Δήμος Μούτσης: Τραγούδια από τις 45 στροφές (1965-1970)

Έφυγε χθες από τη ζωή σε ηλικία 86 ετών ο Δήμος Μούτσης (1938-2024), ένας από τους κορυφαίους τραγουδοποιούς της χρυσής γενιάς του '60 και των επιγόνων των δύο Διόσκουρων του τραγουδιού μας Μίκη Θεοδωράκη και Μάνου Χατζιδάκι. Ο ίδιος μάλιστα ανδρώθηκε μουσικά πλάι στον Μάνο Χατζιδάκι παίζοντας επί χρόνια στις ορχήστρες του βιολί και φυσαρμόνικα, ώσπου του δόθηκε η ευκαιρία να αρχίσει να γράφει τα δικά του τραγούδια. 

Αν και η ο μεγάλος όγκος των ηχογραφήσεών του ως το τέλος της δεκαετίας του '60 εκδόθηκε από την Columbia, τα δυο πρώτα τραγούδια του ("Μέσα απ' το παλιό μου σπίτι", "Το κορίτσι μου στ' άστρα") εκδόθηκαν το 1965 σε δίσκο 45 στροφών από τη Lyra με ερμηνευτή τον Γιάννη Πουλόπουλο. Αμέσως μετά ήρθε η γνωριμία του με τον Νίκο Γκάτσο, ο οποίος έγινε ο βασικός τροφοδότης των τραγουδιών του για το διάστημα 1967-1970, όταν ηχογράφησε αποκλειστικά για την Columbia πληθώρα υπέροχων λαϊκών τραγουδιών, τα περισσότερα σε δίσκους 45 στροφών με βασικούς ερμηνευτές αρχικά τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, τη Βίκυ Μοσχολιού και τον Σταμάτη Κόκοτα και στη συνέχεια τον Μανώλη Μητσιά και τη Δήμητρα Γαλάνη, οι οποίοι άλλωστε ήταν δικό του ουσιαστικά δημιούργημα στο ελληνικό πεντάγραμμο. 

Παραμένοντας λοιπόν στο πολύ γόνιμο αυτό διάστημα 1967-1970 υπολογίζω ότι ο Μούτσης ηχογράφησε συνολικά γύρω στα 50 τραγούδια, τα περισσότερα σε στίχους του Νίκου Γκάτσου, ενώ τα 17 από τα τραγούδια αυτά μαζί με έξι οργανικά θέματα συγκρότησαν το σώμα των δύο πρώτων δίσκων μεγάλης διάρκειας του συνθέτη κατά τη διετία 1968-1969 ("Κάποιο καλοκαίρι", "Ένα χαμόγελο").

Δεν το κρύβω ότι από την εκλεκτή προσωπική δισκογραφία του συνθέτη (Κάποιο καλοκαίρι, 1968, Ένα χαμόγελο, 1969, Άγιος Φεβρουάριος, 1971, Συνοικισμός Α, 1972, Στροφές, 1973, Μαρτυρίες, 1974, Τετραλογία, 1975, Το δρομολόγιο, 1979, Φράγμα, 1981, Ενέχυρο, 1983, Να!, 1987, Ταξιδιώτης, 1990, Για πούλημα λοιπόν, 1994) έχω μια ιδιαίτερη συναισθηματική σχέση με την πρώτη δημιουργική του φάση, το διάστημα δηλαδή των λαϊκών τραγουδιών που έγραψε ως το 1970, τα οποία κυκλοφόρησαν κυρίως στις 45 στροφές. Εξαιρώντας τα 17 από αυτά που εντάχθηκαν στους δυο πρώτους προσωπικούς του δίσκους, συγκέντρωσα τα υπόλοιπα 35 σε μια μεγάλη συλλογή μοιρασμένη σε δυο ενότητες: Η μία περιλαμβάνει 18 τραγούδια ερμηνευμένα από τους Γρηγόρη Μπιθικώτση (3 τραγούδια), Σταμάτη Κόκοτα (9 τραγούδια) και Βίκυ Μοσχολιού (7 τραγούδια) με την επισήμανση ότι το τραγούδι "Φαρμάκι τα γεράματα" έχει διπλή εκτέλεση, μία από τη Βίκυ Μοσχολιού κι άλλη μία από τον Σταμάτη Κόκοτα. 

Η δεύτερη ενότητα περιλαμβάνει την πρώιμη ηχογράφηση του 1965 των δύο πρώτων τραγουδιών του συνθέτη με τη φωνή του Γιάννη Πουλόπουλου, διευκρινίζοντας ότι το τραγούδι "Μέσα απ' το παλιό μου σπίτι" έχει περιληφθεί και στην πρώτη ενότητα από τη μεταγενέστερη (1967) εκτέλεση του Γρηγόρη Μπιθικώτση. Το τραγούδι μάλιστα αυτό φέρεται να έχει ως στιχουργό τον Γιάννη Πουλόπουλο, στην πραγματικότητα όμως οι στίχοι γράφτηκαν από τον Μάνο Χατζιδάκι που τους πρόσφερε ανιδιοτελώς στον συνθέτη για το ξεκίνημά του! Τα υπόλοιπα τραγούδια αυτής της ενότητας είναι ηχογραφημένα κατά τη διετία 1969-1970 με βασικό ερμηνευτή τον Μανώλη Μητσιά που αποδίδει 8 τραγούδια, ανάμεσα στα οποία το εμβληματικό "Στην Ελευσίνα μια φορά", ενώ η Δήμητρα Γαλάνη ερμηνεύει δύο τραγούδια, άλλα δύο ο Λευτέρης Μυτιληναίος, ένα ο Τόνυ Πινέλι (που είπε κι άλλα σε δεύτερη εκτέλεση) και τρία η Αλίκη Βουγιουκλάκη από την ταινία "Ένα αστείο κορίτσι" (1970).

(c) 45'' | Lyra, 1965 | EMI Columbia, 1967-1970 | Πηγή: d58