράλογη ταινία θεατής" έχει στίχους του Αντώνη Ανδρικάκη.

Ο τραγουδοποιός Σταμάτης Σπανουδάκης: Κοντραμπάντο (1986)

Η μουσική διαδρομή του Σταμάτη Σπανουδάκη θα έλεγα πως διακρίνεται σε τρεις περιόδους. Η πρώτη καλύπτει τη δεκαετία του '70 με πρωτόλειες συνθέσεις και ένα έντονο ενδιαφέρον για το παιδικό τραγούδι. Ακολουθεί η δεύτερη και σημαντικότερη φάση, δηλαδή η δεκαετία του '80, όταν θα μας δώσει αξιόλογες κινηματογραφικές και θρησκευτικές μουσικές, αλλά και μια ενδιαφέρουσα σειρά με κύκλους τραγουδιών ως τις αρχές τις επόμενης δεκαετίας. Τέλος, από τα μέσα της δεκαετίας του '90 στρέφεται πλέον προς την ορχηστρική μουσική και τον ηλεκτρονικό ήχο με επικές και πομπώδεις συνθέσεις ιστορικού και πατριωτικού προσανατολισμού.

Στο διάστημα λοιπόν 1986-1992 ο συνθέτης έδειξε το αδιαμφισβήτητο ταλέντο του στο πεδίο της τραγουδοποιίας ηχογραφώντας έξι συνολικά εμπορικούς κύκλους τραγουδιών, ο καθένας αποκλειστικά με έναν ερμηνευτή και μάλιστα από τα κορυφαία ονόματα του χώρου, πρώτα τρεις γυναικείες φωνές και στη συνέχεια τρεις ανδρικές, δηλαδή (κατά χρονολογική σειρά) την Ελευθερία Αρβανιτάκη ("Κοντραμπάντο"), την Ελένη Βιτάλη ("Και μπήκαμε στα χρόνια"), την Άλκηστη Πρωτοψάλτη ("Δυο βήματα απ' την άμμο"), τον Πέτρο Γαϊτάνο ("Το δίλημμα"), τον Μανώλη Μητσιά ("Είμαι καλά, ευχαριστώ") και τον Γιάννη Πάριο ("Επαφή").

Πρώτος και σημαντικότερος απ' όλους αυτούς τους ενδιαφέροντες κύκλους τραγουδιών ήταν το "Κοντραμπάντο" που κυκλοφόρησε το 1986 από τη Lyra με αποκλειστική ερμηνεύτρια την Ελευθερία Αρβανιτάκη, στον πρώτο δικό της προσωπικό δίσκο με πρωτότυπες συνθέσεις, μιας και τα προηγούμενα χρόνια ερμήνευε κυρίως επανεκτελέσεις παλιών λαϊκών τραγουδιών ως μέλος της Οπισθοδρομικής Κομπανίας. 

Ο δίσκος περιλαμβάνει δέκα καλογραμμένα τραγούδια σε μουσική και στίχους του Σταμάτη Σπανουδάκη, με εξαίρεση το υπέροχο "Έφυγες νωρίς" που έχει στίχους του Αντώνη Ανδρικάκη. Το εναρκτήριο τραγούδι ("Ακτή") αποτέλεσε τη μεγάλη επιτυχία του δίσκου, ένα πραγματικά πολύ όμορφο τραγούδι που συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην καθιέρωση της ερμηνεύτριας στα μεγάλα ονόματα του ελληνικού πενταγράμμου. Το ρεφρέν του τραγουδιού "Ό,τι μου λείπει" αποδίδεται στην ελληνική και στην ισπανική γλώσσα με μικρή χορωδία. Το ομότιτλο κομμάτι ("Κοντραμπάντο") δεν περιέχει στίχους, αλλά αποδίδεται με έναν άναρθρο βοκαλισμό από την ερμηνεύτρια.

Λουκιανός Κηλαηδόνης: Ο θίασος (1975/1992)

Το 1973, πριν ακόμη πέσει τη χουντικό καθεστώς, ο Λουκιανός Κηλαηδόνης προχωρά στην τολμηρή απόφαση να κυκλοφορήσει το δίσκο "Μικροαστικά" εκμεταλλευόμενος την προσωρινή άρση της λογοκρισίας, ενώ παράλληλα συνεργάζεται με το Ελεύθερο Θέατρο. 

Την ίδια χρονιά ο μεγάλος σκηνοθέτης Θόδωρος Αγγελόπουλος ξεκινά τα γυρίσματα της εμβληματικής ταινίας "Ο θίασος" (παίχτηκε το 1975), ταινίας ντοκουμέντο μιας σκληρής εποχής, καθώς μέσα από τη δράση ενός περιοδεύοντος θιάσου που παίζει αποκλειστικά το βουκολικό δράμα "Γκόλφω" του Σπυρίδωνος Περεσιάδη, περνούν εικόνες της Ελλάδας από το κρίσιμο διάστημα 1939-1952, από τη δικτατορία δηλαδή του Μεταξά και τη γερμανική κατοχή ως τον εμφύλιο και τη μετεμφυλιακή μισαλλοδοξία της κυρίαρχης τότε Δεξιάς.

Ο ίδιος ο Αγγελόπουλος λοιπόν ήταν αυτός που ζήτησε από τον Κηλαηδόνη να αναλάβει τη μουσική επιμέλεια της ταινίας αξιοποιώντας υλικό εκείνης της εποχής που να αποδίδει κατά κάποιο τρόπο το κοντράστ των αντιμαχόμενων πλευρών, αριστεράς και δεξιάς. Ο συνθέτης θα ανταποκριθεί πρόθυμα και θα φιλοτεχνήσει με μεγάλη μαστοριά ένα συναρπαστικό αμάλγαμα ήχων και τραγουδιών από το ελαφρό τραγούδι ("Άσ' τα τα μαλλάκια σου") ή το ρεμπέτικο ("Κάνε λιγάκι υπομονή"), αλλά και το παραδοσιακό ("Μωρή κοντούλα λεμονιά") μαζί με εμβατήρια, αντάρτικα και ξένα χορευτικά θέματα, όπως το "In the Mood" με ελληνικούς στίχους του Νίκου Γκάτσου, συνεργάτη εκείνα τα χρόνια του συνθέτη. Ο ήχος του ακορντεόν που παίζει ο σπουδαίος σολίστας Ανδρέας Τσεκούρας συμβάλλει αποφασιστικά στην αναβίωση της ατμόσφαιρας της εποχής.

Το ιδιότυπο αυτό soundtrack παρέμεινε επί χρόνια ανέκδοτο, καθώς ο συνθέτης εκτιμούσε ότι δεν μπορούσε να λειτουργήσει αποκομμένο από τη ροή της εικόνας. Το 1992 ωστόσο, χάρις στην επιμονή των παραγωγών αδελφών Βάκη, ήταν το συγκεκριμένο soundtrack που αποτέλεσε την εναρκτήρια παραγωγή της νεοσύστατης δισκογραφικής τους εταιρείας Τροχός κι έτσι το σπουδαίο αυτό ηχητικό ντοκουμέντο, αν και εκδόθηκε σε περιορισμένα αντίτυπα, μπόρεσε επιτέλους να περάσει στο κοινό, παρόλο που ποτέ δεν επανεκδόθηκε ψηφιακά.

Δημήτρης Λέκκας, Γιώργος Σαραντάρης: Οι καιροί της άνοιξης (1983)

Μαθηματικός και συνθέτης, ο Δημήτρης Λέκκας ξεπήδησε μέσα από τη γενιά των επιγόνων του Μάνου Χατζιδάκι και του Τρίτου Προγράμματος. Αν και ποτέ δεν είχε ιδιαίτερα καλή σχέση με την οργανωμένη δισκογραφία, το ξεκίνημά του ήταν εντυπωσιακό με τρεις πολύ αξιόλογες δισκογραφικές καταθέσεις: Το 1980 σε συνεργασία με τον Ευγένιο Σπαθάρη μας έδωσε το "Καραγκιόζης και οι Βάτραχοι". Το 1982 συνεργάστηκε με τον Δημήτρη Παπαδημητρίου για το soundtrack "Ηλεκτρικός Άγγελος". Και το 1983 ηχογράφησε τον κύκλο μελοποιημένης ποίησης του Γιώργου Σαραντάρη "Οι καιροί της άνοιξης".

Ο ποιητής Γιώργος Σαραντάρης (1908-1941), εκπρόσωπος της γενιάς του '30, λάτρης του συμβολισμού και των φιλοσοφικών και υπαρξιακών αναζητήσεων, παρόλο που γνώρισε ελάχιστη δημοτικότητα, θεωρείται ότι άσκησε ισχυρή επίδραση στις κατοπινές γενιές της ελληνικής ποίησης. Πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1933, αλλά δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει το έργο του λόγω του πρόωρου θανάτου του από τυφοειδή πυρετό στα χρόνια της γερμανικής κατοχής. Στην ελληνική δισκογραφία καταγράφονται τρεις ολοκληρωμένοι δίσκοι αφιερωμένοι αποκλειστικά στην ποίησή του. Μετά την αρχή που είχε κάνει το 1972 ο Μάνος Χατζιδάκις μελοποιώντας στον "Μεγάλο Ερωτικό" του το ποίημα "Ποιος είν' τρελός από έρωτα", ακολούθησαν οι δίσκοι: "Οι καιροί της άνοιξης" (1983) του Δημήτρη Λέκκα, "Η Εύα Κοταμανίδου διαβάζει Γιώργο Σαραντάρη" (1999) και "Η Καρυφυλλιά Καραμπέτη διαβάζει Σαραντάρη" (2008). Κατά καιρούς πάντως αρκετοί συνθέτες μελοποίησαν μεμονωμένα ποιήματα του Σαραντάρη, όπως οι: Γιώργος Θεοδωράκης, Σωτήρης Ρεμπάπης, Γιάννης Μαρκόπουλος, Χάνομαι γιατί Ρεμβάζω, Θέμος Λεονάρδος, Καλλιόπη Τσουπάκη, Σοφία Καμαγιάννη και Μαρίζα Κωχ.

Στο δίσκο "Οι καιροί της άνοιξης" ο Δημήτρης Λέκκας επέλεξε ποιήματα της περιόδου 1935-1940 καταφεύγοντας σε μελωδίες παραδοσιακού χρώματος και συχνά χορευτικού ρυθμού με μια περίτεχνη ενορχήστρωση που ενσωματώνει στοιχεία έντεχνης και παραδοσιακής ορχήστρας, ενίοτε με ετερόκλητους οργανικούς συνδυασμούς (κέλτικη άρπα, σιτάρ, αγγλικό κόρνο, φλάουτο με ράμφος, βιόλα ντα γκάμπα, όμποε ντ' αμόρε κλπ). Οι μελωδίες συχνά είναι δύστροπες, καθώς παρακολουθούν τη ροή του ελεύθερου ποιητικού στίχου, αλλά το αποτέλεσμα ακούγεται απόλυτα εύηχο. Μάλιστα το ιταλόφωνο τραγούδι "Un cuore audace" ακολουθεί τον παραδοσιακό ρυθμό της ταραντέλας από την περιοχή της Καλαβρίας! 

Βασική ερμηνεύτρια η (συγγραφέας) Ελένη Μαντέλου που είχε ξεκινήσει να τραγουδά δίπλα στη Μαρίζα Κωχ. Σε δυο τραγούδια συμμετέχει και ο ίδιος ο συνθέτης. Το εξώφυλλο φιλοτέχνησε η Αγγέλα Νειάδα.

Ο σκηνικός Ξυδάκης: Το μελτεμάκι, Το φιντανάκι, Ο Λεπρέντης (2000)

Ολοκληρώνοντας το αφιέρωμά μας στη σκηνική μουσική του Νίκου Ξυδάκη θα σταθούμε σε άλλες τρεις ενδιαφέρουσες συνεργασίες του με τον διαχρονικό συνοδοιπόρο του Θοδωρή Γκόνη, πάντα με τη διπλή του ιδιότητα, του στιχουργού και του σκηνοθέτη.

Πρόκειται για παραστάσεις που παρουσιάστηκαν κατά τη δεκαετία του '90 σε διάφορα περιφερειακά θέατρα, όπου εργάστηκε ο Γκόνης επιλέγοντας νεοελληνικά έργα παλιότερων εποχών με έντονα τα ηθογραφικά χαρακτηριστικά. 

Χρονικά προηγείται το έργο "Ο Λεπρέντης" του πρωτοπόρου νεοέλληνα θεατρικού δημιουργού Μ. (Μιχάλη ή Μιλτιάδη) Χουρμούζη (1804-1882), μια έξυπνη σάτιρα της νεοφώτιστης ελληνικής αστικής τάξης στα χρόνια της βαυαροκρατίας γραμμένη το 1835. Σε σκηνοθεσία του Θοδωρή Γκόνη το έργο έκανε πρεμιέρα στις 16 Μαρτίου 1994 με πρωταγωνιστές τους Μανώλη Δεστούνη, Παναγιώτη Σταματόπουλο, Νίκο Βεργίδη, Άννα Παχτίτη, Αδριανή Τουντοπούλου, Μιχάλη Καϊμάκη και άλλους. Το θέμα του έργου και η εποχή του έδωσαν την ευκαιρία στον Νίκο Ξυδάκη να γράψει μια σειρά οργανικών θεμάτων λειτουργικού χαρακτήρα με έντονα παραδοσιακά χρώματα που αποδίδονται από κανονάκι, ούτι, βιολί, πιάνο και κρουστά. Θυμίζω ότι το 1982 με αφορμή τα 100χρονα από το θάνατο του Χουρμούζη το έργο είχε ανέβει και από τον Εταιρικό Θίασο ΣΕΗ με μουσική του Δήμου Μούτση.

Οι άλλες δύο παραστάσεις που σκηνοθέτησε ο Θοδωρής Γκόνης συνεργαζόμενος με διάφορα ΔΗΠΕΘΕ (Β. Αιγαίου, Αγρινίου, Σταυρούπολης) βασίζονταν σε δυο κλασικά ηθογραφικά έργα του Παντελή Χορν (1881-1941), πατέρα του μεγάλου ηθοποιού Δημήτρη Χορν. Πρώτα ανέβηκε το έργο "Το φιντανάκι", γραμμένο το 1921, μια χαριτωμένη ερωτική ηθογραφία που εκτυλίσσεται σε μια πλακιώτικη αυλή. Η πρεμιέρα του έργου δόθηκε στις 5 Ιανουαρίου 1996. Πρωταγωνίστησαν οι: Ελένη καλλιγά, Στέλλα Καζάζη, Βασίλης Σπυρόπουλος, Νίκος Βρεττός, Κατερίνα Χέλμη, Λάζαρος Ανδρέου, Ηλέκτρα Γεννατά και άλλοι. Η μουσική του Νίκου Ξυδάκη περιλαμβάνει κυρίως οργανικά θέματα παιγμένα με βιολί, κιθάρα, σαξόφωνο, κοντραμπάσο και κρουστά, ενώ παρεμβάλλονται και τρία τραγούδια πάνω σε σκόρπιους στίχους του έργου που ερμηνεύουν η Κερασία Σαμαρά και η Δώρα Μασκλαβάνου.

Τέλος, έχουμε και το έργο του Παντελή Χορν "Το μελτεμάκι" γραμμένο το 1927, μια καλοστημένη ηθογραφική κωμωδία σε νησιώτικο περιβάλλον με θέμα τη συζυγική απιστία. Το έργο είχε ανεβάσει πρώτος ο θίασος της μεγάλης θεατρικής ηθοποιού Κυβέλης, ενώ παρουσιάστηκε αρκετές φορές έκτοτε σε θεατρικές σκηνές, καθώς και στην ιστορική τηλεοπτική σειρά Το Θέατρο της Δευτέρας. Η παράσταση που σκηνοθέτησε ο Θοδωρής Γκόνης έκανε πρεμιέρα στις 15 Ιουλίου 2000 με πρωταγωνιστές τους Υβόννη Μαλτέζου, Νίκο Αλεξίου, Κερασία Σαμαρά, Γιώργο Μωρογιάννη, Γιολάντα Μπαλαούρα και άλλους. Ο Νίκος Ξυδάκης έγραψε ένα πολύ όμορφο μουσικό υλικό για την παράσταση αυτή με οργανικά θέματα και αρκετά τραγούδια σε στίχους του Γκόνη που ερμήνευσαν οι ηθοποιοί Νίκος Αλεξίου, Κερασία Σαμαρά, Υβόννη Μαλτέζου και Ιωάννα Παππά. Πιάνο, πνευστά, κρουστά, όμποε, βιολί, ακορντεόν και κοντραμπάσο ενορχηστρωμένα επιδέξια από την Kora Michaelian διαμορφώνουν ένα σαγηνευτικό ηχητικό σύμπαν με έντονα νοσταλγικά ηχοχρώματα. Ένα ξεχωριστό αναμφίβολα soundtrack του Νίκου Ξυδάκη που δυστυχώς πέρασε απαρατήρητο, αλλά αξίζει να το ανακαλύψουμε!

Ο σκηνικός Ξυδάκης: Το αμάρτημα της μητρός μου & Απολογία (1999)

Έχουμε ήδη αναφερθεί στη μακρά και γόνιμη συνεργασία του Νίκου Ξυδάκη με τον Θοδωρή Γκόνη και μάλιστα με τη διπλή ιδιότητα του τελευταίου ως στιχουργού και ως σκηνοθέτη με δραστηριότητα κυρίως σε θεατρικά σχήματα της περιφέρειας. Και ακριβώς σε μια τέτοια συνεργασία θα σταθούμε και πάλι σήμερα.

Το 1996 λοιπόν βρέθηκαν μαζί για τη θεατρική μεταφορά της νουβέλας "Το αμάρτημα της μητρός μου" που γράφτηκε το 1883 από τον Γεώργιο Βιζυηνό (1849-1896). Το έργο ανέβηκε από το Δημοτικό Θέατρο Σταυρούπολης της Θεσσαλονίκης τον Φεβρουάριο του 1996 σε σκηνοθεσία του Θοδωρή Γκόνη. Έπαιζαν οι ηθοποιοί: Λάζαρος Ανδρέου, Ηλέκτρα Γεννατά, Στέλλα Καζάζη, Ανδρέας Μαυραγάνης και Παναγιώτης Σταματόπουλος. 

Το αρχικό υλικό της παράστασης αργότερα ο συνθέτης το επεξεργάστηκε εκ νέου προσθέτοντας και νέες μελοποιήσεις κειμένων του ποιητή από διάφορες ποιητικές συλλογές, όπως οι "Βοσπορίδες αύρες", μαζί με τα τραγούδια του Γκόνη "Η Ρουθ η Μωαβίτισσα" και "Ο Αρίσκος ο Κιαμήλης", το δεύτερο εμπνευσμένο από το πεζογράφημα "Ποίος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου" (1883). Ωστόσο το κύριο σώμα του έργου καλύπτεται από ατμοσφαιρικά οργανικά θέματα γεμάτα λυρισμό και συμφωνικές αποχρώσεις. Μοναδικός ερμηνευτής των τραγουδιών ο ίδιος ο συνθέτης. Θαυμάσια τα τραγούδια "Ο φιλομαθής πτωχός" και "Η Ρουθ η Μωαβίτισσα".

Ο δίσκος ωστόσο είναι εμπλουτισμένος και με ένα δεύτερο έργο του συνθέτη βασισμένο στη θεατρική προσαρμογή του αφηγήματος "Απολογία" του Γεώργιου Τερτσέτη (1800-1874), που παρουσιάστηκε από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος τον Φεβρουάριο του 1998 σε σκηνοθεσία πάλι του Θοδωρή Γκόνη. Στο δίσκο έχει επιλεγεί μια ανασκευασμένη εκδοχή του αρχικού υλικού με την προσθήκη της φωνής της Δώρας Μασκλαβάνου και του σκηνοθέτη Βασίλη Παπαβασιλείου που διαβάζει αποσπάσματα από το κείμενο.

Ο σκηνικός Ξυδάκης: Η βουή του μύθου (1996)

Το 1996 ο Νίκος Ξυδάκης συνεργάστηκε με τη Σοφία Σπυράτου για τη μουσικοχορευτική παράσταση "Η βουή του μύθου" που παρουσίασε το Χοροθέατρο "Ροές" με ένδεκα χορευτές και τρεις Μοίρες. Το έργο παίρνει αφορμή από το σκυριανό παραμύθι "Ο Γιαννάκης της ορφανής" και αναπτύσσεται σαν μια δυστοπική φαντασίωση των θαλασσινών παραμυθιών με νανουρίσματα, γοργόνες, πουλιά, φρεγάτες, πελαγίσιες εικόνες και ταξίδια ως τον κάτω κόσμο.

Ο εκλεκτός δημιουργός βρήκε ένα ιδεώδες πεδίο ν' απλώσει τις θωπευτικές του μελωδίες που μοιάζουν να ξεπηδούν ασυγκράτητες από τη δική του αστείρευτη ευαισθησία χαϊδεύοντας ηδονικά τα αφτιά του θεατή-ακροατή, για να στρογγυλοκαθήσουν γαλήνια στην ψυχή του.

Συνεργός σ' αυτή την απολαυστική μυθοπλασία ο παλιός συνοδοιπόρος του συνθέτη Θοδωρής Γκόνης που σμίλεψε υπέροχα στιχουργήματα σε παραδοσιακούς χρωματισμούς για τα οκτώ εξαίσια τραγούδια του έργου που φτερουγίζουν σκόρπια σαν μικροί γλάροι πάνω από τους κυματισμούς των εμπνευσμένων οργανικών θεμάτων. Βασική ερμηνεύτρια η Μελίνα Κανά, ενώ η Δώρα Μασκλαβάνου και η Έλλη Πασπαλά αποδίδουν από ένα τραγούδι. Μαζί τους και ο ίδιος ο συνθέτης ως δεύτερη φωνή σε κάποια τραγούδια. Κορυφαίες στιγμές ασφαλώς η σαγηνευτική "Φρεγάδα" και "Το λευκό το κυπαρίσσι" που κλείσει υπέροχα το δίσκο.

Ασφαλώς χρήζουν ιδιαίτερης μνείας οι μουσικοί που ζωντανεύουν αψεγάδιαστα το σημαντκό και μεγάλης διάρκειας αυτό έργο. Μεταξύ τους οι: Γιάννης Ζευγώλης (βιολί), Πάνος Δημητρακόπουλος (κανονάκι), Haig Yazdjian (ούτι), Θόδωρος Κοτεπάνος (πιάνο), Βαγγέλης Καρίπης (κρουστά), Γιάννης Παπαγιάννης (όμποε), Γιώτης Κιουρτσόγλου (ηλεκτρικό μπάσο).

Ο σκηνικός Ξυδάκης: Ευριπίδη Εκάβη (2000)

Δέκα χρόνια μετά την ευριπίδεια "Ηλέκτρα" ο Νίκος Ξυδάκης ξαναγράφει μουσική για άλλο ένα έργο του μεγάλου τραγικού, αυτή τη φορά για την παράσταση της "Εκάβης", έργου παλιότερου που διδάχθηκε το 425 π.Χ. με θέμα τη σκληρή μοίρα της βασίλισσας των Τρώων Εκάβης, η οποία οδηγείται σκλάβα στην Ελλάδα μετά την εκπόρθηση της Τροίας. Η ιδιαιτερότητα του έργου έγκειται στα πολύ περιορισμένα χορικά του μέρη και τις μακροσκελείς μονωδίες των τραγικών ηρώων.

Το έργο, σε άρτια μετάφραση του Κ.Χ. Μύρη, ανέβασε στο Θέατρο Στοά ο σημαντικός θεατράνθρωπος Θανάσης Παπαγεωργίου με τη Λήδα Πρωτοψάλτη στον επώνυμο ρόλο να δίνει πραγματικό ρεσιτάλ σε μια παράσταση μάλιστα τραγωδίας που σπάζοντας τα στερεότυπα παίχτηκε σε κλειστό χώρο, αλλά αποδείχθηκε εξαιρετικά πετυχημένη αποσπώντας πολύ επαινετικές κριτικές. Το έργο έκανε ρεκόρ παραστάσεων φτάνοντας συνολικά τις 121 από τις 5 Νοεμβρίου 1999 μέχρι τις 23 Απριλίου του 2000! Αξιοσημείωτο είναι ότι η Πρωτοψάλτη λίγα χρόνια νωρίτερα (1995) είχε υποδυθεί μιαν άλλη Εκάβη πρωταγωνιστώντας στην αξιόλογη τηλεοπτική σειρά "Το τρίτο στεφάνι" από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Κώστα Ταχτσή.

Στην παράσταση εκτός από τη Λήδα Πρωτοψάλτη και τον ίδιο τον Θανάση Παπαγεωργίου (στο ρόλο του πολυμήχανου Οδυσσέα), συμμετείχαν επίσης οι ηθοποιοί: Εύα Καμινάρη, Άλκης Παναγιωτίδης, Δημήτρης Ιωακειμίδης, Αντώνης Ταμβακάς, Νίκη Χατζίδου και Παύλος Ορκόπουλος. Κορυφαίες του χορού οι: Ελένη Κουλουριώτη, Μίνα Λαμπροπούλου, Αριέττα Μουτούση, Ειρήνη Ράπτη, Ευδοκία Σουβατζή.

Ο Νίκος Ξυδάκης έγραψε ένα λιτό και απόλυτα ατμοσφαιρικό soundtrack με όμορφα χορικά τραγούδια και συνοδευτικά οργανικά μέρη λειτουργικού χαρακτήρα με το κανονάκι, τα τύμπανα και τα πλήκτρα να διαμορφώνουν έναν υποβλητικό ηχητικό μικρόκοσμο.

Ο σκηνικός Ξυδάκης: Ευριπίδου Ηλέκτρα (1990)

Μια ξεχωριστή στιγμή μέσα στις πολυποίκιλες σκηνικές συνεργασίες του Νίκου Ξυδάκη ήταν αυτή με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Λάρισας για την παράσταση της τραγωδίας του Ευριπίδη "Ηλέκτρα" που παρουσίασε το καλοκαίρι του 1988 με πρωταγωνίστρια τη Λυδία Κονιόρδου σε μετάφραση του Χρήστου Σαμουηλίδη και σκηνοθεσία Κώστα Τσιάνου, ενώ το χορό αποτελούσαν οι ηθοποιοί: Μελίνα Βαμβακά, Καίτη Μανωλιδάκη, Ντίνα Αβαγιαννού, Γεωργία Καλλέργη, Βίκυ Καμπούρη και Ελένη Φίλιππα.

Ο Ευριπίδης "δίδαξε" την "Ηλέκτρα" πιθανότατα το 413 π.Χ., ενώ την επόμενη χρονιά παρουσίασε και ο Σοφοκλής τη δική του "Ηλέκτρα", χωρίς να ξεχνάμε ότι το ίδιο θέμα είχε πραγματευτεί μερικές δεκαετίες παλιότερα και ο Αισχύλος στην τραγωδία "Χοηφόρες" που αποτελούσε το δεύτερο μέρος της τριλογίας "Ορέστεια" δείχνοντας έτσι πόσο σημαντικό πρόσωπο υπήρξε η τραγική αυτή ηρωίδα ως αφετηρία έμπνευσης για το αρχαίο ελληνικό δράμα.

Ο Νίκος Ξυδάκης έγραψε ένα θαυμάσιο soundtrack για την παράσταση με όμορφες μελωδικές στιγμές στα χορικά του έργου δανειζόμενος σε κάποιες περιπτώσεις και θέματα από γνωστά τραγούδια του. Οικεία ηχοχρώματα που χαρακτηρίζουν το μουσικό ύφος του συνθέτη εκείνης της εποχής με όργανα, όπως το κανονάκι, το μπεντίρ, το σάζι, η ποντιακή και κρητική λύρα. Μαζί του αξιόλογοι μουσικοί, όπως ο Γιώργος Ανδρέου, ο Μανώλης Γαλιάτσος, ο Πέτρος Ταμπούρης και άλλοι. Ο ίδιος ενορχήστρωσε το υλικό με τη βοήθεια του Γιώργου Ανδρέου που είχε και τη γενική ηχητική επιμέλεια. Η ηχογράφηση πραγματοποιήθηκε σε δύο στάδια, πρώτα το 1988 και συμπληρωματικά το 1990, όταν και εκδόθηκε ο δίσκος από τη Lyra.

Ο σκηνικός Ξυδάκης: Μανία (1985)

Η σχέση του Νίκου Ξυδάκη με το σκηνικό χώρο υπήρξε από νωρίς πολύ στενή και ιδιαίτερα γόνιμη, τόσο στο πεδίο του κινηματογράφου, όσο και στο πεδίο του θεάτρου, αλλά και των ζωντανών εμφανίσεων και ηχογραφήσεων από συναυλιακούς χώρους. 

Παρόλο που γενικά ως δημιουργός είχε πάντα μια έφεση προς τα κλασικά και παραδοσιακά κείμενα - καθώς άλλωστε αυτό μπορούσε να εναρμονιστεί ιδανικά και με το μουσικό του ύφος -, δεν δίστασε να αναμετρηθεί και με νεωτερικές σκηνικές φόρμες υπηρετώντας τον λεγόμενο "νέο ελληνικό κινηματογράφο", όπως συνέβη το 1985 που συνεργάστηκε με τον σημαντικό σκηνοθέτη Γιώργο Πανουσόπουλο, γνωστό κυρίως από την ταινία "Οι απέναντι" (1981).

Το 1985 λοιπόν ο Γιώργος Πανουσόπουλος, αντλώντας την έμπνευσή του από τον κλασικό μύθο των Βακχών, γύρισε την τολμηρή ερωτική ταινία "Μανία" επιλέγοντας για φυσικό σκηνικό τον Εθνικό Κήπο με πρωταγωνιστές τους: Αλεξάνδρα Βάντσι, Άρη Ρέτσο, Αντώνη Θεοδωρακόπουλο, Σταύρο Ξενίδη, Ειρήνη Κουμαριανού και άλλους. Η ταινία, παρά το προκλητικό της περιεχόμενο, κέρδισε αρκετά βραβεία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης του 1986, ενώ παίχτηκε και στο Φεστιβάλ Βερολίνου την ίδια χρονιά.

Τη μουσική της ταινίας έγραψε ο Νίκος Ξυδάκης καταθέτοντας ένα από τα πιο πρωτότυπα soundtrack της ελληνικής δισκογραφίας μέσα από μια σειρά οργανικών θεμάτων ιμπρεσιονιστικής αφαιρετικής γραφής με αυτοσχεδιαστικούς ηχοχρωματισμούς που αποδίδουν όργανα, όπως το λαούτο, το μαντολίνο, η γκάιντα και τα κρουστά. Περιλαμβάνονται και δυο τραγούδια (ουσιαστικά βασισμένα στην ίδια μελωδία) πάνω σε ένα κράμα παραδοσιακών και έντεχνων στίχων που επιμελήθηκε ο συνθέτης μαζί με τον παραγωγό του δίσκου Κώστα Γουδή. Πρόκειται για τα πανέμορφα τραγούδια "Στην αρχή του τραγουδιού" και "Θα βάλω στο μαντήλι σου" που ερμήνευσε η Ελευθερία Αρβανιτάκη μαζί με τον Ξυδάκη, αν και το πρώτο (μαζί με τα οργανικά "Ανάμνηση", "Θρήνος", "Παρουσία", "Ανατολή") δεν ακούγονταν στην ταινία και προστέθηκαν μετέπειτα για τη συμπλήρωση του soundtrack.

Γιώργος Ρωμανός: Κράμα (1988)

Το 1988 ο Γιώργος Ρωμανός μας δίνει το "Κράμα" που είναι και η τελευταία καθαρά προσωπική του δισκογραφική κατάθεση. Μερικά χρόνια νωρίτερα, το 1983, είχε κυκλοφορήσει ένας ακόμη ξενόγλωσσος δίσκος του με τίτλο "Love in Armour" με ορχηστρικά κυρίως θέματα και τέσσερα αγγλόφωνα τραγούδια. Το 1992 θα γράψει κάποια τραγούδια για το δίσκο "Παραλήρημα" του Βλάσση Μπονάτσου, ενώ το 2004 με το μουσικό σύνολο ΝΥΝ θα ηχογραφήσει το άλμπουμ "NYN, Winning the Game", για να ολοκληρώσει την πορεία του με κάποιες σποραδικές συνεργασίες με τον τραγουδοποιό Κώστα Λειβαδά ως στιχουργός ή ερμηνευτής.

Το άλμπουμ "Κράμα" κυκλοφόρησε το 1988 από την PolyGram. Περιλαμβάνει δεκατρία κομμάτια, από τα οποία τα τέσσερα είναι οργανικά. Ο ήχος του μοιάζει να έχει κατασταλάξει στο ροκ με στιγμές λυρικής χαλάρωσης και περίτεχνη ενορχήστρωση που επιμελήθηκε ο ίδιος με τη σύμπραξη του Γιάννη Σταυρόπουλου. Η ορχήστρα αποτελείται από ηλεκτρικά όργανα, αλλά και ακουστικά, όπως βιολί, βιόλα, βιολοντσέλο, φλογέρα και φλάουτο.

Γιώργος Ρωμανός: Dans le grenier (1974)

Με το δίσκο "Δυο μικρά γαλάζια άλογα" (1970) ο Γιώργος Ρωμανός ολοκληρώνει τον πρώτο ελληνικό του κύκλο κι αποφασίζει να δοκιμάσει την τύχη του σε ξένους τόπους. Έτσι λοιπόν το 1972 εγκαθίσταται στο Παρίσι κι αναπτύσσει αξιόλογη μουσική δραστηριότητα συνεργαζόμενεος με σχολές θεάτρου και μπαλέτου ή γράφοντας διαφημιστικά σποτ για το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Παράλληλα ετοιμάζει και το υλικό για την επόμενη δισκογραφική του δουλειά που έρχεται το 1974.

Πρόκειται για έναν κύκλο δέκα γαλλόφωνων τραγουδιών με τίτλο "Dans le grenier" (Στη σοφίτα), όλα σε δική του μουσική και ερμηνεία πάνω σε στίχους γνωστών Γάλλων στιχουργών (Pierre Delanoe, B. Bergman, Claude Lemesle, J. Dupre, Ch. Arfeuilleres). Το ύφος του γίνεται πιο χαμηλόφωνο πάλι, ένα είδος ροκ μπαλάντας προσαρμοσμένης στη δυναμική παράδοση της γαλλικής μπαλάντας που μοιάζει να γνωρίζει καλά. Το τραγούδι "Sur ma moto" δεν είναι άλλο από το περίφημο "Ρολόι" (1967) διασκευασμένο κατάλληλα. Στην ενορχήστρωση συνεργάστηκε με τον Raymond Donnez, ο οποίος διευθύνει την ορχήστρα που περιλαμβάνει κιθάρες, πιάνο, κρουστά, ντραμς και εκκλησιαστικό όργανο.

Ο δίσκος εκδόθηκε στο Παρίσι από την εταιρεία Sonnopresse / Beldone, ενώ δεν επανεκδόθηκε ποτέ ψηφιακά και γιαυτό ελάχιστοι μουσικόφιλοι τον γνωρίζουν. 

Γιώργος Ρωμανός: Δυο μικρά γαλάζια άλογα (1970)

Μπαίνοντας πια στη δεκαετία του '70 ο Γιώργος Ρωμανός συνεχίζει το μοναχικό του δρόμο, πάντα ανήσυχος, πάντα ανανεωμένος και πάντα κοντά στο πνεύμα της εποχής.

Το 1970 λοιπόν, δυο χρόνια μετά τη δεύτερη δισκογραφική του κατάθεση, μάς δίνει την τρίτη προσωπική του δουλειά με τον συμβολικό τίτλο "Δυο μικρά γαλάζια άλογα", πάλι από τη Lyra, λίγο πριν αποφασίσει να εγκατασταθεί στο Παρίσι και να συνεχίσει εκεί τις μουσικές του αναζητήσεις.

Ο δίσκος περιλαμβάνει δέκα ροκ μπαλάντες με εμφανείς ψυχεδελικές αποχρώσεις σε μουσικό και στιχουργικό επίπεδο. Όλα τα κομμάτια έχουν μουσική, στίχους και ερμηνεία από τον ίδιο, με εξαίρεση δυο τραγούδια ("Ο βασιλιάς της καρδιάς", "Καραγκιόζη μου, χαρτονάκι μου") που έχουν στίχους του Άκου Δασκαλόπουλου. 

Πιο δυναμική ρυθμική και μελωδική γραμμή ενισχυμένη και από ανάλογη ενορχηστρωτική επένδυση που επιμελήθηκε ο Αλέκος Καρακαντάς με τη συμμετοχή του νεοκυματικού συνθέτη Γιώργου Κοντογιώργου, είναι στοιχεία που φανερώνουν τη συνεχή εξέλιξη του τραγουδοποιού. 

Γιώργος Ρωμανός: Ζωντανά στα Διονύσια και στο στούντιο (1968)

Τρία χρόνια μετά τις πρωτόλειες "Μπαλλάντες" του ο Γιώργος Ρωμανός υπογράφει τη δεύτερη ολοκληρωμένη του δουλειά που κυκλοφορεί από τη Lyra και μοιράζεται σε δυο ενότητες, μία σε κάθε πλευρά του βινυλίου.

Η πρώτη πλευρά με τίτλο "Ο Γιώργος Ρωμανός στα Διονύσια" και υπότιτλο "Σε τραγούδια δικά του και του Μάνου Χατζιδάκι" περιλαμβάνει επτά συνολικά τραγούδια σε ζωντανή ηχογράφηση, από τα οποία τα πρώτα τέσσερα ανήκουν στον Ρωμανό (κάποια προέρχονται από το πρώτο του άλμπουμ, αλλά με νέα ενορχήστρωση), ενώ τα υπόλοιπα τρία είναι του Μάνου Χατζιδάκι, φυσικά σε δεύτερη εκτέλεση, προερχόμενα από το "Ματωμένο Γάμο" και το "Παραμύθι χωρίς όνομα" (πρώτος ερμηνευτής ο Λάκης Παπάς), μαζί με το εμβληματικό "Χάρτινο το φεγγαράκι" από το θεατρικό "Λεωφορείον ο Πόθος".

Η δεύτερη πλευρά του δίσκου έχει τίτλο "Ο Γιώργος Ρωμανός στο studio σε δικά του τραγούδια" και περιλαμβάνει έναν μικρό κύκλο έξι καινούργιων τραγουδιών του Γιώργου Ρωμανού ηχογραφημένων σε στούντιο. Ανάμεσά τους και η "Μαρίνα" που είχε ήδη κυκλοφορήσει την προηγούμενη χρονιά σε δίσκο 45 στροφών μαζί με το περίφημο "Ρολόι". Η εξέλιξη του συνθέτη που είχε φανεί ήδη από το 45άρι του 1967, εδώ μοιάζει να παίρνει μια ολοκληρωμένη μορφή σε ένα ύφος φολκ ποπ τραγουδιού που τότε ήταν κυρίαρχο στη δεθνή μουσική σκηνή εναρμονισμένο με την αισθητική των χίπις και των παιδιών των λουλουδιών. Άλλωστε το τελευταίο τραγούδι του κύκλου είναι αφιερωμένο σ' αυτό το νεανικό κίνημα της εποχής. Η συνεργασία του και πάλι με τον Βαγγέλη Παπαθανασίου και το μεταβατικό του συγκρότημα, λίγο πριν σχηματίσει το διάσημο Aphrodite's Child, δίνει στην ορχηστρική συνοδεία των τραγουδιών αυτό το ιδιαίτερο χρώμα, ενώ δύο τραγούδια έχουν την ορχηστρική επιμέλεια του συνθέτη Γιώργου Κουρουπού.

Γιώργος Ρωμανός: Το ρολόι (1967)

Μετά τη γόνιμη διετία 1965-1966 που τη σφράγισαν οι εξαιρετικές συνεργασίες του με τον Μάνο Χατζιδάκι ("Μυθολογία", "Καπετάν Μιχάλης") και η κυκλοφορία της πρώτης προσωπικής του δουλειάς ("Μπαλλάντες"), ο Γιώργος Ρωμανός συνεχίζει την προσωπική του πορεία διαμορφώνοντας σταδιακά ένα ύφος πιο κοντά στον κυρίαρχο συρμό του ποπ τραγουδιού με μια φολκ διάθεση που γέννησε το διεθνές ρεύμα των χίπις και των παιδιών των λουλουδιών.

Το 1967 λοιπόν έχοντας υπογράψει συμβόλαιο συνεργασίας με τη Lyra ηχογράφησε ένα 45άρι με τα τραγούδια "Το ρολόι" και "Μαρίνα". Το πρώτο από αυτά έκανε μεγάλη αίσθηση στον καιρό του, ακούστηκε πολύ, ενώ η χαρακτηριστική του εισαγωγή έγινε το σήμα κατατεθέν των ραδιοφωνικών εκπομπών της Lyra για πολλά χρόνια! 

Αυτή τη φορά ο τραγουδοποιός κατέφυγε σε πιο ευρεία ορχηστρική συνοδεία σε σχέση με τη λιτή κιθαριστική υπόκρουση των πρώτων του τραγουδιών. Μάλιστα είχε την τύχη να συνεργαστεί με τον Βαγγέλη Παπαθανασίου και το συγκρότημά του σε μια εποχή που ο μετέπειτα διάσημος Βαγγέλης μόλις είχε εγκαταλείψει τους Forminx κι ετοιμαζόταν για το μεγάλο διεθνές του βήμα. Έτσι λοιπόν η δική του παρουσία στην ενορχήστρωση και εκτέλεση αυτών των δύο τραγουδιών του Γιώργου Ρωμανού, καθώς και κάποιων άλλων στην επόμενη δουλειά του, είναι έντονη και καθοριστική για την τελική αισθητική τους.

Γιώργος Ρωμανός: Μπαλλάντες (1965)

Το 1965 εμφανίστηκε επίσημα στην ελληνική δισκογραφία ο μόλις 18χρονος τραγουδιστής και συνθέτης Γιώργος Ρωμανός (πραγματικό όνομα: Γιώργος Γκουζούλης) ως εκλεκτός ερμηνευτής του Μάνου Χατζιδάκι στον εμβληματικό κύκλο τραγουδιών "Μυθολογία", ενώ ήδη είχε πάρει το βάπτισμα του πυρός λίγο νωρίτερα συμμετέχοντας φωνητικά στο soundtrack της ταινίας "America America". Ο μεγάλος συνθέτης δεν έκρυψε τον ενθουσιασμό του για τα φωνητικά προσόντα του νεαρού τραγουδιστή και, γενναιόδωρος πάντα, τον επέλεξε ως ερμηνευτή  αμέσως μετά και στον "Καπετάν Μιχάλη", ενώ με προθυμία ανέλαβε και την παραγωγή της πρώτης συνθετικής του απόπειρας.

Την ίδια λοιπόν χρονιά που κυκλοφόρησε η "Μυθολογία" ο Γιώργος Ρωμανός ηχογράφησε και τις δικές του πρωτόλειες συνθέσεις που αποτέλεσαν τον κύκλο τραγουδιών "Μπαλλάντες". Δώδεκα λυρικές μπαλάντες χατζιδακικής αισθητικής αποτελούν το σώμα του έργου που αποκαλύπτουν αμέσως κι έναν προικισμένο τραγουδοποιό. Οι στίχοι ανήκουν κατά τον ήμισυ στον Περικλή Θαλασσινό και στον ίδιο, ενώ από ένα τραγούδι υπογράφουν στιχουργικά ο Γιάννης Ρίτσος ("Αγαπημένη") και ο Μάνος Χατζιδάκις ("Πνιγμένη κόρη").

Βέβαια ο νεαρός δημιουργός δεν ερχόταν από το πουθενά, είναι η αλήθεια, αφού κουβαλούσε αξιόλογες μουσικές σπουδές πλάι στον μεγάλο μουσικοδιδάσκαλο Στέφανο Βασιλειάδη, ενώ θήτευσε και δίπλα στον Γεράσιμο Μηλιαρέση μελετώντας κλασική κιθάρα. Κι έτσι πανέτοιμος μπόρεσε σε τόσο μικρή ηλικία να καταθέσει τις πρώτες του άκρως ενδιαφέρουσες συνθέσεις με λιτή οργανική συνοδεία και με την κιθάρα σε κυρίαρχο ρόλο. Το αποτέλεσμα εμφανώς απηχεί το νεοκυματικό χρώμα που κυριαρχούσε εκείνη την εποχή. Ασφαλώς και ήταν μια πολλά υποσχόμενη αρχή, η οποία θα έχει μιαν ακόμη πιο ενδιαφέρουσα συνέχεια...

Παιδική δισκοθήκη / Σταμάτης Κραουνάκης: Το όνειρο του Βασίλη (1980)

Υπάρχει μια γενική εντύπωση ότι η πρώτη δισκογραφική εμφάνιση του Σταμάτη Κραουνάκη σημειώθηκε το 1981 με το δίσκο "Σκουριασμένα χείλια" που ερμήνευσε η Βίκυ Μοσχολιού. 

Ωστόσο η αλήθεια είναι ότι συνθέτης είχε ήδη κάνει δειλά δειλά την εμφάνισή του στη δισκογραφία στα τέλη του '70 με δύο μάλλον άγνωστους θεατρικούς δίσκους που δεν κατάφεραν να ξεχωρίσουν και γρήγορα ξεχάστηκαν. Τα δυο αυτά πρωτόλεια έργα επανακυκλοφόρησαν σε ενιαίο ψηφιακό δίσκο το 1998 από τη Lyra με τίτλο "Τα δύο πρώτα νούμερα" και μάλιστα επανεκδόθηκαν το 2009.

Ο πρώτος από τους δίσκους αυτούς έχει τίτλο "Το σπίτι του Αγαμέμνονα". Πρωτοκυκλοφόρησε το 1978 από τη Zodiac της Lyra. Πρόκειται για μουσικές και τραγούδια πάνω σε σκόρπια ποιήματα του Πέτρου Χρονά με αναφορές στο μύθο του Αγαμέμνονα από τις ποιητικές συλλογές "Ανάμεσα στα φίδια και στ' αηδόνια" και "Διαφάνεια". Ο καλός τραγουδιστής Γιάννης Σαμσιάρης κρατά στο ρόλο του πρωταγωνιστή και μαζί του η Πηνελόπη Πατσούκη ως Κασσάνδρα, ο Χρήστος Καρακώστας ως ψάλτης και φρουρός και ο συνθέτης ως αφηγητής. Την ενορχήστρωση έκανε ο Νέστωρ Δάνας.

Ο δεύτερος δίσκος με τον τίτλο "Το όνειρο του Βασίλη" πρωτοεκδόθηκε το 1980 και είναι αυτός που μας ενδιαφέρει περισσότερο σ' αυτό το αφιέρωμα, γιατί είναι ένας παιδικός δίσκος σε φόρμα θεατρικού μονολόγου γραμμένος πάνω σε έξυπνους στίχους του γνωστού θεατρικού συγγραφέα Γιώργου Μανιώτη. Ερμηνεύει ο θαυμάσιος ηθοποιός Βασίλης Μπουγιουκλάκης ως μοναδικός και απόλυτος πρωταγωνιστής, κάτι σαν one man show, θα λέγαμε, αφού όλο το υλικό δεν είναι παρά ένα προσωπικό σόου του ηθοποιού που εκείνη την εποχή ήταν από τα γνωστότερα και δημοφιλέστερα τηλεοπτικά πρόσωπα και από τους πρωταγωνιστές της ραδιοφωνικής "Λιλιπούπολης". Ο δίσκος περιλαμβάνει μια σειρά μονολόγους και τραγούδια που σχολιάζουν με εύθυμο τρόπο όλη η τρέχουσα επικαιρότητα του καιρού. Την ενορχήστρωση υπογράφει ο Νίκος Στρατηγός.

Παιδική δισκοθήκη / Σταμάτης Σπανουδάκης: Το όνειρο του Νέστορα (1979)

Με πρωταγωνιστή τον δικής του επινόησης παιδικό ήρωα Νέστορα ο Σταμάτης Σπανουδάκης επανήλθε δυο χρόνια μετά τον κύκλο "Η συντροφιά του Νέστορα" με ένα δεύτερο κύκλο παιδικών τραγουδιών με τίτλο "Το όνειρο του Νέστορα" που περιλαμβάνει και πάλι δέκα απλά κι ευχάριστα τραγουδάκια με μουσική, στίχους και ερμηνεία από τον ίδιο και με ανάλογη οργανική συνοδεία ακουστικών και ηλεκτρονικών οργάνων που εκτελεί μόνος του. Στην ερμηνεία συμμετέχει επίσης η σύζυγός του Ντόρη.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο Σπανουδάκης είχε σχεδιάσει κι ένα τρίτο κύκλο με τίτλο "Ο Νέστωρ στον ουρανό", ο οποίος για κάποιο λόγο έμεινε ημιτελής στα συρτάρια του συνθέτη. Ωστόσο ο παραγωγός Κώστας Γιαννίκης φρόντισε στην ψηφιακή επανέκδοση του δίσκου "Το όνειρο του Νέστορα" να προσθέσει και τον ανέκδοτο ημιτελή κύκλο που περιλαμβάνει πέντε τραγούδια με τα ίδια πάντα χαρακτηριστικά. Η ψηφιακή έκδοση κοσμείται με παιδικές ζωγραφιές της Κατερίνας Γιαννίκου.

Παιδική δισκοθήκη / Σταμάτης Σπανουδάκης: Η συντροφιά του Νέστορα (1977)

Άλλος ένας συνθέτης που καταπιάστηκε αρκετά με το παιδικό τραγούδι είναι ο Σταμάτης Σπανουδάκης, ο οποίος στα πρώτα συνθετικά του βήματα και ιδιαίτερα κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του '70 μας έδωσε κάμποσους κύκλους παιδικών τραγουδιών, όπως: Η συντροφιά του Νέστορα (1977), Ας ακούσουμε μαζί (1977), Τα παραμύθια του Άντερσεν (1978), Το όνειρο του Νέστορα (1979), Ο παραμυθάς (1979).

Ο ίδιος επινόησε τον βασικό του ήρωα Νέστορα (πιθανώς αντλώντας το πρότυπο από τον σοφό μυθικό βασιλιά της Πύλου) και σκάρωσε το 1976 τα πρώτα παιδικά του τραγούδια με αφορμή τον μικρούλη ανιψιό του που εκείνη την εποχή φιλοξενούσε στο σπίτι του. Τα δέκα αυτά τραγουδάκια αποτέλεσαν το υλικό ενός πρώτου δίσκου με τίτλο "Η συντροφιά του Νέστορα", ενώ θα ακολουθήσει δυο χρόνια αργότερα και δεύτερος κύκλος με τίτλο "Το όνειρο του Νέστορα". Ιδού πώς εξηγεί ο συνθέτης την πρώτη του επαφή με το συγκεκριμένο πεδίο: "Έγραψα τη μουσική και τους στίχους για τη «Συντροφιά του Νέστορα» το 1976 νομίζω, για να κοιμίζω ευκολότερα μ' αυτά τα τραγούδια τον ανιψιό μου Λευτέρη, που έμενε τότε για ένα διάστημα σπίτι μας. Του τα αφιερώνω λοιπόν, έστω και κάπως καθυστερημένα. Τα ηχογράφησα σ' ένα τετρακάναλο μαγνητόφωνο Τeac, παίζοντας τα διάφορα όργανα, απ' το ένα κανάλι στο άλλο και τούμπαλιν. Μετά η Ντόρη, η Εύα κι εγώ (στο διπλό ρόλο του Σταμάτη και του Νέστορα) προστεθήκαμε στο τελευταίο πολύτιμο, εναπομείναν κανάλι...".

Απλά έως αφελή τραγουδάκια καρτουνίστικης αισθητικής που ακούγονται ευχάριστα, κυρίως λόγω της προσεγμένης οργανικής τους συνοδείας με ακουστική κιθάρα, ηλεκτρικό μπάσο, ηλεκτρικό πιάνο, μεταλλόφωνο, μελόδικα, μαντολίνου και συνθεσάιζερ με την προσθήκη και φυσικών ήχων. Στίχοι, μουσική και εκτέλεση οργάνων, όλα από τον ίδιο τον συνθέτη.

Ο παραγωγός Κώστας Γιαννίκος ήταν αυτός που ανέλαβε να εκδώσει τα χαριτωμένα αυτά τραγουδάκια του Σπανουδάκη το 1977 από την εταιρία Λούνα Παρκ και ήταν ο ίδιος που πολύ αργότερα ως ιδιοκτήτης πλέον της Lyra αποφάσισε το 2008 να τα επανεκδώσει ψηφιακά μαζί με άλλες πρώιμες δουλειές του συνθέτη με πλούσια εικονογράφηση που επιμελήθηκε η Κατερίνα Γιαννίκου.

Γιώργος Χατζηνάσιος: Το μαγεμένο σπίτι του Τάκη Τσίμπου (1981)

Το "Μαγεμένο σπίτι του Τάκη Τσίμπου" είναι ένας παιδικός δίσκος του Γιώργου Χατζηνάσιου που κυκλοφόρησε το 1981 από τη Philips, ενώ το 1996 επανεκδόθηκε ψηφιακά με περιορισμένο τον τίτλο στο ήμισυ ως "Το μαγεμένο σπίτι". Βασίζεται σε μια πετυχημένη σειρά έξι παιδικών παραμυθιών με πρωταγωνιστή τον Τάκη Τσίμπο που έγραψε η πολυγραφότατη Ολλανδή συγγραφέας Lea Smoulders (1921-1993), τα οποία μεταφράστηκαν κι εκδόθηκαν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Χαρταετός με τίτλο "Ο Τάκης Τσίμπος από την Παστούπολη".

Το έργο ανέβηκε από την Παιδική Σκηνή Χαρταετός σε σκηνοθεσία Κώστα Αριστόπουλου και προσαρμογή του κειμένου από τη Μαρία Γκόπη, η οποία είχε και το ρόλο του αφηγητή στην παράσταση, ενώ έγραψε και τους στίχους των τραγουδιών. Έλαβαν μέρος οι ηθοποιοί: Αντιγόνη Δουδούμη, Θόδωρος Ευσταθίου, Κώστας Θεμελής, Καίτη Καρατζά, Πόπη Μοσκώφ, Μαίρη Πολυχρόνου, Δημήτρης Ποντίκας, Δώρα Σκαρλάτου,Χρήστος Σουγιουλτζής, Μάγδα Σταυρινού και Βασίλης Κωτούλας. 

Ο Γιώργος Χατζηνάσιος έγραψε τα τραγούδια της παράστασης. Με το πηγαίο μελωδικό του ταλέντο ο συνθέτης κατέθεσε ένα εξαίρετο soundtrack με κανονικά τραγούδια, χωρίς καμία διάθεση να υποκύψει στον πειρασμό της προσποιητής παιδικής γραφής μέσα από γλυκανάλατες μελωδίες και αφελή ενορχηστρωτικά ψιμύθια. Γιαυτό και για την ερμηνεία των εμπνευσμένων αυτών τραγουδιών κατέφυγε σε τρεις επαγγελματίες τραγουδιστές που συχνά άλλωστε είχαν συνεργαστεί μαζί του δισκογραφικά, δηλαδή την Τάνια Τσανακλίδου, τον Γιάννη Κούτρα και τη Βάσια Ζήλου. Τραγούδησε επίσης και ο ίδιος, ενώ συμμετείχε και χορωδία. Το αποτέλεσμα χωρίς αμφιβολία είναι ένας από τους κορυφαίους παιδικούς δίσκους που κοσμούν την ελληνική δισκογραφία!

Παιδική δισκοθήκη / Γιώργος Κατσαρός: Η Αλίκη στη χώρα των ψαριών (1983)

Με την παιδική παράσταση "Η Αλίκη στη χώρα των ψαριών" του Γιάννη Ξανθούλη που ανέβασε το 1983 στην Παιδική Σκηνή του Θεάτρου Έρευνας ο Δημήτρης Ποταμίτης, ολοκληρώνεται αυτό το ενδιαφέρον τετράπτυχο παιδικών δίσκων του Γιώργου Κατσαρού σε κείμενα του Ξανθούλη και μάλιστα επιστρέφοντας στην πρώτη τους συνεργασία του 1978 πάλι με τον Δημήτρη Ποταμίτη.

Πρόκειται για ένα όμορφο θεατρικό παραμύθι για μικρά παιδιά που εξάπτει τη φαντασία τους και υπενθυμίζει κάποιες λησμονημένες αξίες της ανθρώπινης φύσης. Η Αλίκη κάνει διακοπές στη θάλασσα, αλλά ναυαγεί και σώζεται από ένα δελφίνι που αποφασίζει να τη φέρει πίσω στους δικούς της, αφού πρώτα τη σεργιανήσει στο βυθό της θάλασσας, όπου θα γνωρίσει τα ψάρια και θα προσπαθήσει μάλλον μάταια να τους κάνει μαθήματα για την ανθρώπινη συμπεριφορά...

Ο Δημήτρης Ποταμίτης σκηνοθέτησε την παράσταση, τις χορογραφίες έκανε η Αννίτα Κούκα, ενώ τα σκηνικά και το εξώφυλλο του δίσκου επωμίστηκε, όπως πάντα, ο ίδιος ο Ξανθούλης. Έπαιξαν και τραγούδησαν οι ηθοποιοί: Μαρίνα Ταβουλάρη, Τάσος Δήμας, Έφη Σταυροπούλου, Φιλοποίμων Ανδρεάδης και Νίκος Αναστασόπουλος. Ο Γιώργος Κατσαρός και πάλι συνέθεσε τα χαριτωμένα τραγούδια της παράστασης με κέφι και ευρηματικές μελωδίες.

Παιδική δισκοθήκη / Γιώργος Κατσαρός: Ανέβα στη στέγη να φάμε το σύννεφο (1980)

Ένα χρόνο μετά την πετυχημένη σύμπραξη τους στην παιδική παράσταση "Τύμπανο τρομπέτα και κόκκινα κουφέτα" ο συγγραφέας Γιάννης Ξανθούλης με τον ηθοποιό-σκηνοθέτη Θύμιο Καρακατσάνη και τον συνθέτη Γιώργο Κατσαρό ξανασυναντιούνται το 1980 σε μια δεύτερη παιδική παράσταση βασισμένη στο βιβλίο "Ανέβα στη στέγη να φάμε το σύννεφο" του Ξανθούλη που είχε ήδη κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Αστάρτη. 

Η παράσταση ανέβηκε και πάλι από την Παιδική Σκηνή Αλφαβητάρι στο θέατρο Αμιράλ με τους ίδιους ηθοποιούς-τραγουδιστές, δηλαδή: Ζανό Ντάνιας, Γιάννα Ανδρεοπούλου, Κατερίνα Ταρλή, Δευκαλίων Κόμης, Ρέα Χαλκιαδάκη. Ο Γιώργος Κατσαρός έγραψε τα τραγούδια του έργου, ενώ ο ίδιος ο Ξανθούλης είχε το ρόλο του αφηγητή και φιλοτέχνησε και το εξώφυλλο του δίσκου που κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά από τη Standard (Minos).

Στο έργο πρωταγωνιστεί η Αννούλα, ένα κοριτσάκι που επαναστατεί και δραπετεύει στις στέγες τη μέρα της γιορτής του τσιμέντου στην Τσιμεντούπολη. Το κορίτσι απειλεί πως δεν πρόκειται να κατέβει, αν δεν αλλάξει η κατάσταση κι εκεί πάνω σε μια στέγη συναντά την πεθαμένη μάγισσα γιαγιά της που την οδηγεί στο μαγικό κόσμο της ζωής στις στέγες με δικούς του νόμους. Συντροφιά με το τζίνι τον Βαγγελάκη περιδιαβαίνουν αυτόν τον κόσμο και συνανντούν παλιά ξεχασμένα Χριστούγεννα, παλιές Κυριακές, πουλιά, αεροπλάνα, γάμους χελιδονιών με κότες και άλλα θαυμαστά. Κάποια στιγμή ο δήμαρχος της Τσιμεντούπολης αποφασίζει ν' ανέβει ο ίδιος στις στέγες, για να βρει τη χαμένη Αννούλα, αλλά την ίδια στιγμή καταφτάνει για επίσκεψη το Μαύρο Σύννεφο και τελικά ο δήμαρχος μετανιωμένος αποφασίζει να δεχθεί τα αιτήματα της Αννούλας...

Παιδική δισκοθήκη / Γιώργος Κατσαρός: Τύμπανο τρομπέτα και κόκκινα κουφέτα (1979)

Η δεύτερη συνεργασία του συνθέτη Γιώργου Κατσαρού με τον συγγραφέα Γιάννη Ξανθούλη ήρθε ένα χρόνο μετά το "Μάγο με τα χρώματα". 

Πρόκειται για την παιδική παράσταση "Τύμπανο, τρομπέτα και κόκκινα κουφέτα" που αρχικά κυκλοφόρησε σε βιβλίο από τις εκδόσεις Κάκτος το 1979 και στη συνέχεια ανέβηκε από την Παιδική Σκηνή Αλφαβητάρι στο Θέατρο Αμιράλ σε σκηνοθεσία του Θύμιου Καρακατσάνη, χορογραφία του Χάρη Μανταφούνη και σκηνικά του ίδιου του συγγραφέα που σχεδίασε και το εικαστικό μέρος του δίσκου. Στην παράσταση έλαβαν μέρος και τραγούδησαν οι ηθοποιοί: Γιάνκα Αβαγιανού, Ζανό Ντάνιας, Γιώργος Λώζος, Γιάννα Ανδρεοπούλου, Κατερίνα Ταρλή.

Όπως διαβάζουμε στο εσώφυλλο της έκδοσης, πρόκειται για μια περιπέτεια με μουσική και αλήθειες παραφουσκωμένες με παραμυθένια κόκκινα κουφέτα. "Ενα ψάξιμο χαράς κι αγάπης σ' ένα κόσμο σημερινό, περίεργο, σκληρό και διψασμένο για τρυφερότητα. Το Τύμπανο και η Τρομπέτα, τα δύο μικρά παιδιά της Όρχήστρας, αναλαμβάνουν να βρουν την άκρη του δρόμου της ελπίδας με τη σιγουριά ενός παραμυθιού...". Αναζητώντας επίμονα ν' ανακαλύψουν το Τραγούδι της Χαράς, που χάθηκε σε μια θεομηνία, ταξιδεύουν σε τόπους παραμυθένιους, ώσπου στο τέλος καταφέρνουν να βρουν το χαμένο τραγούδι.

Ο δίσκος κυκλοφόρησε αρχικά από την ετικέτα Standard της Minos, ενώ το 2000 επανεκδόθηκε ψηφιακά από τη Minos-EMI.

Παιδική δισκοθήκη / Γιώργος Κατσαρός: Ο Μάγος με τα χρώματα (1978)

Η δεκαετία του '70 υπήρξε ιδιαίτερα γόνιμη για τον πολυγραφότατο συνθέτη Γιώργο Κατσαρό που ηχογραφούσε με καταιγιστικούς ρυθμούς αλλεπάλληλους και ιδιαίτερα εμπορικούς κύκλους τραγουδιών, αλλά και μοίραζε αφειδώς επιτυχίες σε προσωπικούς δίσκους των κορυφαίων ερμηνευτών του ελαφρολαϊκού πενταγράμμου (Μοσχολιού, Μαρινέλλα, Καλατζής, Πάριος, Βοσκόπουλος, Διαμάντη, Γαλάνη κ.ά.). Μετά τη μεταπολίτευση σταδιακά η εμπορική απήχηση των τραγουδιών του άρχισε να φθίνει και λίγο πριν τελειώσει η δεκαετία στράφηκε αποφασιστικά στο πεδίο του παιδικού τραγουδιού με πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα.

Ήταν η εποχή που ο συνθέτης συναντήθηκε με τον πολυπρόσωπο και ανερχόμενο συγγραφέα Γιάννη Ξανθούλη κι αυτό απέφερε μια σειρά τεσσάρων συνολικά παιδικών δίσκων που κυκλοφόρησαν στο διάστημα 1978-1983 από τη Standard, θυγατρική της Minos. Πρώτος αυτής της σειράς ήταν ο δίσκος "Ο Μάγος με τα Χρώματα" που κυκλοφόρησε το 1978, ενώ ακολούθησαν οι δίσκοι: "Τύμπανο, τρομπέτα και κόκκινα κουφέτα" (1979), "Ανέβα στη στέγη να φάμε το σύννεφο" (1980) και "Η Αλίκη στη χώρα των ψαριών" (1983).

Το κείμενο του "Μάγου με τα Χρώματα" κυκλοφόρησε σε βιβλίο από τις εκδόσεις Κάκτος, ενώ παράλληλα ανέβηκε στην Παιδική Σκηνή του Θεάτρου Έρευνας από τον Δημήτρη Ποταμίτη με μουσική φυσικά του Γιώργου Κατσαρού. Στο έργο ο μάγος Σκορδάλευρος ζωντανεύει με τον δικό του πολύ πρωτότυπο τρόπο διάφορες κλασικές ιστορίες, όπως ο «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» και η «Φάρμα των Ζώων», μαζί με άλλες ευφάνταστες ιδέες, όπως τα «Καλλιστεία Λιχουδιάς» και το «Σουβλακόδεντρο» ή το δράμα της φτωχής Δραχμής που αποφασίζει να ξενιτευτεί, για να βρει καλύτερη τύχη. Κι όλα καταλήγουν στο πανηγυρικό σύνθημα: «Όλοι μπορούμε να γίνουμε μάγοι».

Ο Γιώργος Κατσαρός δεν είχε δυσκολία να ντύσει το ευρηματικό αυτό κείμενο με τις απλές και εύπεπτες μελωδίες του μαεστρικά ενορχηστρωμένες και με γνώση των ειδικών κωδίκων του συγκεκριμένου είδους. Κείμενο και τραγούδια διαπλέκονται σε συνεχή ροή. Αφηγητής και σκηνοθέτης ο Δημήτρης Ποταμίτης. Παίζουν και τραγουδούν οι ηθοποιοί: Ζανό Ντάνιας, Μαρίνα Ταβουλάρη, Γιώργος Λώζος, Τατιάνα Σιαρίδου, Γιάννης Ηλιόπουλος, Ιρένε Μαραντέι. Τα σκίτσα του εξωφύλλου έφτιαξε ο Γιάννης Ξανθούλης.