Βίκυ Μοσχολιού: This Is Viky Mosholiou (1971)

Το 1971 από την αμερικανική δισκογραφική εταιρία Peters (P.I.-LPS-50), η οποία συχνά περιλάμβανε στο ρεπερτόριό της και Έλληνες καλλιτέχνες επανεκδίδοντας αυτούσιους δίσκους τους ή συλλογές με μια τουριστική αισθητική που μπορούσε να προσελκύσει το διεθνές ενδιαφέρον, εκδόθηκε ένας δίσκος αφιερωμένος στη Βίκυ Μοσχολιού με τίτλο "This Is Viky Mosholiou". 

Πρόκειται για μια συλλογή δώδεκα τραγουδιών της μεγάλης ερμηνεύτριας που ηχογραφήθηκαν για τη Philips κατά τη διετία 1970-1971, όταν η Μοσχολιού είχε μεταπηδήσει στη συγκεκριμένη εταιρία μετά τη μακροχρόνια και άκρως αποδοτική συνεργασία της με την Columbia. 

Τα περισσότερα τραγούδια είχαν ήδη εκδοθεί την ίδια χρονιά στο άλμπουμ "Βίκυ Μοσχολιού" της ελληνικής Philips (Olympic) και φέρουν τις υπογραφές του Γιώργου Ζαμπέτα, του Χρήστου Λεοντή, του Άκη Πάνου, του Μίμη Πλέσσα και του Γιώργου Χατζηνάσιου.  

Το ξεχωριστό ενδιαφέρον όμως του αμερικανικού δίσκου εντοπίζεται στο ανέκδοτο τραγούδι "Κάθε αγάπη" σε μουσική και στίχους του Μίμη Πλέσσα, το οποίο δεν έχει περιληφθεί ποτέ σε καμία άλλη ελληνική συλλογή τραγουδιών της Μοσχολιού. Το τραγούδι αυτό είχε πρωτοκυκλοφορήσει το 1971 σε δισκάκι 45 στροφών μαζί με το τραγούδι "Ρίξε μια ζαριά" πάλι του Πλέσσα σε στίχους της Βαρβάρας Τσιμπούλη. Φυσικά το 45άρι αυτό είναι πλέον εντελώς δυσεύρετο στη φυσική του μορφή, αλλά ευτυχώς διαθέσιμο στο διαδίκτυο.

Να αναφέρω επίσης ότι το τραγούδι του Άκη Πάνου "Τι λες καλέ" εδώ ακούγεται σε διαφορετική εκτέλεση από τη γνωστή που έχει περιληφθεί στη συλλογή "Πορτρέτα" (1977) της Βίκυς Μοσχολιού. Γενικά πάντως, αν και ασφαλώς πρόκειται για σπάνια πλέον έκδοση, θα τη χαρακτήριζα φτωχή και πρόχειρη, αφού δεν αναφέρονται καν οι συντελεστές των τραγουδιών ούτε στο εξώφυλλο, ούτε στις ετικέτες του δίσκου!

Ανδρέας Πρέζας, Μιχάλης Βιολάρης: Το γαϊτανάκι της ζωής (1981)

Ο συνθέτης Ανδρέας Πρέζας εμφανίστηκε στα όψιμα νεοκυματικά χρόνια με άρτιο μουσικό οπλισμό έχοντας ολοκληρώσει τις μουσικές του σπουδές στο κρατικό ωδείο Θεσσαλονίκης, ενώ είναι άριστος εκτελεστής του σαξόφωνου και του μαντολίνου. 

Ήταν ο συνθέτης που πρώτος ανακάλυψε τον Μανώλη Μητσιά, ο οποίος ξεκίνησε τη μεγάλη του καριέρα το 1968 με δυο δικά του τραγούδια ("Μεγάλο το παράπονο", "Της ευτυχίας το νερό"). 

Στη συνέχεια ο Πρέζας ηχογράφησε αρκετά τραγούδια για τις 45 στροφές με νεοκυματικούς ερμηνευτές (Γιώργος Ζωγράφος, Πόπη Αστεριάδη, Μιχάλης Βιολάρης, Δημήτρης Ζευγάς) κι αργότερα με γνωστούς λαϊκούς τραγουδιστές (Ελένη Βιτάλη, Γλυκερία, Περικλής Περάκης, Νίκος Νομικός, Πασχάλης Τερζής, Ηλίας Κλωναρίδης), ενώ παράλληλα - στο πρώτο μισό της δεκαετίας του '70 - είχε κι ένα σύντομο πέρασμα από τον ελληνικό κινηματογράφο ερωτικής θεματολογίας ("Όσο υπάρχει έρωτας", "Ανήλικες αμαρτωλές", "Διαμάντια στο γυμνό σου σώμα", "Ερωτισμός και πάθος").

Το 1981 ηχογράφησε τον πρώτο προσωπικό του δίσκο ("Το γαϊτανάκι της ζωής"), ενώ τα επόμενα χρόνια μας έδωσε κάμποσες ακόμη ολοκληρωμένες δουλειές: "Έξοδος Μεσολογγίου" (1988), "Μια στάλα αγάπη" (1992), "Ελλάδα μου ηλιογέννητη" (2005) και "Μοιάζεις με νιο φεγγάρι" (2010).

Ας σταθούμε λοιπόν σήμερα στον πρώτο δίσκο του Ανδρέα Πρέζα με τίτλο "Το γαϊτανάκι της ζωής" που κυκλοφόρησε το 1981 από τη Zodiac (θυγατρική της Lyra) με αποκλειστικό ερμηνευτή τον Μιχάλη Βιολάρη. 

Νότης Μαυρουδής: Πριν το χάραμα (1977)

Επιστρέφοντας το 1975 από την Ιταλία ο Νότης Μαυρουδής επανέρχεται πιο δυναμικά στο χώρο του τραγουδιού με το δίσκο "Ζωγραφιές απ' τον Θεόφιλο", με τον οποίο κάνει ένα αποφασιστικό βήμα προσέγγισης προς το καθαρόαιμο λαϊκό τραγούδι στην "έντεχνη" εκδοχή του. 

Συνεχίζοντας λοιπόν στον ίδιο δρόμο την επόμενη χρονιά μας παρουσίασε το δίσκο "Πριν το χάραμα", έναν εξολοκλήρου ορχηστρικό δίσκο με καθαρό λαϊκό προσανατολισμό, αφού το υλικό του αντλήθηκε από τη δεξαμενή του κλασικού ρεμπέτικου (Μάρκος Βαμβακάρης, Γιάννης Παπαϊωάννου, Βασίλης Τσιτσάνης, Μπαγιαντέρας, Σπύρος Περιστέρης) μπολιασμένο με δείγματα από τις απαρχές του λεγόμενου "έντεχνου" λαϊκού τραγουδιού που δημιούργησαν οι μεγάλοι συνθέτες Μίκης Θεοδωράκης και Μάνος Χατζιδάκις και με την προσθήκη ενός οργανικού χορευτικού θέματος του νεότερου μπουζουξή Χρήστου Κωνσταντίνου. 

Ο Νότης Μαυρουδής διαχειρίστηκε με σεμνότητα το υλικό του καταθέτοντας μια λιτή ενορχήστρωση που ωστόσο ξεφεύγει εμφανώς από τον αρχικό ήχο των τραγουδιών αυτών. Άλλωστε κι ο ίδιος δεν κρύβει τις προθέσεις του δηλώνοντας στο οπισθόφυλλο: "Θέλησα μέσα από την ενορχήστρωση να συνδυάσω το σεβασμό που τρέφω γι' αυτές τις δημιουργίες διατηρώντας τα βασικά στοιχεία της λαϊκής μουσικής με μια αντιμετώπιση σύγχρονη και καθόλου μουσειακή...". Είναι ένας δίσκος που δείχνει την αισθητική του καταγωγή από τον "Σκληρό Απρίλη του '45" που είχε παρουσιάσει μερικά χρόνια νωρίτερα ο Μάνος Χατζιδάκις.

Μίκης Θεοδωράκης για κιθάρα: Επιτάφιος & Romancero Gitano (2010)

Το 1971 από τη CBS (Sony) κυκλοφόρησε ο αριστουργηματικός δίσκος "7 Lorca Songs & Guitar Pieces by Mikis Theodorakis", ο οποίος σε νεότερη επανέκδοση μετονομάστηκε σε: "Songs of Freedom", όπου ο διάσημος κιθαριστής John Williams συνόδευσε με την κιθάρα του τη Μαρία Φαραντούρη στον κύκλο "Romancero Giatano" του Μίκη Θεοδωράκη σε ποίηση F.G. Lorca, ενώ ο δίσκος συμπληρώθηκε με κάμποσα άλλα μουσικά θέματα του συνθέτη - κυρίως από τον "Επιτάφιο" - παιγμένα αποκλειστικά με κλασική κιθάρα. 

Το 2006, μετά από 35 χρόνια, ένας νέος κιθαριστής αρμενικής καταγωγής, αλλά γεννημένος και μεγαλωμένος στην Ελλάδα, ο Ιάκωβος Κολανιάν, επανήλθε στο ίδιο υλικό βάζοντας την προσωπική του πινελιά στα δύο κλασικά έργα του Μίκη Θεοδωράκη, τα οποία ηχογράφησε σε δίσκο που εκδόθηκε το 2010 από τη Legend Classics, αν και ένα χρόνο νωρίτερα μέρος της συνολικής ηχογράφησης είχε διαμοιραστεί μέσω εφημερίδας.

Ο Ιάκωβος Κολανιάν (γενν. 1960) γεννήθηκε στον Πειραιά και υπήρξε μαθητής του Ευάγγελου Ασημακόπουλου στο Εθνικό Ωδείο, ενώ έχει συμπράξει κατά καιρούς με σημαντικές ορχήστρες, όπως η ΚΟΑ, η Καμεράτα και η Ορχήστρα των Χρωμάτων. Το 1988 ηχογράφησε τον πρώτο προσωπικό του δίσκο με αρμενικές παραδοσιακές μελωδίες, ενώ στη συνέχεια εμφανίστηκε σε πολλά ξένα τηλεοπτικά δίκτυα (BBC, ORF) χτίζοντας ένα διεθνές όνομα παράλληλα με πολυάριθμες ηχογραφήσεις δίσκων.

Μίκης Θεοδωράκης για κιθάρα: Songs for Guitar (Rainer Rohloff, 2003)

Άλλος ένας εξαιρετικά ενδιαφέρων κιθαριστικός δίσκος βασισμένος σε τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη εκδόθηκε το 2003 και μάλιστα σε διεθνή διανομή από τη γερμανική εταιρία Intuition, η οποία ειδικεύεται στο λόγιο έργο του συνθέτη.

Ο Γερμανός πρόωρα χαμένος κιθαριστής Rainer Rohloff (1959-2017), αξιόλογος μουσικός με πολυάριθμα ρεσιτάλ σε διεθνείς σκηνές, αλλά και με ενδιαφέρουσα κινηματογραφική μουσική στο ενεργητικό του, μετέγραψε για κλασική κιθάρα και ερμήνευσε 14 μουσικά θέματα του Μίκη, τα περισσότερα παρμένα από γνωστά τραγούδια του ("Το γελαστό παιδί", "Άσμα ασμάτων", "Διότι δεν συνεμορφώθην", "Μενεξεδένια τα βουνά", "Το ψωμί είναι στο τραπέζι" κ.ά.) με κάπως μεγαλύτερη έμφαση στο "Canto General", αλλά και με κάποια λιγότερο γνωστά θέματα του συνθέτη ("Γλυκοφιλούσα", "Μάνα το μάννα τ' ουρανού", "Intermezzo").

Όμορφες ερμηνείες που αναδεικνύουν τη μελωδική στιβαρότητα της μουσικής του Μίκη.

Μίκης Θεοδωράκης για κιθάρα: 12 Guitar Duets (Νότης Μαυρουδής, 2003)

Όπως συνέβη με τη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, η οποία ενέπνευσε πολλούς νεότερους καλλιτέχνες να δώσουν το δικό τους αποτύπωμα στους αστείρευτους χυμούς των διαχρονικών τραγουδιών του, κάτι ανάλογο ισχύει και με τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη, ιδιαίτερα με το κοσμαγαπητο λαϊκό του έργο, γιατί δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι ο μεγάλος συνθέτης έχει δώσει μια μοναδικής στιβαρότητας και αξίας παρακαταθήκη στο πεδίο της λόγιας μουσικής.

Δεν ήταν λοιπόν οι περιπτώσεις δισκογραφικών εργασιών με βασικό όργανο την κιθάρα και μουσικό υλικό παρμένο από το μουσικό θησαυροφυλάκιο του Μίκη Θεοδωράκη. Ήδη έχουμε δει τους δίσκους του Δημήτρη Φάμπα και του Γεράσιμου Μηλιαρέση που περιέχουν υλικό μεταγραμμένο για κλασική κιθάρα από τραγούδια του Χατζιδάκι και του Μίκη. Θυμίζω επίσης το δίσκο "7 Lorca Songs & Guitar Pieces by Mikis Theodorakis" (1971), όπου ο διάσημος κιθαριστής John Williams ερμηνεύει μουσικά κομμάτια του Μίκη για κιθάρα είτε σόλο, είτε με τη φωνητική συμμετοχή της Μαρίας Φαραντούρη. 

Το 2003 λοιπόν, ο Νότης Μαυρουδής με τον στενό τότε συνεργάτη του και σπουδαίο σύγχρονο κιθαριστή Παναγιώτη Μάργαρη ηχογράφησαν δύο υπέροχους κιθαριστικούς δίσκους, από έναν για καθένα από τους δυο κορυφαίους συνθέτες, με τον τίτλο: Ballads - 12 Guitar Duets. 

Ο δίσκος του Μίκη περιλαμβάνει δώδεκα ευφάνταστες μεταφραφές για δύο κλασικές κιθάρες μερικών μεγάλων στιγμών του συνθέτη από μεγάλους κυκλους τραγουδιών, όπως η "Γειτονιά των αγγέλων", οι "Μικρές Κυκλάδες", τα "Λυρικά", το "Ένας όμηρος", οι "Λιποτάκτες", τα "Επιφάνια", τα "Λαϊκά" και άλλα. Μάλιστα στο τραγούδι "Ο κήπος έμπαινε στη θάλασσα" σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη (από τις "Μικρές Κυκλάδες") τους δυο κιθαριστές συνοδεύει η Ηρώ. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα οι δυο κιθάρες εμπλουτίζονται και με μικρή ορχηστρική υπόκρουση.

Μάνος Χατζιδάκις για κιθάρα: 12 Guitar Duets (Νότης Μαυρουδής, 2003)

Ο Νότης Μαυρουδής (γενν. 1945) δε χρειάζεται συστάσεις στους φίλους του Δισκοβόλου, όπου έχουν φιλοξενηθεί κατά καιρούς πάμπολλες δισκογραφικές του εργασίες. Κορυφαίος κιθαριστής της γενιάς του, αλλά και διαπρεπής συνθέτης με ιδιαίτερα γόνιμη ανθοφορία στα χρόνια του Νέου Κύματος, αλλά και στα κατοπινά χρόνια μέχρι και σήμερα που συνεχίζει ακούραστος τη μακρά μουσική του διαδρομή.

Το 1999, έχοντας αναλάβει την καλλιτεχνική ευθύνη της δισκογραφικής εταιρίας Eros Music, εγκαινίασε μια πολυσήμαντη σειρά κιθαριστικών δίσκων με γενικό τίτλο "Cafe de l' art", η οποία συνεχίστηκε για αρκετά χρόνια. Στη σειρά αυτή ο Μαυρουδής συνεργάστηκε με τον μαθητή του και εκλεκτό κιθαριστή Παναγιώτη Μάργαρη (γενν. 1971) σχηματίζοντας οι δυο τους το τρίτο μεγάλο κιθαριστικό ντούο της ελληνικής μουσικής μετά τους Ευάγγελος Ασημακόπουλο - Λίζα Ζώη και Βαγγέλη Μπουντούνη - Μάρω Ραζή. 

Στην εξαιρετική αυτή σειρά λοιπόν φιλοξενήθηκαν σε μεταγραφή για κλασική κιθάρα επιλεγμένες στιγμές του ελληνικού και διεθνούς τραγουδιού, ενίοτε μάλιστα διανθισμένες και με φωνητικά μέρη σε συνεργασία με γνωστούς Έλληνες τραγουδιστές.

Στο μεσοδιάστημα ανάμεσα στο δεύτερο και τον τρίτο δίσκο της σειράς οι δυο καλλιτέχνες αφιέρωσαν από έναν αυτοτελή δίσκο στους δύο μεγάλους Έλληνες συνθέτες, τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μάνο Χατζιδάκι, δίνοντας ως υπότιτλο του κάθε δίσκου τις ενδείξεις: "Ballads" και "12 Guitar Duets".

Ο δίσκος του Μάνου Χατζιδάκι περιλαμβάνει υλικό από το θησαυρό των αγαπημένων τραγουδιών του από την εποχή του "Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι", του "Χαμόγελου της Τζοκόντας", του "Top Kap;i" και των "Reflections" μέχρι τα "Παράλογα" και την "Πορνογραφία". Οι δυο κιθαριστές αποδίδουν με θρησκευτική ευλάβεια το υπέροχο αυτό υλικό αναδεικνύοντας το γοητευτικό μελωδικό του υπόβαθρο, αλλά και τη δική τους εκτελεστική δεινότητα.

Μάνος Χατζιδάκις για κιθάρα: Ερωτική πολυρυθμία (2004)

Η Στέλλα Κυπραίου, εκλεκτή κιθαρίστρια της νεότερης γενιάς, προερχόμενη επίσης από την πλούσια δεξαμενή ταλέντων της χατζιδακικής σχολής, βρέθηκε δίπλα στον μεγάλο συνθέτη από τα τέλη της δεκαετίας του '70 και συμπορεύτηκε μαζί του ως το θάνατό του το 1994 σε πολυάριθμες ηχογραφήσεις έργων του, αλλά και ποικίλες εκδηλώσεις του Σείριου. Στη δισκογραφία πρωτοεμφανίστηκε το 1981 με το δίσκο "Ερωτική μουσική για σόλο κιθάρα", ενώ το 1988 παρουσίασε και την πρώτη συνθετική της δουλειά με τίτλο "Παράξενο φορτίο".

Με τη συμπλήρωση λοιπόν δέκα χρόνων από το θάνατο του μεγάλου της μέντορα η Στέλλα Κυπραίου ηχογράφησε μια πολύ όμορφη δουλειά που εκδόθηκε από την MBI το 2004 με τίτλο "Ερωτική πολυρυθμία". Πρόκειται για ένα χορταστικό δίσκο με είκοσι μία μελωδίες του Μάνου Χατζιδάκι σε μεταγραφή για κιθάρα και μαντολίνο από την ίδια. 

Η διαφορά αυτού του δίσκου από άλλους κιθαριστικούς δίσκους βασισμένους σε μελωδίες του μεγάλου συνθέτη εντοπίζεται στην επιλογή των κομματιών, αφού η Κυπραίου διάλεξε αποκλειστικά οργανικά θέματα του συνθέτη και όχι μελωδίες γνωστών τραγουδιών του. Άντλησε το υλικό κυρίως από την ανεξάντλητη κινηματογραφική μουσική του συνθέτη ("America America", "TopKapi", "Never on Sunday", "Memed My Hawk", "Sweet Movie", "Χαμένα όνειρα", "Ταξίδι του μέλιτος"), αλλά και από άλλα έργα ("Χαμόγελο της Τζοκόντας", "Ρυθμολογία", "Η εποχή της Μελισσάνθης", "Reflections", "Αθανασία", "Τα παράλογα", "Πορνογραφία", "Τραγούδια της αμαρτίας"). Ένα ορχηστρικό πανόραμα δηλαδή της μουσικής του Μάνου Χατζιδάκι απλωμένο σε τέσσερις δεκαετίες!

Μάνος Χατζιδάκις για κιθάρα: Ένα τραγούδι για τον Μάνο (1998/2005)

Ο Βαγγέλης Μπουντούνης και η Μάρω Ραζή είναι ένα εξαίρετο κιθαριστικό ντούο που κοσμεί την καλλιτεχνική ζωή του τόπου για πάνω από 30 χρόνια ήδη, όταν ενωσαν τις δυνάμεις τους - αλλά και τις ζωές τους - σε μια κοινή πορεία από το 1988 και δώθε.

Ο Βαγγέλης Μπουντούνης (γενν. 1950) υπήρξε μαθητής του Δημήτρη Φάμπα, αλλά και των μυθικών κιθαριστών Andres Segovia και Alexander Lagoya. Συνεργάστηκε για πολλά χρόνια με τον Μάνο Χατζιδάκι, τον οποίο ο ίδιος θεωρεί τον μεγαλύτερο δάσκαλό του. Έχει παρουσιάσει αρκετές δικές του συνθέσεις για κλασική κιθάρα, όπως το έργο "Πέντε Τραγούδια για τη Λυδία" που περιέχεται στο δίσκο "Μικρή Αναφορά στον Μάνο Χατζιδάκι" (1996) που σας παρουσίασα χθες. Έχει αναπτύξει επίσης και αξιόλογο συγγραφικό έργο.

Η Μάρω Ραζή (γενν. 1961) υπήρξε μαθήτρια του Ευάγγελου Ασημακόπουλου, ενώ έκανε ανώτερες σπουδές στο Παρίσι, όπου πραγματοποίησε και τις πρώτες δημόσιες εμφανίσεις της ως σολίστ, ενώ έχει δώσει πάμπολλα ρεσιτάλ στο εξωτερικό και την Ελλάδα, αλλά και στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Η συμπόρευσή της από το 1988 με τον σύζυγό της Βαγγέλη Μπουντούνη τής έχει δώσει την ευκαιρία για πολυάριθμες ενδιαφέρουσες ηχογραφήσεις έργων του ελληνικού και διεθνούς κιθαριστικού ρεπερτορίου, αλλά και για σημαντικές συνεργασίες με διαπρεπείς ορχήστρες, όπως η Καμεράτα και η Ορχήστρα των Χρωμάτων.

Η πρώτη κοινή ηχογράφηση των δύο εκλεκτών κιθαριστών καταγράφεται το 1990 με τίτλο "Ρεσιτάλ για δύο" για λογαριασμό του Σείριου εγκαινιάζοντας έτσι τη γόνιμη σχέση τους με τη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, η οποία υλοποιήθηκε έμπρακτα μερικά χρόνια μετά το θάνατο του μεγάλου συνθέτη με την έκδοση του δίσκου "Ένα τραγούδι για τον Μάνο" (1998) και συνεχίστηκε με ένα δεύτερο ομότιτλο δίσκο το 2005. Πρόκειται για δυο όμορφες εκδόσεις της Lyra με δεκαπέντε κομμάτια η καθεμιά βασισμένα φυσικά στις υπέροχες μελωδίες των κοσμαγάπητων τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι εναρμονισμένες κατάλληλα για κλασική κιθάρα. Απολαυστικό ακρόαμα!

Μάνος Χατζιδάκις για κιθάρα: Μικρή αναφορά στον Χατζιδάκι (1996)

Ο Γιώργος Μουλουδάκης (γενν. 1964) είναι ένας ακόμη έξοχος κιθαριστής της νεότερης γενιάς, παιδί κι αυτός - όπως ο Κώστας Γρηγορέας - της χατζιδακικής σχολής, μαθητής του Βαγγέλη Μπουντούνη, συνεργάτης πολλών σύγχρονων δημιουργών, όπως ο Νίκος Κυπουργός, ο Θόδωρος Αντωνίου, ο Άρης Χριστοφέλλης, η Σαβίνα Γιαννάτου, η Νένα Βενετσάνου και φυσικά ο Μάνος Χατζιδάκις που έγραψε γι' αυτόν το μοναδικό πρωτότυπο κιθαριστικό του έργο ("Σουίτα για κιθάρα"), ενώ έχει ερμηνεύσει επανειλημμένα τη μουσική του για την ταινία "Blue" στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών σε μορφή σουίτας για κιθάρα και ορχήστρα με την Ορχήστρα των Χρωμάτων υπό τη διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη. Μάλιστα ο συνθέτης Γιώργος Κουμεντάκης του έχει αφιερώσει το έργο "Σουίτα των αδελφών Γκριμ" που ερμηνεύει ο αξιόλογος κιθαριστής στο δίσκο "Η Γιορίντε, ο ακροβάτης και η κουκουβάγια" (2001).

Το 1996 λοιπόν, δυο χρόνια μετά το θάνατο του Μάνου Χατζιδάκι, από τον Σείριο εκδόθηκε ένας πολύ σημαντικός κιθαριστικός δίσκος αφιερωμένος στον μεγάλο συνθέτη με αποκλειστικό ερμηνευτή τον Γιώργο Μουλουδάκη. Τίτλος του: "Μικρή αναφορά στον Μάνο Χατζιδάκι". Η έκδοση δομείται από τρία εξαιρετικά ελληνικά έργα για σόλο κιθάρα μαζί με ένα ακόμη απόσπασμα ελληνικού έργο, καθώς και μία σύνθεση του Johann Sebastian Bach γραμμένη αρχικά για σόλο λαούτο. Το εναρκτήριο έργο με τίτλο "Σουίτα για κιθάρα" φέρει την υπογραφή του Μάνου Χατζιδάκι και γράφτηκε για τον Γιώργο Μουλουδάκη. Πρόκειται για μια ευφυή προσαρμογή για κλασική κιθάρα βασικών μελωδιών από το εμβληματικό έργο "Ο μεγάλος Ερωτικός" (1972) με την προσθήκη μιας πρωτότυπης εισαγωγής κι ενός κρητικού χορού.

Το δεύτερο έργο έχει τίτλο "Εγκώμιον για τον Μάνο Χατζιδάκι" και γράφτηκε από τον Νίκο Μαμαγκάκη, αφιερωμένο προφανώς στον συνθέτη  Το έργο έχει τη μορφή χαλαρής σουίτας χορών με μελωδικές αναφορές στον Χατζιδάκι. Το επόμενο έργο επιγράφεται "Πέντε τραγούδια για τη Λυδία" και γράφτηκε από τον κιθαριστή Βαγγέλη Μπουντούνη για την κόρη του, αλλά ο Μουλουδάκης το ενέταξε σ' αυτόν τον κύκλο ως άμεση τιμή για τον μουσικό του δάσκαλο κι έμμεση αναφορά στον Μάνο Χατζιδάκι. Ακολουθεί το "Πρελούδιο ΙΙΙ" με τον υπότιτλο "Εσμεράλντα" του κιθαριστή συνθέτη Γεράσιμου Βουτσινά που βασίζεται σε στίχους του Μάνου Χατζιδάκι από το ποιητικό του έργο "Μυθολογία Δεύτερη" (1982).

Μάνος Χατζιδάκις για κιθάρα: Ο Κώστας Γρηγορέας στο Τετράδιο για Κιθάρα (1986)

Ο Κώστας Γρηγορέας είναι κορυφαίος εκπρόσωπος της νεότερης κιθαριστικής γενιάς, αυθεντικό παιδί της λεγόμενης "σχολής Χατζιδάκι", ένας σύγχρονος δημιουργός και δεξιοτέχνης υψηλών προδιαγραφών με διεθνή αναγνώριση. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1957 και διετέλεσε μαθητής του Δημήτρη Φάμπα, ενώ έκανε ανώτερες μουσικές σπουδές στην Αγγλία πλάι στον διάσημο κιθαριστή John Williams. Συνεργάστηκε με τον Νότη Μαυρουδή και μαζί διευθύνουν το εξειδικευμένο ψηφιακό περιοδικό TaR.

Ήδη από τη δεκαετία του '70 συμμετείχε σε πάμπολλες ηχογραφήσεις διαφόρων καλλιτεχνών (Μαρίζα Κωχ, Νίκος Μαμαγκάκης, Μάνος Χατζιδάκις, Μίκης Θεοδωράκης, Ηλίας Ανδριόπουλος, Νότης Μαυρουδής, Αλίκη Καγιαλόγλου κλπ.), ενώ η πρώτη προσωπική του δισκογραφική κατάθεση έγινε το 1985 με το δίσκο "Έργα Ελλήνων συνθετών για κιθάρα" που περιλαμβάνει συνθέσεις του πρόωρα χαμένου συνθέτη και κιθαριστή Κυριάκου Τζωρτζινάκη (1950-1989). 

Ένα χρόνο αργότερα ηχογράφησε τον υπέροχο δίσκο "Τετράδιο για κιθάρα" με μια επιλογή δεκαοκτώ μελωδιών του Μάνου Χατζιδάκι βασισμένων σε κλασικά κι αγαπημένα τραγούδια του. Ο Τάσος Καρακατσάνης, στενός συνεργάτης εκείνη την εποχή του μεγάλου συνθέτη, υπογράφει τις όμορφες προσαρμογές των μελωδιών για κιθάρα, ενώ η ερμηνεία του Κώστα Γρηγορέα είναι απολαυστική και αποδίδει με απόλυτα διαυγή άρθρωση και τις πιο λεπτές μελωδικές καμπύλες.

Μάνος Χατζιδάκις για κιθάρα: Γεράσιμος Μηλιαρέσης (1975)

Κορυφαίος εκπρόσωπος της πρώτης μεταπολεμικής κιθαριστικής γενιάς ο Γεράσιμος Μηλιαρέσης (1918-2005), Έλληνας της διασποράς με κεφαλονίτικες ρίζες, συνοδοιπόρος του Δημήτρη Φάμπα, μαθητής του Andres Segovia και συνεργάτης του κάποια διαστήματα, περιστασιακός δάσκαλος του διάσημου John Williams και πολλών σπουδαίων νεότερων κιθαριστών ή και απλών τραγουδοποιών, όπως ο Λάκης Παππάς. Είχε πάμπολλες συμμετοχές σε ηχογραφήσεις έργων άλλων συνθετών, όπως οι "Δεκαπέντε Εσπερινοί" του Μάνου Χατζιδάκι, η περίφημη "Εκδρομή" του Νίκου Μαμαγκάκη, αλλά και τα "15 Τραγούδια του Ηλία Ανδριόπουλου", ενώ έχει ηχογραφήσει και αρκετά δικά του έργα βασισμένα κυρίως στην ελληνική παράδοση.

Ο δίσκος "Ελληνικά τραγούδια και δημοτικά θέματα για κιθάρα", που κυκλοφόρησε το 1975 από τη Lyra, αποτελεί την καλύτερη ίσως δισκογραφική παρακαταθήκη του υπέροχου αυτού καλλιτέχνη. 

Το ηχογράφημα μοιράζεται σε δύο ενότητες: Η πρώτη περιλαμβάνει γνωστά τραγούδια των Μάνου Χατζιδάκι και Μίκη Θεοδωράκη εναρμονισμένα για σόλο κλασική κιθάρα. Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει τρεις συνθέσεις του ίδιου του Μηλιαρέση με τίτλους: "Κεφαλονίτικη Σουίτα για κιθάρα", "Ελληνικοί Χοροί για κιθάρα" και "Παραλλαγές πάνω σε τσακώνικο χορό".
Γοητευτικότατες εναρμονίσεις και συνθέσεις που αποπνέουν τη δροσιά της ανεξάντλητης ελληνικής παράδοσης και τον αέρα της δυτικότροπης λόγιας μουσικής φιλολογίας. Η δεξιοτεχνία του Μηιαρέση είναι ακαταμάχητη, όπως και το εξαίσιο ηχόχρωμα που πηγάζει μέσα από το μαγικό άγγιγμα των χορδών.

Μάνος Χατζιδάκις για κιθάρα: Ο Δημήτρης Φάμπας παίζει... (1966)

Ξεκινούμε σήμερα ένα μεγάλο αφιέρωμα στη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι για κιθάρα, ένα από τα πολύ αγαπημένα του όργανα που δεν έλειπε ποτέ από την ορχήστρα του, ακόμη κι όταν αυτή ήταν περιορισμένη σε ελάχιστα όργανα, όπως στην περίπτωση των "Δεκαπέντε Εσπερινών".
Βέβαια έργα αποκλειστικά για κλασική κιθάρα έχει γράψει ελάχιστα, όπως το περίφημο soundtrack "Blue" (1968) σε φόρμα μουσικής concertante για κλασική κιθάρα και ορχήστρα, καθώς και μια "Σουίτα για κιθάρα" βασισμένη σε μελωδίες από τον "Μεγάλο Ερωτικό".
Είναι όμως πάμπολλες οι δισκογραφικές εκδόσεις με κιθαριστικές διασκευές των κοσμαγάπητων τραγουδιών του που υπηρετήθηκαν από σπουδαίους κιθαριστές, όπως ο Δημήτρης Φάμπας, ο Γεράσιμος Μηλιαρέσης, ο Κώστας Γρηγορέας ή ακόμη και ο Νότης Μαυρουδής.

Ξεκινάμε λοιπόν με ένα δίσκο που φέρει τη βαριά υπογραφή του Δημήτρη Φάμπα με τίτλο: "Ο Φάμπας παίζει Θεοδωράκη, Χατζιδάκι" κι εκδόθηκε το 1966 από την RCA Victor.

Ο Δημήτρης Φάμπας (1921-1996) αποτελεί πατριαρχική μορφή της ελληνικής κιθαριστικής σχολής, συνοδοιπόρος του επίσης μεγάλου κιθαριστή Γεράσιμου Μηλιαρέση, και από τους πλέον δραστήριους σολίστες στα στούντιο ηχογραφήσεων επί πολλά χρόνια πλάι στους σημαντικούς συνθέτες της δεκαετίας του '60 και ιδαίτερα του Μίκη Θεοδωράκη και του Μάνου Χατζιδάκι. Στη μακροχρόνια και γόνιμη καριέρα του ηχογράφησε πέντε προσωπικούς δίσκους για σόλο κιθάρα με έργα από το λόγιο ρεπερτόριο, αλλά και δικές του συνθέσεις, ενώ συμμετείχε σε πολυάριθμες ζωντανές εμφανίσεις σε πολλά μέρη του κόσμου. Ως συνθέτης μας άφησε πλήθος έργων που περιλαμβάνουν σπουδές, σουίτες και χορούς, έργα που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του ελληνικού κιθαριστικού ρεπερτορίου και παίζονται στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η μουσική του διακρίνεται για τον έντονο λυρισμό και τη ρομαντική της διάθεση, ενώ είναι βαθιά επηρεασμένη από τα χρώματα της ελληνικής παράδοσης.

Στο συγκεκριμένο δίσκο ο Δημήτρης Φάμπας ερμηνεύει μια σειρά από πολύ γνωστά τραγούδια των δύο μεγάλων συνθετών. Η διασκευή για κιθάρα έγινε από τον ίδιο, ο οποίος αποδίδει τα κομμάτια με ξεχωριστή δεξιοτεχνία και έντονο λυρικό χρωματισμό.

F.G. Lorca: Ματωμένος γάμος (εκδόσεις Σκαρίφημα, 2020)

Από τις εκδόσεις Σκαρίφημα κυκλοφόρησε μια ολοκαίνουργια έκδοση που ασφαλώς παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον και άπτεται εμμέσως του μουσικού προσανατολισμού του Δισκοβόλου.

Πρόκειται για μια καινούργια ελληνική απόδοση του Ματωμένου Γάμου, της εμβληματικής αυτής θεατρικής δημιουργίας του μεγάλου Ισπανού δραματουργού και ποιητή Federico Garcia Lorca (1898-1936), o οποίος έχει σημαδέψει βαθιά τη θεατρική τέχνη του 20ου αιώνα. Τη μετάφραση του έργου υπογράφει ο Μιχάλης Κλαπάκις, ο οποίος απέδωσε το πρωτότυπο κείμενο σε ζωντανή σύγχρονη ελληνική γλώσσα με ιδιαίτερη φροντίδα για τα δύσκολα έμμετρα μέρη, τα οποία αποτελούν εκλεκτά δείγματα υψηλής ποίησης. 

Η νέα αυτή μετάφραση του κλασικού κειμένου δε δείχνει κανένα συμπλεγματικό σύνδρομο απέναντι στο μυθικό προηγούμενο της ιστορικής απόδοσης του έργου από τον Νίκο Γκάτσο (1945) που αγαπήσαμε κυρίως μέσα από την εξαίσια μουσική σύνθεση του Μάνου Χατζιδάκι.

Αξίζει να επισημάνουμε ότι στην καινούργια αυτή έκδοση η μετάφραση συνοδεύεται και από μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και εκτενή εισαγωγή με λεπτομερή σχολιασμό του κειμένου από τον μεταφραστή που τοποθετεί τον Ματωμένο Γάμο στο ιστορικό του πεδίο, αλλά και στο διαχρονικό πλαίσιο των επιρροών του Λόρκα, οι οποίες ανάγονται στην αρχαία ελληνική και λατινική δραματουργία.

Η παρούσα έκδοση - με τη λεπτολόγο και τελειομανή επιμέλεια του Σωτήρη Καρκαλάτου - εγκαινιάζει τη νέα σειρά με τίτλο "Θέατρο" των εκδόσεων Σκαρίφημα και ασφαλώς γεννά εύλογες προσδοκίες για ανάλογη ποιοτική συνέχεια...

Νένα Βενετσάνου: Αγήρων ήχος θεάτρου (1997)

Στο δίσκο "Νέα Γη" (1996) η Νένα Βενετσάνου μάς είχε προϊδεάσει για το ενδιαφέρον της πάνω στο κλασικό θέατρο, αρχαίο και νεότερο, με δύο θέματα για τις "Τρωάδες" του Ευριπίδη. 

Ένα μόλις χρόνο μετά μετουσιώθηκε σε ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά η μουσική της προέγγιση στον θεατρικό λόγο με τίτλο "Αγήρων ήχος θεάτρου", ένας δίσκος που απηχεί τη "φεμινιστική" οπτική της δημιουργού που είχαμε γνωρίσει με τον κύκλο τραγουδιών "Το κουτί της Πανδώρας" (1984), καθώς κι εδώ οι γυναίκες είναι οι απόλυτες πρωταγωνίστριες μέσα από μια προσεγμένη επιλογή κλασικών γυναικείων μορφών από το χώρο της τραγωδίας (Κλυταιμνήστρα, Αντιγόνη, Κασσάνδρα, Ιφιγένεια κ.ά.) στη διαχρονική της έκφραση. 

Το κύριο μέρος φυσικά καταλαμβάνει η αρχαία ελληνική τραγική φιλολογία με κείμενα του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Ευριπίδη, αλλά η μουσική της Βενετσάνου απλώνεται μέχρι τις σύγχρονες προεκτάσεις των αρχαίων κειμένων μέσα από την οπτική ενός Ιάκωβου Καμπανέλλη ή μιας Μαργαρίτας Γιουρσενάρ. 

Τα μελοποιημένα φωνητικά μέρη είναι λίγα και τα ερμηνεύει η ίδια η δημιουργός. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου καταλαμβάνουν οργανικές επενδύσεις τελετουργικού ηχοχρωματισμού με ήχους κρουστών εν είδει basso continuo και άναρθρους βοκαλισμούς, καθώς και θεατρικές απαγγελίες με τις φωνές της Ιωάννας Γκαβάκου και του Χάρη Ασημακόπουλου.

Η τραγουδοποιός Νένα Βενετσάνου: Το κουτί της Πανδώρας (1984)

Ο δεύτερος προσωπικός δίσκος της Νένας Βενετσάνου με τίτλο "Το κουτί της Πανδώρας", που κυκλοφόρησε το 1984 από τη Lyra, αποτελεί - κατά τη γνώμη μου - και τη σημαντικότερη συνεισφορά της στο ελληνικό τραγούδι. Μουσικά βρίσκεται πολύ κοντά στο ύφος των πρωτόλειων "Ελληνικών τραγουδιών" της που είχαν εκδοθεί το 1980. Εδώ όμως τα μουσικά της γνωρίσματα βρίσκουν την ολοκλήρωσή τους αποκαλύπτοντας ένα πηγαίο λυρικό ταλέντο με ξεχωριστό μελωδικό χάρισμα. Και δε διστάζει να εκθέσει τις μελωδίες της σχεδόν γυμνές από ορχηστρικά ψιμύθια, ουσιαστικά με τη συνοδεία μιας απλής κιθάρας που παίζει έξοχα ο σπουδαίος σολίστ Κώστας Γρηγορέας ή ενός πιάνου που παίζει η ίδια.

Ο δίσκος έχει το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ότι αποτελεί μια εξολοκλήρου γυναικεία δημιουργία. Μουσική, στίχοι και ερμηνεία, όλα από γυναίκες! Φυσικά η Νένα Βενετσάνου ηγείται αυτού του υπέροχου γυναικείου θιάσου, ενώ μαζί της εξαίσιοι θιασώτες οι στιχουργοί και ποιητές των τραγουδιών: Μαρία Πολυδούρη, Αιμιλία Δάφνη, Μυρτιώτισσα, Γαλάτεια Καζαντζάκη από το πεδίο της ποίησης, Μπέττυ Κομνηνού, Στέλλα Χρυσουλάκη και η ίδια η Βενετσάνου από το χώρο της απλής στιχουργικής.

Η ίδια η δημιουργός δεν κρύβει την πρόθεσή της να δώσει το δικό της "φεμινιστικό" μανιφέστο με τη δουλειά αυτή ανατρέχοντας στο αρχετυπικό πρότυπο της μυθικής Πανδώρας, της πρώτης γυναικείας μορφής της ελληνικής μυθολογίας, απόλυτα αντίστοιχης της βιβλικής Εύας, η οποία αποδίδει τη γυναικεία φύση με όλα τα προτερήματα και τα ελαττώματά της.

Η τραγουδοποιός Νένα Βενετσάνου: Νέα Γη (1996)

Με τίτλο "Νέα Γη" κυκλοφόρησε το 1996 ο 4ος προσωπικός δίσκος της Νένας Βενετσάνου με δικές της συνθέσεις, τρία χρόνια μετά τις "Πόλεις του Νότου", με τραγούδια ανάλογου ύφους, αν και σαφώς λιγότερο εξωστρεφή.
Ο τίτλος του έργου έχει συμβολική διάσταση σηματοδοτώντας το νοητό χώρο των πάσης φύσεων συγκρούσεων, της εκτόνωσης, της αυταπάτης, σαν ένα καθαρτήριο ή ένας οίκος του παράδοξου και του θάρρους.

Η μόνιμη και γόνιμη συνεργασία της δημιουργού με τη στιχουργό Μπέτυ Κομνηνού συνεχίζεται κι εδώ, αλλά το υλικό διευρύνεται και με ενδιαφέρουσες προσθήκες, όπως τα δυο μελοποιημένα ποιήματα του Οδυσσέα Ελύτη από τον κύκλο "Τα Ρω του έρωτα" ("Το μαγισσάκι", "Τα όσα η μοίρα μου 'γραφε"), ένα ποίημα του Διονυσίου Σολωμού από τους "Ελεύθερους Πολιορκημένους" ("Φεύγω τ' αλόγου την ορμή"), άλλο ένα του Γιώργου Χρονά ("Ο Αλή") κι ένα της Νανάς Ναχμία, καθώς και δύο χορικά από τις "Τρωάδες" του Ευριπίδη σε μετάφραση Θρασύβουλου Σταύρου που μοιάζουν ως προανάκρουσμα της επόμενης ολοκληρωμένης δουλειάς της πάνω στο κλασικό θέατρο ("Αγήρων ήχος θεάτρου", 1997).

Υπάρχει επίσης και το μελοποιημένο ποίημα "Πικρία" του Νίκου Καββαδία σε μουσική Michel Montanaro παρμένο από το γαλλικό δίσκο "Ballade pour une mer qui chante" (1997).

Η τραγουδοποιός Νένα Βενετσάνου: Πόλεις του Νότου (1993)

Οι "Πόλεις του Νότου" (1993) είναι ο τρίτος προσωπικός δίσκος της Νένας Βενετσάνου με πρωτότυπα δικά της τραγούδια έχοντας προηγηθεί τα πρωτόλεια "Ελληνικά τραγούδια της" (1980) και το ώριμο "Κουτί της Πανδώρας" (1984).

 Σε αντίθεση με κείνες τους πρώτες της δισκογραφικές καταθέσεις που διακρίνονταν για το έντονα λυρικό χρώμα και εσωστρεφή τους διάθεση, οι "Πόλεις του Νότου" είναι ένας εξωστρεφής και πανηγυρικός δίσκος με ζωντανούς λαϊκούς ρυθμούς, ενίοτε με παιγνιάζουσα διάθεση, συνεπικουρούντων προς τούτο και των στίχων της φίλης της συνθέτιδας και σταθερής της συνεργάτιδας Μπέτυς Κομνηνού. Θα έλεγα, χωρίς να έχω πρόθεση φυσικά να υποτιμήσω την υπέροχη Νένα Βενετσάνου, ότι αυτή δουλειά της σε μεγάλο βαθμό αποπνέει ένα άρωμα Κραουνάκη-Νικολακοπούλου και στη μουσική της ατμόσφαιρα και στη στιχουργική της λογική!

Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαίο που επιστρατεύτηκε στην ερμηνεία κάποιων τραγουδιών ένας από τους μύθους του λαϊκού μας τραγουδιού, η αειθαλής ακόμη Μαίρη Λίντα, που εντυπωσιάζει με την κεφάτη και μεστή ερμηνεία της. Συμμετέχουν επίσης ο Ηλίας Κλωναρίδης με  μια συγκλονιστική ερμηνεία στο ιδιόμορφο ζεϊμπέκικο "Φεύγεις, πας", καθώς και η Λένα Αλκαίου. Την ενορχήστρωση φρόνισε ο Γιάννης Ιωάννου.

Η τραγουδοποιός Νένα Βενετσάνου: Καφέ Γκρέκο (2003)

Ο κύκλος τραγουδιών "Καφέ Γκρέκο" κυκλοφόρησε το 2003 και είναι μέχρι στιγμής ο τελευταίος προσωπικός δίσκος της Νένας Βενετσάνου με δικές της συνθέσεις. Ταυτόχρονα αποτελεί το τρίτο μέρος μιας  μουσικής τριλογίας που ξεκίνησε δέκα χρόνια νωρίτερα με τις "Πόλεις του Νότου" και συνεχίστηκε με τη "Νέα Γη". Σε καθέναν απ' αυτούς τους δίσκους υπάρχει ένα θεματικό κέντρο που πραγματεύεται διεξοδικά. Στον πρώτο δίσκο καταπιάστηκε με τη ζωή στις πόλεις του Νότου, στο ευρύτερο μεσογειακό πεδίο, ενώ ο δεύτερος αναφερόταν στη μετανάστευση.
Στο "Καφέ Γκρέκο" λοιπόν έχουμε για θεματικό σημείο αναφοράς το συμβολικό κέντρο συνάντησης των ανθρώπων, το καφενείο, σε όλες τις παραλλαγές του ανά τον κόσμο, οπωσδήποτε όμως με έμφαση στο παραδοσιακό ελληνικό καφενείο, αυτό το μοναδικό χωνευτήρι αντιλήψεων, πολιτισμών και συμπεριφορών.
Πρόκειται για πολύ καλογραμμένα τραγούδια με μεγάλη ποικιλία μουσικών εκφράσεων που κινούνται από τη μπαλάντα και το λαϊκό ρυθμό μέχρι και ανάλογα ξένα μουσικά μονοπάτια. Βασίζονται σε στέρεους και ευθύβολους στίχους της μόνιμης συνεργάτιδάς της Μπέττυς Κομνηνού, αλλά και του Θόδωρου Ποάλα, του Μάνου Ελευθερίου, της Αγαθής Δημητρούκα και της Στέλλας Χρυσουλάκη, ενώ έχουμε και μελοποιημένα ποιήματα του Οδυσσέα Ελύτη, της Ζωής Καρέλλη, του Γιώργου Χρονά και του Νάσου Θεοφίλου που αναφέρονται στην ίδια θεματολογία.

Η τραγουδοποιός Νένα Βενετσάνου: Ελληνικά και γαλλικά τραγούδια (1980)

Η Νένα (Ειρήνη) Βενετσάνου είναι αναμφίβολα μια εκλεκτή ερμηνεύτρια που κοσμεί το ελληνικό τραγούδι εδώ και τέσσερις πλέον δεκαετίες έχοντας ερμηνεύσει συνθέσεις σημαντικών δημιουργών, όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Νίκος Μαμαγκάκης, ο Χρήστος Λεοντής, ο Νότης Μαυρουδής, ο Ηλίας Ανδριόπουλος, αλλά και η Angelique Ionatos, ενώ κατά καιρούς μας έχει δώσει και πειστικά δείγματα του συνθετικού της ταλέντου. Κι ακριβώς πάνω σ' αυτή την τελευταία της ιδιότητα, της τραγουδοποιού δηλαδή, θα επικεντρωθεί το νέο μας αφιέρωμα στον Δισκοβόλο.

Η Νένα Βενετσάνου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1955. Το 1973 βρέθηκε στο Παρίσι για σπουδές Αρχαιολογίας κι εκεί είχε την ευκαιρία να γνωρίσει την ακμαία γαλλική μουσική σκηνή και να πάρει τα πρώτα της μαθήματα στο τραγούδι. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1977 κι άρχισε σιγά σιγά να μπαίνει στο χώρο του ελληνικού τραγουδιού συνεργαζόμενη με τον Χρήστο Λεοντή, την Ελένη Καραΐνδρου και το Τρίτο Πρόγραμμα του Μάνου Χατζιδάκι.

Τότε λοιπόν έκανε και τον πρώτο προσωπικό της δίσκο με δικές της συνθέσεις μοιρασμένες μεταξύ ελληνικής και γαλλικής γλώσσας. Τα "Ελληνικά τραγούδια της" βασίστηκαν σε στίχους της Μπέττυς Κομνηνού, της Στέλλας Χρυσουλάκη και του Κώστα Τριπολίτη. Το εναρκτήριο τραγούδι ("Ρωτώ να μάθω την αλήθεια") ακούστηκε πολύ, αλλά προσωπικά έχω ξεχωριστή αδυναμία στα δυο υπέροχα τραγούδια με στίχους της Χρυσουλάκη. Το ένα μάλιστα απ' αυτά ("Τα νησιά μας") αποτελεί μια δυνατή ελεγεία πάνω στη διφορούμενη σημειολογία των νησιών μας: Από τη μια η εκτυφλωτική ομορφιά του τοπίου που ωστόσο λειτουργεί ως παραμορφωτικός φακός, γιατί από την άλλη αναδύεται πίσω από τη βιτρίνα ένα μακάβριο σκηνικό, πάνω στο οποίο εκτυλίχθηκε το σκοτεινό δράμα της μετεμφυλιακής μας μισαλλοδοξίας! 

Το δεύτερο μέρος του δίσκου είναι αφιερωμένο στα "γαλλικά" τραγούδια της με μελοποιήσεις πέντε ποιημάτων του σπουδαίου Γάλλου υπερρεαλιστή και αγωνιστή ποιητή Paul Eluard (1895-1952).

Δήμητρα Γαλάνη: Ατέλειωτος δρόμος (1983)

Το συνηθίζει η Δήμητρα Γαλάνη να αναμετράται με το κλασικό ρεπερτόριο του ελληνικού πενταγράμμου δοκιμάζοντας τις δικές της ερμηνευτικές δυνάμεις, χωρίς να τη φοβίζει η σύγκριση με τους πρώτους εκτελεστές που κατά κανόνα έχουν το προβάδισμα στις προτιμήσεις του μουσικόφιλου κοινού (εγώ προσωπικά ανήκω σ' αυτήν την κατηγορία). 

Ήδη το 1981 μαζί με τη συνοδοιπόρο της Χαρούλα Αλεξίου τάραξαν τα δισκογραφικά νερά της εποχής με τον πολύ επιτυχημένο κοινό τους δίσκο "Τα τραγούδια της χθεσινής μέρας". Στην ίδια λοιπόν κατεύθυνση κινείται και ο προσωπικός της δίσκος "Ατέλειωτος δρόμος" που κυκλοφόρησε από τη Minos το 1983. Ο τίτλος υπονοεί προφανώς την ακαταμάχητη γοητεία αυτών των υπέροχων τραγουδιών, ελληνικών και ξένων, που περιλαμβάνονται στη συγκεκριμένη επιλογή. Τραγούδια διαχρονικά και αγέραστα που συνεχίζουν την ανεξάντλητη πορεία τους στο χρόνο!

Η Δήμητρα Γαλάνη προσαρμόζεται με χαρακτηριστική άνεση στο ιδιαίτερο ύφος κάθε τραγουδιού και μας παραδίδει ερμηνείες υψηλού επιπέδου, είτε πρόκειται για τραγούδια που η ίδια είχε ερμηνεύσει πρώτη στο παρελθόν ("Κάποιο τρένο", "Ήταν μια φορά κι έναν καιρό", "Σε ψάχνω"), είτε για υλικό ετερόκλητης προέλευσης, από το παραδοσιακό, το ελαφρό και το ρεμπέτικο ρεπερτόριο μέχρι τα διεθνή ακούσματα. Μεγάλοι συνθέτες υπογράφουν τα σπουδαία αυτά τραγούδια: Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Χατζιδάκις, Βασίλης Τσιτσάνης, Αττίκ, Δήμος Μούτσης, Μάνος Λοΐζος, Διονύσης Σαββόπουλος, αλλά και Γκέρσουιν και Ζακ Μπρελ και πολλοί άλλοι ακόμη! 

Δήμητρα Γαλάνη: Καλά είναι κι έτσι (1981)

Ο δίσκος "Καλά είναι κι έτσι" είναι ο δεύτερος καθαρά προσωπικός δίσκος της Δήμητρας Γαλάνη στη Minos, τρία χρόνια μετά το "Μ' αγαπούσες θυμάμαι" κι αφού μεσολάβησε ο δίσκος του Γιώργου Χατζηνάσιου "Εικόνες" (1979) που είχε επίσης μοναδική ερμηνεύτρια την ίδια, αλλά και η σημαντική της συμμετοχή στο δίσκο του Μάνου Λοΐζου "Για μια μέρα ζωής" (1980). 

Ο δίσκος περιλαμβάνει ένδεκα μελωδικές μπαλάντες χαμηλών τόνων γραμμένες από τους νέους συνθέτες Χρήστο Γκάρτζο και Δημήτρη Λέκκα, καθώς και από τους παλιότερους Γιάννη Σπανό και Νίκο Λαβράνο, ενώ υπάρχει κι ένα διασκευασμένο κομμάτι του Λέοναρντ Κοέν ("Τα κίτρινα φώτα") με ελληνικούς στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου. 

Από τα όμορφα τραγούδια αυτού του δίσκου ξεχωρίζω ιδιαίτερα αυτά του Δημήτρη Λέκκα πάνω σε δυνατούς στίχους του ποιητή Γιώργου Χρονά ("18 χρονών", "Οδός Πειραιώς"), καθώς και το ομότιτλο σε μουσική του Χρήστου Γκάρτζου και στίχους του Γιώργου Σκούρτη. Ολόκληρος ο δίσκος διαπνέεται από έντονα μελαγχολική διάθεση, πράγμα που μοιάζει απόλυτα ταιριαστό με το φωνητικό ηχόχρωμα της εξαίρετης ερμηνεύτριας, η οποία άλλωστε την ίδια χρονιά συμμετείχε μαζί με τη Χαρούλα Αλεξίου στο δίσκο "Τα τραγούδια της χθεσινής μέρας" με ανάλογη μουσική και ερμηνευτική ατμόσφαιρα.

Στα αξιοσημείωτα του δίσκου η παρουσία της Λίνας Νικολακοπούλου στην πρώτη της δισκογραφική εμφάνιση την ίδια εκείνη χρονιά που συνεργάστηκε με τον Σταμάτη Κραουνάκη στα "Σκουριασμένα χείλια". Στο δίσκο επίσης έχουμε σε δεύτερη εκτέλεση το τρυφερό τραγούδι "Σαν με κοιτάς" του Γιάννη Σπανού από την κινηματογραφική μουσική της ταινίας "Εκείνο το καλοκαίρι" (1971).

Την ενορχήστρωση υπογράφουν ο Κώστας Γανωσέλης και ο Νίκος Λαβράνος, ενώ στα φωνητικά συμμετέχει η Μίλλη Καραλή.

Δήμητρα Γαλάνη: Μ' αγαπούσες θυμάμαι (1978)

Συμπληρώνοντας την πρώτη της δεκαετία στη δισκογραφία η Δήμητρα Γαλάνη αποφασίζει το 1978 να μετακινηθεί από την Columbia, όπου είχε χτίσει ήδη ένα ακαταμάχητο ρεπερτόριο συνεργαζομενη με μεγάλους συνθέτες (Μάνος Χατζιδάκις, Δήμος Μούτσης, Βασίλης Τσιτσάνης, Γιάννης Σπανός, Λουκιανός Κηλαηδόνης, Γιώργος Χατζηνάσιος, Γιώργος Κατσαρός, Βασίλης Δημητρίου, Λίνος Κόκοτος, Χριστόδουλος Χάλαρης κ.ά.), στη Minos, το αντίπαλο δέος της τότε εγχώριας μουσικής βιομηχανίας. 

Αμέσως ηχογράφησε εκεί τον τέταρτο προσωπικό της δίσκο με τίτλο "Μ' αγαπούσες θυμάμαι". Το άλμπουμ περιλαμβάνει δεκατέσσερα συνολικά τραγούδια, από τα οποία τα δώδεκα είναι πρωτότυπα ελληνικά και τα άλλα δύο διασκευασμένες διεθνείς επιτυχίες, όπως ήταν η μόδα της εποχής.

Δυστυχώς το αποτέλεσμα είναι κατώτερο των φωνητικών δυνατοτήτων της σπουδαίας ερμηνεύτριας κι ασφαλώς κατώτερο από το σημαντικό ρεπερτόριο που είχε ήδη στην προσωπική της παρακαταθήκη. Αν εξαιρέσει κανείς τα τέσσερα τραγούδια που πρόσφεραν οι καταξιωμένοι συνθέτες Δήμος Μούτσης και Γιάννης Σπανός, τα οποία και είναι μακράν τα καλύτερα του δίσκου, ιδιαίτερα το αισθαντικό "Πάντα το χρώμα μου ήταν το γκρίζο", τα υπόλοιπα κινούνται σε μέτρια επίπεδα και δεν ξεφεύγουν από τα τυπικά κλισέ του ελαφρολαϊκού συρμού της εποχής, αν και διαθέτουν πολύ φροντισμένη ενορχήστρωση που φέρει τη βαριά υπογραφή του σπουδαίου μαέστρου Κώστα Κλάββα.

Κώστας Θωμαΐδης: Το άρωμα του χρόνου (1999)

Συνεχίζοντας τη συνεπή πορεία του στο ελληνικό τραγούδι ο εξαίρετος ερμηνευτής Κώστας Θωμαΐδης έκλεισε τους λογαριασμούς του με τον προηγούμενο αιώνα ηχογραφώντας τον ωραιότερο ίσως προσωπικό του δίσκο το 1999 με τίτλο "Το άρωμα του χρόνου" για λογαριασμό της EMI και μάλιστα στη διεθνή ετικέτα His Master's Voice που εκείνο τον καιρό είχε για υπεύθυνο των ελληνικών της εκδόσεων τον συνθέτη Θάνο Μικρούτσικο. Βεβαίως είναι γνωστή η διαχρονική σχέση του συνθέτη με τον τραγουδιστή κι αυτό συνέβαλε στην έκδοση αυτού του αξιόλογου δίσκου με υπεύθυνο παραγωγής τον Μικρούτσικο.

Πρόκειται πράγματι για μια εξαιρετικά επιμελημένη ψηφιακή έκδοση με πολύ φροντισμένο και καλαίσθητο artwork, αλλά κυρίως με ωραία τραγούδια, γραμμένα πάνω στο χρώμα της φωνής του Θωμαΐδη από δύο εκλεκτούς τραγουδοποιούς της νέας γενιάς, τον Νίκο Ζούδιαρη και τον Μίνωα Μάτσα. Υπάρχουν επίσης και τρία τραγούδια με μουσική του ίδιου του τραγουδιστή. Τρυφερές μπαλάντες με έντονη μελωδική φόρτιση και καλοδουλεμένη ενορχήστρωση από τον κιθαρίστα Γιάννη Παπαζαχαριάκη, εκτός από τα τραγούδια του Μάτσα που τα ενορχήστρωσε ο ίδιος.

Στίχους έγραψαν ο Νίκος Ζούδιαρης, ο Οδυσσέας Ιωάννου, ο Ισαάκ Σούσης και ο Θέμης Μουμουλίδης. Σε δυο τραγούδια τον τραγουδιστή συνοδεύει ο Θάνος Μικρούτσικος.

Κώστας Θωμαΐδης: Τραγούδια της νύχτας (1994)

Ο Κώστας Θωμαΐδης είναι ένας από τους πλέον συνεπείς και σεμνούς υπηρέτες του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού με σταθερή και διακριτική παρουσία από τα μέσα της δεκαείας του '70 μέχρι σήμερα. Αν και οι συμμετοχές του σε δίσκους άλλων καλλιτεχνών είναι πάμπολλες, η προσωπική του δισκογραφία είναι μικρή, αλλά πολύ αξιόλογη και με πολύ προσεγμένες επιλογές. 

Σας έχω ήδη παρουσιάσει τους πρώτους προσωπικούς του δίσκου, τους "Μοναχικούς σαλτιμπάγκους" (1987), την "Πρώτη στιγμή" (1988) και "Της φαντασίας ταξίδια" (1991). Κι έφτασε η στιγμή της μεγάλης του αναγνώρισης με μια ξεχωριστή εμφάνιση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών τις παραμονές των Χριστουγέννων του 1993, όταν έκανε δύο ζωντανές εμφανίσεις στο εκλεκτό κοινό του σημαντικού αυτού χώρου στις 18 και 20 εκείνου του Δεκέμβρη. Οι βραδιές αυτές ηχογραφήθηκαν ζωντανά και κυκλοφόρησαν αμέσως μετά σε ψηφιακό δίσκο από την FM Records.

Πρόκειται για το δίσκο "Τραγούδια της νύχτας", με υπότιτλο: "Ο Κώστας Θωμαΐδης στο Μέγαρο Μουσικής", που περιλαμβάνει ένα χορταστικό και απολαυστικό πρόγραμμα με δεκαοκτώ τραγούδια εμπνευσμένα από την ατμόσφαιρα της νύχτας, ελληνικά και ξένα, από όλο το μουσικό φάσμα που εκτείνεται από το παραδοσιακό και το έντεχνο λαϊκό και φτάνει μέχρι το κλασικό τραγούδι. Έχουμε λοιπόν συνθέσεις του Μάρκου Βαμβακάρη, Μιχάλη Σουγιούλ, Μάνου Χατζιδάκι, Μίκη Θεοδωράκη, Νότη Μαυρουδή και Θάνου Μικρούτσικου, αλλά και του Lucio Dalla και του Nicola Piovani, ακόμη και του Giacomo Puccini! Ανάμεσά τους κι ένα μελωδικότατο "Νανούρισμα" που έγραψε ο ίδιος. 

Στην επιλογή του υλικού έβαλε το χεράκι του και ο απόλυτος ειδήμων του χώρου, ο εκλεκτός μουσικός ερευνητής Γιώργος Μονεμβασίτης. Την ενορχήστρωση έκανε ο Θύμιος Παπαδόπουλος που έπαιξε φλάουτο και κλαρινέτο. Μαζί του ο Τάκης Φαραζής στο πιάνο, ο Πλούταρχος Ρεμπούτσικας στο βιολοντσέλο και το ακορντεόν, ο Μιχάλης Βοριάς στο βιολί, ο Γιάννης Παπαζαχαριάκης στις κιθάρες και ο ίδιος ο Κώστας Θωμαΐδης στο μαντολίνο.

Κώστας Θωμαΐδης: Η πρώτη στιγμή (1988)

Ο Κώστας Θωμαΐδης αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση διακριτικής παρουσίας στο ποιοτικό μας τραγούδι εδώ και πολλά χρόνια. Ερμηνευτής με ιδιαίτερα εκφραστικό κι ευαίσθητο φωνητικό ηχόχρωμα, αλλά και συνθέτης ο ίδιος, όπως και ραδιοφωνικός παραγωγός εκλεκτών μουσικών εκπομπών που δείχνουν βαθιά γνώση πάνω στο τραγούδι, όχι μόνο το ελληνικό, αλλά και το διεθνές.

Τον πρωτογνωρίσαμε - ίσως χωρίς καν να το καταλάβουμε - από τη μικρή συμμετοχή του στα "Απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας" (1975) του Λουκιανού Κηλαηδόνη, αλλά και από την "Έρημη πόλη" (1982) του Γιώργου Σταυριανού ή το "Έρως ανίκατε μάχαν" (1985) του Νότη Μαυρουδή και τους "Μοναχικούς σαλτιμπάγκους" (1987) του Θανάση Νικόπουλου. Τις πραγματικές όμως συστάσεις μαζί του μας τις έδωσε ο Θάνος Μικρούτσικος μέσα από τις πολλαπλές τους συνεργασίες που ξεκίνησαν το 1983 με τον εμβληματικό δίσκο "Ο γέρος της Αλεξάνδρειας" που περιλαμβάνει μελοποιημένα ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη.

Το 1988 ο Κώστας Θωμαΐδης μας αποκάλυψε και το συνθετικό του πρόσωπο μέσα από τον πρώτο εξολοκλήρου προσωπικό του δίσκο "Η πρώτη στιγμή", που κι ο τίτλος του ακόμη συμβολικά σηματοδοτεί αυτή την καλλιτεχνική του μετάβαση. Το άλμπουμ περιλαμβάνει δέκα αισθαντικές ηλεκτρικές μπαλάντες σε λάτιν και ροκ ρυθμούς με ιδιαίτερα ατμοσφαιρική ενορχήστρωση. Ο ίδιος έγραψε τη μουσική σε οκτώ τραγούδια, ενώ από ένα κατέθεσαν ο Ανδρέας Μικρούτσικος - που υπογράφει και όλη την παραγωγή της έκδοσης - και η Λάρα Καλλίρη. Στίχους έγραψαν η Σοφία Βόσσου - που έκανε και τις ενορχηστρώσεις - η Λάρα Καλλίρη, η Μαριάννα Παντελοπούλου και ο γνωστός θεατρικός σκηνοθέτης Θέμης Μουμουλίδης, ο οποίος είναι έκτοτε από τους σταθερούς συνεργάτες του Θωμαΐδη.

Μιχάλης Βιολάρης: Όταν ο έρωτας μιλάει (1990)

Από τον Γιώργο Κριμιζάκη εύκολα ο συνειρμός σε οδηγεί στον Μιχάλη Βιολάρη, μιας και οι δυο τους είχαν μακροχρόνια δισκογραφική συνεργασία με τελευταία το δίσκο "Τρέχουμε τρέχουμε" του 1986. Μετά το δίσκο αυτό ο τραγουδιστής συνέχισε το μοναχικό του δρόμο προσπαθώντας με δυσκολία πλέον να κρατηθεί στο προσκήνιο, πράγμα που ευοδώθηκε το 1990 με το δίσκο "Όταν ο έρωτας μιλάει" που εκδόθηκε από τη Minos.

Η αλήθεια είναι ότι από τα μέσα της δεκαετίας του '60 που πρωτοεμφανίστηκε στο πεντάγραμμο ο Μιχάλης Βιολάρης με τα κυπριακά του τραγούδια στην αρχή και κάποιες άλλες δικές του συνθέσεις, ενώ στη συνέχεια με την οργανική ένταξή του στο νεοκυματικό ρεύμα, μέχρι να φτάσουμε στη δεκαετία του '90, χρειάστηκε να μπει πολύ νερό στο κρασί κι ο τραγουδιστής να κάνει πάμπολλες παραχωρήσεις στην αισθητική του γραμμή, προκειμένου να μπορέσει να συνεχίσει την ενεργό παρουσία του και μετά το θάνατο του Νέου Κύματος. Πρώτα ο Λίνος Κόκοτος στο υπέροχο "Θαλασσινό τριφύλλι" του και στη συνέχεια ο Γιώργος Κριμιζάκης στάθηκαν οι κύριοι αιμοδότες του νέου του ρεπερτορίου.

Ο δίσκος λοιπόν "Όταν ο έρωτας μιλάει" απέχει πολύ από το αναγνωρίσιμο μουσικό ύφος του τραγουδιστή. Περιλαμβάνει δώδεκα καθαρόαιμα λαϊκά τραγούδια που υπογράφουν οι αρχιμάστορες του είδους Χρήστος Νικολόπουλος και Τάκης Σούκας. Ο Κώστας Αντωνιάδης έγραψε επίσης δυο τραγούδια κι άλλα δύο ο Μιχάλης Τερζής προαναγγέλλοντας τη συνεργασία τους δυο χρόνια αργότερα με τον κύκλο τραγουδιών "Ένα καράβι όνειρα" (1992), όπου επιχειρήθηκε μια ενδιαφέρουσα αν και πολύ ετεροχρονισμένη αναβίωση του νεοκυματικού κλίματος.

Γιώργος Κριμιζάκης: Έτσι είναι η αγάπη (1977)

Ο συνθέτης Γιώργος Κριμιζάκης εμφανίστηκε στα όψιμα χρόνια του Νέου Κύματος με τραγούδια για την Καίτη Χωματά, τη Ρένα Κουμιώτη και τον Μιχάλη Βιολάρη. Η δεκαετία του '70 υπήρξε παραγωγικόκατη για τον ίδιο, ενώ η εμπορική επιτυχία ήρθε λίγο αργότερα μέσα από τις συνεργασίες του στους σατιρικούς δίσκους του Χάρρυ Κλυνν.

Το 1977 υπήρξε το παραγωγικότερο στην καριέρα του Γιώργου Κριμιζάκη. Τέσσερις προωπικοί δίσκοι κι άλλοι τόσοι με συμμετοχές του καταγράφηκαν εκείνη τη χρονιά! Ήδη έχουμε στο Δισκοβόλο το δίσκο "Με αγάπη" από την πλούσια σοδειά εκείνης της χρονιάς. Και σήμερα έχει σειρά ο δίσκος "Έτσι είναι η αγάπη" που εκδόθηκε από τη Zodiac, την εφεδρική εταιρία της Lyra.

Ο δίσκος περιλαμβάνει δώδεκα καλογραμμένα ελαφρολαϊκά τραγούδια σε στίχους της Σώτιας Τσώτου, του Λευτέρη Παπαδόπουλου και του Ξενοφώντα Φιλέρη. Δεν γνώρισαν ιδιαίτερη δημοτικότητα τα τραγούδια του δίσκου, αλλά αξίζουν μια δεύτερη ευκαιρία, γιατί ακούγονται ευχάριστα και απηχούν το χαρακτηριστικό ήχο εκείνης της εποχής, πριν το είδος εκφυλιστεί. Άλλωστε ο Κριμιζάκης ξέρει καλά τους κώδικες αυτού του είδους κι έχει γράψει κατά καιρούς πολύ όμορφα τραγούδια, ενώ οι ενορχηστρώσεις του είναι πάντα προσεγμένες, χωρίς ογκώδη οργανικά σχήματα που εξυπηρετούν τον φτηνό εντυπωσιασμό.

Τα τραγούδια ερμηνεύουν δύο νέοι τότε λαϊκοί ερμηνευτές: Η Έλενα Κωστή που λίγο νωρίτερα τη γνωρίσαμε από τις "Παραλογές" (1975) του Αργύρη Κουνάδη, και ο Κώστας Μαντζόπουλος που ξεκίνησε με τα "Αντάρτικα" του Πάνου Τζαβέλλα.

Λήδα: Θα σε πάρω ταξίδι (1980)

Το δίδυμο Λήδα και Σπύρος (Λήδα Χαλκιαδάκη, Σπύρος Βλασσόπουλος) έδωσε έντονο το καλλιτεχνικό του στίγμα με δυο υπέροχους κύκλους τραγουδιών στο πρώτο μισό της δεκαετίας του '70 ("Ηλεκτρικός αποσπερίτης", "Χαμένο τίποτα δεν πάει"), αλλά στη συνέχεια οι δρόμοι τους χώρισαν κι ο καθένας τους ακολούθησε για κάμποσα χρόνια την προσωπική του διαδρομή: Ο Σπύρος ως συνθέτης συνεργαζόμενος με τραγουδιστές, όπως ο Βλάσης Μπονάτσος, η Άννα Βίσση ή η Αλέκα Κανελλίδου, και η Λήδα ως ερμηνεύτρια σε δίσκους του Αργύρη Κουνάδη και του Μίμη Πλέσσα.

Το 1980 ωστόσο οι δρόμοι των δύο καλλιτεχνών ξανασυναντήθηκαν με μια καινούργια προσωπική δουλειά της Λήδας που έμελλε να είναι και η τελευταία της. Τίτλος του δίσκου: "Θα σε πάρω ταξίδι". Ηλεκτρικές ή ακουστικές μπαλάντες με απλή κι ευχάριστη μουσική που αποκτούν ένα υπολογίσιμο ειδικό βάρος κυρίως από τη θαυμάσια ερμηνεία της Λήδας. 

Ο Σπύρος Βλασσόπουλος υπογράφει τα οκτώ από τα ένδεκα τραγούδια του δίσκου, ο Λ. Βισβίκης ένα και δύο η ίδια η Λήδα που έγραψε και τους στίχους σε τέσσερα τραγούδια, ενώ τα υπόλοιπα γράφτηκαν από τους Δημήτρη Ιατρόπουλο, Τάκη Καρνάτσο, Σάσα Μανέτα, Γιάννη Καλαμίτση και τον ποιητή και παλιό συνεργάτη του δίδυμου Ανδρέα Αγγελάκη. Την ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας έκανε ο Γιάννης Κιουρκτσόγλου.

Πόπη Αστεριάδη: Με σημαία το όνειρο (2020)

Ένα κρυμμένο «αχ», ένα βαθύ και μακρόσυρτο «ααχ»! Και ιδού το υπέροχο αρκτικόλεξο που διαγράφεται μέσα μου, όποτε ακούω μια «νεοκυματική» μελωδία που με κάνει αυθόρμητα να συναρμολογώ τα αρχικά των τριών κορυφαίων ερμηνευτριών εκείνου του αλησμόνητου μουσικού ρεύματος που άνθισε στα πλακιώτικα στενά και στα κυκλικά αυλάκια των αναλογικών δίσκων της Lyra και του Αλέκου Πατσιφά: Αρλέτα, Αστεριάδη, Χωματά! Ααχ!!!
Ώρες ώρες συλλογιέμαι πόσο τυχερός στάθηκα που πρόλαβα, παιδί πράμα βέβαια τότε, στην ακμή της εκείνη την υπέροχη ανάταση του ελληνικού τραγουδιού στα χρόνια του ’60 κι ας πορευόταν κόντρα στην ανώμαλη πολιτική ζωή του τόπου μας. Κι αίφνης ήρθε ένας κοσμοπολίτης συνθέτης μας με τις ακριβές αποσκευές του από τις όχθες του Σηκουάνα να μεταλαμπαδεύσει στα καθ’ ημάς με τρόπο αριστοτεχνικό τη γαλλική μπαλάντα μπολιάζοντάς την με το ακμάζον εγχώριο «έντεχνο» τραγούδι, αυτό που γέννησε η αστείρευτη έμπνευση των δυο Διόσκουρων της μουσικής μας, του Μάνου και του Μίκη. Ήταν ο Γιάννης Σπανός αυτός που λίγο πριν από τα μέσα του ’60 δημιούργησε μια ζωτική παραφυάδα στον κύριο κορμό του τραγουδιού μας, η οποία δειλά δειλά και διακριτικά αυτονομήθηκε ως δυναμικό μουσικό ρεύμα με την άτυπη ονομασία «Νέο Κύμα». Επρόκειτο για ένα λεπταίσθητο είδος τραγουδιού που το χαρακτήριζε η εσωστρέφεια, η ευγένεια, η αφαιρετική έκφραση, η μελωδική φόρτιση, ο επίμονα ποιητικός προσανατολισμός και… Και οι υπέροχες φωνές, ανδρικές και γυναικείες.Από τις γυναικείες λοιπόν φωνές κυριάρχησαν κι άφησαν ανεξίτηλο το χνάρι τους στο ελληνικό τραγούδι οι τρεις εκλεκτές ερμηνεύτριες που προανέφερα: Αρλέτα, Πόπη Αστεριάδη, Καίτη Χωματά. Ξεκίνησαν ανεξάρτητα με πορείες άλλοτε παράλληλες κι άλλοτε τεμνόμενες, όπως συνέβη το 1968 που συναντήθηκαν για πρώτη φορά και οι τρεις στη δεύτερη «Ανθολογία» του Γιάννη Σπανού, για να συνεχίσουν και πάλι καθεμιά το δικό της δρόμο.

Γυρνάμε λοιπόν στο 1965, τη χρονιά που έκανε τα πρώτα δισκογραφικά του βήματα ένα δεκαεπτάχρονο πανέμορφο κορίτσι με αγορίστικο σχεδόν μαλλί και βελούδινη φωνή. Ήταν η Πόπη Αστεριάδη που ξεκίναγε τη δική της γοητευτική ιστορία στο ελληνικό τραγούδι ηχογραφώντας αρχικά για τις 45 στροφές, πριν επιβληθεί ο δίσκος μακράς διαρκείας. Η πρώτη τραγουδιστική της εμφάνιση είχε πραγματοποιηθεί το 1964 στα περίφημα «Νέα ταλέντα» του Γιώργου Οικονομίδη, ενώ τα δύο πρώτα δισκογραφημένα τραγούδια της στη Lyra γεννήθηκαν από τον τραγουδοποιό Πάνο Σαββόπουλο. Το 1966 ερμήνευσε αφοπλιστικά δυο χαμηλόφωνες μελωδίες του Νίκου Μαμαγκάκη που συμπεριλήφθηκαν στο οργανικό soundtrack της ταινίας «Η εκδρομή». Το 1967 πάλι ο Νίκος Μαμαγκάκης την επέλεξε ως ερμηνεύτρια στη φωνητική σουίτα «Αρκάδι». Πήρε μέρος και στις δυο πρώτες ποιητικές «Ανθολογίες» του Γιάννη Σπανού (1967/1968), ενώ από το 1968 ξεκίνησε να ηχογραφεί και ολοκληρωμένους προσωπικούς δίσκους. Την επόμενη χρονιά είχε ένα σύντομο πέρασμα από τον κλασικό δίσκο «Ο δρόμος» του Μίμη Πλέσσα και συγχρόνως μια σημαντική συνεργασία με τον Λάκη Παππά που απέφερε το δίσκο «Πάει κι αυτή η Κυριακή» (που κυκλοφόρησε τελικά το 1971), ενώ παράλληλα ηχογραφούσε και ανεξάρτητα τραγούδια με εκλεκτούς συνθέτες. Ιδού μερικά ονόματα: Γιάννης Σπανός, Μίμης Πλέσσας, Νίκος Μαμαγκάκης, Σταύρος Κουγιουμτζής, Νότης Μαυρουδής, Γιώργος Κουρουπός, Σπήλιος Μεντής, Κώστας Ξενάκης, Γιώργος Κοντογιώργος, Νίκος Χουλιαράς, Ηλίας Καραγιάννης, Γιάννης Γκούμας, Λάκης Παππάς, Γιώργος Κοτσώνης και άλλοι, χωρίς να διστάσει να αναμετρηθεί και με τα μεγάλα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, αλλά και με παραδοσιακό υλικό, σε μερικές υποδειγματικές επανεκτελέσεις.