Γιάννης Πάριος: Τραγούδια από τις 45 στροφές (1969-1974)

Ο κορυφαίος ερμηνευτής Γιάννης Πάριος (Πάρος, 8/3/1946), κατά κόσμον Βαρθακούρης, σε λίγες ημέρες μπαίνει αισίως στο 80ο έτος της ηλικίας του και συνεχίζει ακόμη την ενεργό του παρουσία στα μουσικά μας πράγματα. Με αφορμή λοιπόν την επέτειο των γενεθλίων του θα ήθελα να σταθούμε στα πρώτα χρόνια της δισκογραφικής του παρουσίας, η οποία ξεκίνησε το 1969 με τραγούδια του Απόστολου Καλδάρα ("Στο απέναντι παγκάκι") και του Σταύρου Κουγιουμτζή ("Κάπου στα Πετράλωνα", "Κρυφός καημός").

Κατά το διάστημα 1969-1974 ο σπουδαίος ερμηνευτής είχε την ευκαιρία να χτίσει ένα αξιόλογο ρεπερτόριο, το πιο εκλεκτό ολόκληρης της καριέρας του, συμμετέχοντας σε σπουδαίους δίσκους διαφόρων συνθετών (Συνάντηση, Θαλασσογραφίες, Ο Σταμούλης ο λοχίας, Ανθρώπινα και καθημερινά, Οδός Αριστοτέλους, Ροβινσώνες, Άσπρο μαύρο), αλλά και ηχογραφώντας πολλά τραγούδια για τις 45 στροφές, μερικά από τα οποία έχουν ενσωματωθεί και στους πρώτους ολοκληρωμένους προσωπικούς του δίσκους. Τα περισσότερα από αυτά είναι ελάχιστα γνωστά, όπως δυο πρώιμα τραγούδια του Γιώργου Κριμιζάκη ("Το τόπι", "Μια γυναίκα στη βροχή"), δυο τραγούδια του Χάρη Λυμπερόπουλου ("Πληγωμένο παλικάρι", "Σε λαχταρώ"), αλλά και του Γιώργου Μητσάκη ("Από λιμάνι σε λιμάνι", "Καμιά κυρία σαν και σένα"), του Μίμη Πλέσσα και του Βασίλη Βασιλειάδη, ενώ σε δεύτερη εκτέλεση υπάρχει και μια ηχογράφηση του εξαιρετικού "Μάνα δε φυτέψαμε" των Μάνου Λοΐζου και Λευτέρη Παπαδόπουλου, η οποία παρέμενε επί χρόνια ανέκδοτη.

Στην παρούσα συλλογή είναι συγκεντρωμένα 26 συνολικά τραγούδια ταξινομημένα με χρονολογική σειρά ανά ζεύγη, όπως πρωτοκυκλοφόρησαν σε δίσκους 45 στροφών από τη Minos. Μερικά πάντως τραγούδια παρατίθενται χωρίς το ταίρι τους, επειδή - κατά κανόνα - τύχαινε το άλλο τραγούδι να ερμηνεύεται από διαφορετικό τραγουδιστή. Τη μουσική υπογράφουν οι συνθέτες: Απόστολος Καλδάρας, Γιώργος Μητσάκης, Μίμης Πλέσσας, Σταύρος Κουγιουμτζής, Μάνος Λοΐζος, Βασίλης Βασιλειάδης, Γιώργος Κατσαρός, Γιώργος Κριμιζάκης και Χάρης Λυμπερόπουλος. Στους στίχους έχουμε επίσης μερικά κορυφαία ονόματα, όπως: Κώστας Βίρβος, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Πυθαγόρας, Σώτια Τσώτου, Αλέκος Σακελλάριος, Γιάννης Λογοθέτης, Διονύσης Τζεφρώνης και Ηλίας Λυμπερόπουλος.

Μανώλης Λιδάκης: Ο ήλιος του Γενάρη (1998)

Ολοκληρώνουμε το μικρό αυτό αφιέρωμα στην προσωπική δισκογραφία του λαϊκού ερμηνευτή Μανώλη Λιδάκη με ένα ακόμη πολύ αξιόλογο άλμπουμ που περιλαμβάνει υλικό κατάλληλα προσαρμοσμένο στις σπουδαίες ερμηνευτικές του ικανότητες με την ενορχηστρωτική επιμέλεια και πάλι του Θύμιου Παπαδόπουλου. Προπομπός του δίσκου στάθηκε το πολύ όμορφο κρητικού ύφους τραγούδι "Άστρα μη με μαλώνετε" του Ελευθέριου Καμπουράκη που κυκλοφόρησε το 1997 σε μορφή cd single γνωρίζοντας μεγάλη εμπορική απήχηση. Έτσι λοιπόν συγκεντρώθηκε το υλικό ενός ολοκληρωμένου δίσκου που κυκλοφόρησε το 1998 με τίτλο Ο ήλιος του Γενάρη.

Δώδεκα τραγούδια περιλαμβάνει το άλμπουμ, ανάμεσά τους και το "Άστρα μη με μαλώνετε". Πρόκειται για υλικό που ισορροπεί επιδέξια ανάμεσα στον παραδοσιακό και λαϊκό ήχο και ενοποιείται αρμονικά από τη ζεστή και εκφραστική ερμηνεία του Λιδάκη. Δύο τραγουδοποιοί της νεότερης γενιάς υπογράφουν τα μεγαλύτερο μέρος αυτού του υλικού, ο Γιάννης Σπάθας με τέσσερα τραγούδια και ο Ορφέας Περίδης με πέντε, τα περισσότερα με στίχους του Θοδωρή Γκόνη. Ανάμεσά τους και μερικές πανέμορφες στιγμές, όπως τα τραγούδια "Φεγγάρι αγάπη χωρισμός", "Άδικη καρδιά", "Μέγαρα" και "Ο μικρός μου αδελφός", "Στα μέρη που μεγάλωσα". Έχουμε επίσης κι ένα ωραίο ζεϊμπέκικο των Αδελφών Κατσιμίχα ("Δος μου πίσω το λουλούδι"), καθώς και το παραδοσιακό κρητικό τραγούδι "Πάλι πάλι".

Μανώλης Λιδάκης: Τέσσερις κύκλοι τραγουδιών (1995)

Η τρίτη κατά σειρά συνεργασία του Μανώλη Λιδάκη με τον "ρακοσυλλέκτη" παραγωγό Κώστα Χατζηδουλή ήρθε το 1995 με το διπλό άλμπουμ Τέσσερις κύκλοι τραγουδιών που εκδόθηκε από τη Sony στη σειρά Portrait ειδικευμένη σε σπάνιο υλικό που φρόντιζε να συγκεντρώνει και να εκδίδει ο ανήσυχος αυτός ερευνητής του λαϊκού τραγουδιού.

Όπως ορίζεται και από τον τίτλο της, η έκδοση είναι δομημένη σε τέσσερις μικρές ενότητες τραγουδιών, καθεμιά από τις οποίες έχει για κέντρο της κι έναν ξεχωριστό δημιουργό, με εξαίρεση την τελευταία, όπου συνυπάρχουν περισσότεροι. Συγκεκριμένα, οι ενότητες είναι οι ακόλουθες:

Ι. Όλοι μου λένε τι να κάνω: Έξι τραγούδια της λαϊκής συνθέτριας και στιχουργού Βάσως Αλλαγιάννη (1944-2022), γνωστής μας από την επιτυχημένη συνεργασία της με τον Νίκο Παπάζογλου και τον Μανώλη Ρασούλη. Τα τραγούδια γράφτηκαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους κατά το διάστημα 1974-1992. Το τραγούδι "Γλάρος" ξεχώρισε από τον κύκλο αυτό κι αποτέλεσε μία από τις μεγάλες επιτυχίες του δίσκου.

ΙΙ. 4 τραγούδια του Δημήτρη Γκόγκου ή Μπαγιαντέρα: Ο σπουδαίος ρεμπέτης Μπαγιαντέρας μας χαρίζει εδώ τέσσερις νεότερες συνθέσεις του γραμμένες στο διάστημα 1966-1983. Παλιότερη όλων η θαυμάσια τρυφερή μπαλάντα "Ζωγραφιά", γραμμένη για την κόρη του, όταν αυτή παντρεύτηκε και έφυγε στο εξωτερικό.

ΙΙΙ. Με τα φτερά του έρωτα: Πέντε τραγούδια του νέου λαϊκού συνθέτη Τάσου Γκρους γραμμένα στο διάστημα 1988-1994 πάνω σε στίχους του Ηλία Κατσούλη, του Θοδωρή Γκόνη και δικούς του. Το ομότιτλο τραγούδι είναι αυτό που ακούστηκε περισσότερο.

ΙV. Νύχτες στη Φρεαττύδα: Πέντε ετερόκλητου ύφους τραγούδια, μεταξύ των οποίων και μια παλιά αργεντίνικη σερενάτα του Pueca διασκευασμένη από τον Θύμιο Παπαδόπουλο με ελληνικούς στίχους του Θοδωρή Γκόνη και μάλιστα σε διπλή εκδοχή. Έχουμε επίσης ένα τραγούδι του Μάρκου Σπυρλιδάκη κι άλλα δύο της Μαρίας Κ. Παπαδοπούλου, κόρης του μεγάλου δεξιοτέχνη του μπουζουκιού Κώστα Παπαδόπουλου, ο οποίος μάλιστα κλείνει το δίσκο με ένα αριστουργηματικό λαϊκό τραγούδι ("Το χαρμάνι του ασώτου") σε στίχους πάλι του Θοδωρή Γκόνη, ένα από τα ωραιότερα - αν και όχι ιδιαίτερα γωστό - τραγούδια που κοσμούν το ρεπερτόριο του Μανώλη Λιδάκη.