Γιάννης Μαρκόπουλος (1939-2023)

Έφυγε χθες από τη ζωή σε ηλικία 84 ετών ο μεγάλος Έλληνας συνθέτης Γιάννης Μαρκόπουλος (γενν. Ηράκλειο 1939), κορυφαία μουσική φυσιογνωμία της γενιάς του '60, συνοδοιπόρος μιας λαμπρής φουρνιάς δημιουργών (Σταύρος Ξαρχάκος, Σταύρος Κουγιουμτζής, Νίκος Μαμαγκάκης, Μάνος Λοΐζος, Γιάννης Σπανός, Χρήστος Λεοντής, Δήμος Μούτσης) που εδραίωσαν την πρωτοκαθεδρία του λεγόμενου "έντεχνου" λαϊκού μας τραγουδιού διευρύνοντας τις τολμηρές καινοτομίες ενός Μίκη Θεοδωράκη και ενός Μάνου Χατζιδάκι που είχαν προηγηθεί.

Η μουσική του εξέλιξη μέσα στο χρόνο διακρίνεται εμφανώς σε τρεις διαδοχικές δημιουργικές φάσεις: Η πρώτη, κατά τη δεκαετία του '60, καλύπτεται από τους πειραματισμούς του πάνω στο λαϊκό ήχο και την πλούσια εργασία του στο πεδίο της κινηματογραφικής μουσικής που μας χάρισε μια μεγάλη σειρά υπέροχων τραγουδιών (Πέρα από τη θέλασσα, Γαλάζιο περιστέρι, Στα μάτια σου γεννήθηκαν, Καράβια, Μουράγιο, Τα παλικάρια, Νύχτα και γειτονιά, Χαράματα, Ξαστεριά, Ποιος δρόμος, Γκρεμισμένα σπίτια, Θα ξημερώσει, Τι να πω και τι να κάνω, Πού είσαι). Η δεύτερη και σημαντικότερη αναπτύσσεται κατά τη δεκαετία του '70, όταν υιοθετεί το δόγμα της "επιστροφής στις ρίζες" αξιοποιώντας δημιουργικά το ζωντανό υλικό της παραδοσιακής μας μουσικής που τροφοδοτούσε σταθερά την έμπνευση ακόμη και των νεότερων λόγιων δημιουργών. Είναι η φάση που απέφερε τα μνημειώδη αριστουργήματα του συνθέτη (Χρονικό, Ριζίτικα, Ιθαγένεια, Ο Στράτης Θαλασσινός, Θητεία, Θεσσαλικός Κύκλος, Οροπέδιο, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι). Η δεκαετία του '80 στάθηκε κυρίως ως ένα μεταβατικό στάδιο στην αναζήτηση νέων εκφραστικών μέσων, ενώ η δεκαετία του '90 αποτελεί την τρίτη μεγάλη δημιουργική φάση του με νέα μεγαλόπνοα έργα (Λειτουργία του Ορφέα, Ανα-Γέννηση, Το τραγούδι του Αχιλλέα, Ερωτόκριτος και Αρετή).

Χωρίς αμφιβολία ο Γιάννης Μαρκόπουλος άφησε βαθύ το αποτύπωμά του με εμβληματικά έργα που εν πολλοίς σμίλεψαν το σύγχρονο πολιτισμό μας. 

Ιδού οι πιο λαμπρές δισκογραφικές στιγμές του:

1963. Θησέας (χορόδραμα)

1964. Το κορίτσι με το κορδελάκι (θεατρικό)

1969. Ήλιος ο Πρώτος (ποίηση Οδυσσέα Ελύτη)

1970. Χρονικό (ποίηση Κ.Χ. Μύρη)

1971. Ριζίτικα (παραδοσιακά τραγούδια της Κρήτης)

1972. Ιθαγένεια (ποίηση Κ.Χ. Μύρη)

1972. Τραγούδια του Νέου Πατέρα (ποίηση Μιχάλη Κατσαρού)

1972. Διάλειμμα (κύκλος τραγουδιών)

1973. Ο Στράτης Θαλασσινός ανάμεσα στους αγάπανθους (ποίηση Γιώργου Σεφέρη)

1974. Θητεία (ποίηση Μάνου Ελευθερίου)

1974. Θεσσαλικός Κύκλος (ποίηση Κώστα Βίρβου)

1974. Μετανάστες (κύκλος τραγουδιών)

1975. Αφιέρωμα (κύκλος τραγουδιών)

1975. Ανεξάρτητα (κύκλος τραγουδιών)

1976. Οροπέδιο (ποίηση Μιχάλη Κατσαρού)

1977. Ελεύθεροι Πολιορκημένοι (ποίηση Διονυσίου Σολωμού)

1978. Who Pays the Ferryman (soundtrack)

1979. Σεργιάνι στον κόσμο (κύκλος τραγουδιών)

1983. Σειρήνες (ποίηση Κ.Χ. Μύρη)

1985. Ρεπορτάζ (κύκλος τραγουδιών)

1988. Κοντσέρτο-Ραψωδία για Κρητική Λύρα και Ορχήστρα

1991. Φίλοι που φεύγουν (κύκλος τραγουδιών)

1994. Η Λειτουργία του Ορφέα (ορατόριο)

1996. Ανα-Γέννηση (ορατόριο)

1997. Αθέατος σφυγμός (κύκλος τραγουδιών)

2001. Το τραγούδι του Αχιλλέα (καντάτα)

2003. Ερωτόκριτος και Αρετή (όπερα)

2004. Ο ταχύτατος Λούης (κύκλος τραγουδιών)

2015. Εντεύθεν (κύκλος τραγουδιών)

(c) Δισκοβόλος