Ο Βασίλης Λέκκας τραγουδά Χατζιδάκι: Οι Μπαλάντες της Οδού Αθηνάς (1983)

Συνεχίζοντας το αφιέρωμά μας στη δισκογραφία του σπουδαίου ερμηνευτή Βασίλη Λέκκα επιστρέφουμε στη δεκαετία του '80, όταν έκανε τα πρώτα του βήματα στο χώρο πλάι στον μεγάλο του μέντορα Μάνο Χατζιδάκι, ο οποίος άλλωστε τον έφερε στο προσκήνιο το 1980 με το έργο "Η εποχή της Μελισσάνθης" (1980), ενώ ήταν από τους βασικούς ερμηνευτές και στην "Πορνογραφία" (1982), απ' όπου ξεπήδησε και η εξαιρετική "Μπαλάντα των αισθήσεων και παραισθήσεων" με τη δική του φωνή στην πρώτη της εκτέλεση. 

Το 1983 ο Μάνος Χατζιδάκις παρουσιάζει έναν ακόμη στιβαρό κύκλο τραγουδιών με τίτλο "Οι μπαλάντες της Οδού Αθηνάς" που καταγράφεται στον επίσημο κατάλογο της εργογραφίας του ως έργο 43 με τον ειδικό χαρακτηρισμό ως Μουσική τελετουργία για τέσσερις φωνές πάνω στην Καταγωγή, τον Έρωτα, την Βία και τον Θάνατο. Περιλαμβάνει δεκαέξι τραγούδια σε στίχους Αγαθής Δημητρούκα, Άρη Δαβαράκη και του συνθέτη με θεματολογία εμπνευσμένη από την επώνυμη κεντρική οδό της Αθήνας που καταλήγει στη βάση του βράχου της Ακρόπολης και κουβαλά ένα δυνατό φορτίο υλικής και άυλης σημειογραφίας. Το έργο σε σπαραγματική μορφή άρχισε να δημιουργείται ήδη από το 1973, αμέσως μετά το "Μεγάλο Ερωτικό", και σχηματοποιήθηκε σταδιακά μέχρι την ολοκλήρωσή του δέκα χρόνια αργότερα. Ο ίδιος ο συνθέτης φρόντισε με δικό του εξομολογητικό κείμενο να μας δώσει τις απαραίτητες εξηγήσεις: 

«Η οδός Αθηνάς είναι η καρδιά της Αθήνας. Και η Αθήνα είναι η καρδιά του έθνους. Γι’ αυτό και ό,τι υμνεί την Αθηνάς είναι εθνικό κι ελληνικό μαζί. Κι έτσι όπως έχει τ’ όνομα Θεάς η οδός αυτή και στην κορυφή της την βλογάει ο Παρθενώνας, κανείς δεν της αμφισβητεί την εθνική αξία σ’ ολόκληρη τη χώρα.   Ο δρόμος, η Αθηνάς, έχει πολλά οινομαγειρεία και πιο πολλά πορνεία, κινηματογράφους για κατ’ ιδίαν ερωτικήν απόλαυση, ξενοδοχεία σκοτεινά για άμεση ερωτική περίθαλψη – κάτι σαν Πρώτων Βοηθειών, να πούμε, ερωτικών – χιλιάδες καφενεία για ημερήσια χαύνωση, το Δημαρχείο κι ένα γραφείο κηδειών αλλοτινών καιρών. Στον δρόμο αυτόν κυκλοφορούν εργατικοί, μικροέμποροι, αλήτες, πόρνες, τραβεστί, δημοσιογράφοι, επαρχιώτες μαστρωποί και χίλιοι δολοφόνοι. Αυτό περίπου είναι το σκηνικό. (...) Οι Μπαλάντες αυτές είναι κάτι πέρα απ’ το “σκηνικό” που μίλησα πιο πάνω, κάτι το διαφορετικό. Θα ‘λεγα είναι μια ποιητική σπουδή πάνω στη βία και στην «σκοτεινή μας ρίζα της κραυγής», όπως το είπε ο Λόρκα μέσ’ απ’ τα ελληνικά του Νικολάου Γκάτσου.   Είναι ένας μαίανδρος μελωδικός ευφάνταστων ερωτικών συμπλεγμάτων. Είναι κρυφές αυτοαναλύσεις, εξομολογήσεις και περιδιαβάσεις στον κληρονομημένο αθέατο χώρο της ψυχής μας. Είναι μια μουσική καταγραφή των περιθωριακών μας παρορμήσεων. Τέλος, είναι μια τελετουργική προσπάθεια να φανερωθούν οι σκοτεινές δυνάμεις που μας κυβερνούνε μέσα μας και μας ωθούν, μας οδηγούν αδίστακτα προς την πανάρχαια και τελειωτική μας διαδρομή.  Το έργο αυτό το πρωτοσκέφθηκα αφού ολοκλήρωσα την ηχογράφηση του Μεγάλου Ερωτικού, κάπου το '72. Ηχογράφησα μάλιστα και πέντε κομμάτια με τίτλους αυτοσχέδιους, δίχως να ξέρω πώς και προς τα πού να πορευτώ. Γι' αυτό και σταμάτησα. Τα χρόνια που ακολούθησαν το είχα στη σκέψη μου χωρίς να το δουλεύω και ονειρευόμουν την οριστική μορφή του. Το '81 άρχισα να το ξαναδουλεύω, ενώ συγχρόνως το έπαιζα στις συναυλίες μου, βοηθώντας έτσι τον εαυτό μου να το αποσαφηνίσει. Τέλος, μόλις πριν από δύο μήνες ξεκαθάρισα τον στόχο μου και την τελειωτική φυσιογνωμία του έργου».

Ο συνθέτης επέλεξε ως ερμηνευτές του έργου τέσσερις νέους τραγουδιστές, δύο άνδρες και δυο γυναίκες, όλοι προερχόμενοι από τη μεγάλη χορεία των "μαθητών" του, αφού ο ίδιος τους ανέδειξε και τους εμπιστεύτηκε για πολλά χρόνια το καινούργιο του υλικό. Παλιότερος όλων ο Ηλίας Λιούγκος που μας τον είχε συστήσει το 1976 με τα "Παράλογα". Δίπλα του οι νεότεροι Νένα Βενετσάνου, Έλλη Πασπαλά και βέβαια ο Βασίλης Λέκκας. Με την ισχυρή ώθηση που έλαβαν όλοι τους από τη γενναιόδωρη υποστήριξη του μεγάλου συνθέτη κατάφεραν στη συνέχεια να αναπτύξουν σπουδαία καριέρα και να βρίσκονται στο προσκήνιο μέχρι σήμερα μετά από τέσσερις συμπληρωμένες δεκαετίες! Φυσικά ο συνθέτης δε λάθεψε, αφού και οι τέσσερις, είτε στις σόλο ερμηνείες τους, είτε σε μικρά φωνητικά σχήματα, καταθέτουν μνημειώδεις ερμηνείες υψηλής εκφραστικής ευαισθησίας.

Σημαντική ασφαλώς είναι και η συνεισφορά των μουσικών που έχει στη διάθεσή του ο συνθέτης. Βοηθός του εκείνη την εποχή ήταν ο πιανίστας και ενορχηστρωτής Τάσος Καρακατσάνης. Μεταξύ άλλων συμμετέχουν οι κορυφαίοι μουσικοί: Στέλλα Γαδέδη και Πάνος Δράκος (φλάουτο), Νίκος Γκίνος (κλαρινέτο), Βαγγέλης Σκούρας (κόρνο), Δημήτρης Βράσκος (βιολί, μαντολίνο), Βαγγέλης Μπουντούνης και Στέλλα Κυπραίου (κιθάρα), Νίκος Τσεσμελής (κοντραμπάσο). Το εξώφυλλο ζωγράφισε ο Γιάννης Μόραλης. Σημειώνω επίσης ότι ένα μέρος του έργου προσαρμοσμένο σε μορφή μπαλέτου με χορογραφία Maurice Béjart και σκηνικά και κοστούμια του Διονύση Φωτόπουλου παρουσιάστηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το 1992.

Βασίλης Λέκκας & Γιώργος Τρανταλίδης: Μες στη νύχτα (2001)

Δυο χρόνια μετά τους "7 Ισημερινούς" που σηματοδότησαν τη γόνιμη σύμπραξη του Βασίλη Λέκκα με τον συνθέτη Γιώργο Τρανταλίδη, ήρθε το 2001 η φυσική συνέχεια με τον κύκλο τραγουδιών "Μες στη νύχτα" που περιλαμβάνει ένδεκα κομμάτια σε τζαζ ρυθμούς. Τους στίχους αυτή τη φορά έγραψαν οι Γιάννης Μπαχ Σπυρόπουλος, Σάννυ Μπαλτζή και Γεράσιμος Νεοφύτου. 

Τα τραγούδια διακρίνονται για τον έντονο μελωδισμό τους και κινούνται σε χαμηλόφωνα ρυθμικά σχήματα με λάτιν αποχρώσεις που δίνουν την ευκαιρία στον ερμηνευτή να τιθασεύσει τις εκρηκτικές φωνητικές του ακροβασίες σε μια πιο λυρική γραμμή αποκαλύπτοντας έτσι ένα ανεξάντλητο οπλοστάσιο αφοπλιστικής εκφραστικής καθαρότητας. 

Ο δίσκος αποπνέει ένα ονειρικό κλίμα που σε κάνει να ταξιδεύεις σε κόσμους της φαντασίας. Όλα τα τραγούδια είναι όμορφα, αλλά ξεχωρίζει το συναρπαστικό εναρκτήριο "Γυναίκα του Λωτ". Το τραγούδι "Φανερή δίκη" είναι αφιερωμένο στη μνήμη του εμβληματικού δεξιοτέχνη του ηπειρώτικου κλαρίνου Τάσου Χαλκιά. Επίσης το τραγούδι "Η αγάπη ένα φως ακολουθεί" είναι αφιερωμένο στον Μάνο Χατζιδάκι, ενώ η οργανική του εκδοχή αποτελεί τον επίλογο του κύκλου. 

Βασίλης Λέκκας & Γιώργος Τρανταλίδης: 7 Ισημερινοί (1999)

Στο ενδιάμεσο της μακροχρόνιας συνεργασίας του Βασίλη Λέκκα με τον Γιάννη Σπάθα που απέφερε τρία ολοκληρωμένα άλμπουμ στο διάστημα 1989-2007 κι αφού στο μεταξύ διεύρυνε το ρεπερτόριό του με δυο σπουδαίες συνεργασίες με τους κορυφαίους συνθέτες Μίκη Θεοδωράκη και Γιάννη Μαρκόπουλο, λίγο πριν κλείσει η δεκαετία του '90 και ως το ξεκίνημα της επόμενης είχε άλλη μια σπουδαία συνάντηση με έναν δημιουργό που είχε την ίδια αφετηρία με τον Γιάννη Σπάθα και μετέπειτα εξελίχθηκε σε κορυφαία μορφή της σύγχρονης ελληνικής τζαζ σκηνής.

Πρόκειται για τον Γιώργο Τρανταλίδη (γενν. 1953), ο οποίος έκανε τα πρώτα μουσικά του βήματα με τους Socrates, ενώ στη συνέχεια ακολούθησε αυτόνομη πορεία στο πεδίο της τζαζ συμμετέχοντας κατά καιρούς σε διάφορα σχήματα, όπως οι Shinx και Χόρες, με ακατάπαυστη δραστηριότητα στο χώρο των ζωντανών εμφανίσεων συνεργαζόμενος συχνά και με ξένους τζαζ καλλιτέχνες. Στο διάστημα 1981-1995 ηχογράφησε τέσσερις ορχηστρικούς δίσκους, ακολούθησε στο διάστημα 1999-2001 η συνεργασία του με τον Βασίλη Λέκκα που απέφερε και τους δύο μοναδικούς του δίσκους με τραγούδια και στη συνέχεια επανήλθε στον οικείο του χώρο, όπου και συνεχίζει μέχρι σήμερα.

Η πρώτη λοιπόν απόπειρα του Γιώργου Τρανταλίδη στον τομέα της τραγουδοποιίας ήρθε το 1999 με το άλμπουμ "7 Ισημερινοί" που περιλαμβάνει δέκα τραγούδια με τζαζ αποχρώσεις βασισμένα σε στίχους των Τάσου Σαμαρτζή, Ζωής Παναγιωτοπούλου και Γεράσιμου Νεόφυτου. Ξεχώρισε κι ακούστηκε πολύ το συναρπαστικό largo "Κάστρα". Όλα τα τραγούδια είναι ενδιαφέροντα σε μια ευρεία ρυθμική γκάμα που διεκπεραιώνει άριστα ο σπουδαίος ερμηνευτής προσφέροντας ένα ακόμη πειστικό ντοκουμέντο εκφραστικής πληρότητας.

Ο Βασίλης Λέκκας τραγουδά Γιάννη Σπάθα: Σπινθήρας (2007)

Μετά την πετυχημένη διπλή συνάντηση των τριών, δηλαδή του συνθέτη Γιάννη Σπάθα, του στιχουργού Ευγένιου Αρανίτση και του ερμηνευτή Βασίλη Λέκκα, στα άλμπουμ "Σύντομα όνειρα" (1989) και "Κλασικά εικονογραφημένα" (1991), η παρέα διαλύθηκε κι ο καθένας τράβηξε το δικό του δρόμο. Ο Λέκκας μάλιστα ευτύχησε να βρει σ' αυτό το δρόμο δυο κορυφαίους συνθέτες, τον Μίκη Θεοδωράκη με τον κύκλο "Ασίκικο Πουλάκη" (1996) και τον Γιάννη Μαρκόπουλο με το δίσκο "Αθέατος σφυγμός" (1997), και να πλουτίσει έτσι το προσωπικό του ρεπερτόριο, ενώ αμέσως μετά είχε άλλη μια σπουδαία διπλή συνεργασία, αυτή τη φορά με τον Γιώργο Τρανταλίδη, παλιό συνοδοιπόρο του Γιάννη Σπάθα, στην οποία θα σταθούμε στη συνέχεια αυτού του αφιερώματος.

Στις αρχές ωστόσο της πρώτης δεκαετίας του νέου αιώνα ξανασυναντιούνται οι δρόμοι του Βασίλη Λέκκα και του Γιάννη Σπάθα, αυτή τη φορά με τρίτο μέλος της παρέας την πολυγραφότατη στιχουργό Λίνα Νικολακοπούλου. Για κάμποσα χρόνια δοκιμάζουν σε συναυλίες το νέο υλικό που ετοίμασαν, ώσπου αυτό βρήκε το δρόμο της δισκογραφίας και κυκλοφόρησε το 2007 από τη Legend με τίτλο "Σπινθήρας". Το άλμπουμ περιλαμβάνει δώδεκα τραγούδια που κινούνται φυσικά και πάλι στο οικείο ηλεκτρικό περιβάλλον του συνθέτη με ενδιαφέροντα πάντως ανοίγματα στο λαϊκό και "έντεχνο" ήχο, πράγμα που δηλώνεται κι από την ανάλογη ενορχήστρωση που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και μπουζούκι, μπαγλαμά, λαούτο και βιολί. Η μουσική του Γιάννη Σπάθα δε θα έλεγα πως παρουσιάζει κάποια πρωτοτυπία, αλλά μάλλον μοιάζει να ακουμπά νωχελικά (σχεδόν βαριεστημένα) στα κεκτημένα του παρελθόντος. Οι στίχοι της Νικολακοπούλου διαθέτουν πάντα την ευρηματική της σπιρτάδα, αλλά δεν αποφεύγουν τις κοινότοπες επαναλήψεις. Ο Λέκκας πάντως υπερασπίζεται με πάθος το υλικό και η ερμηνεία του κινείται στα ίδια πάντα υψηλά στάνταρ.

Την ενορχήστρωση επιμελήθηκε φυσικά ο Γιάννης Σπάθας που έπαιξε και κιθάρες, αλλά και μπάσο. Μεταξύ των εκλεκτών μουσικών βρίσκουμε τον Σπύρο Ιωαννίδη (μπουζούκι, μπαγλαμά, λαούτο), τον Κυριάκο Γκουβέντα (βιολί, βιόλα), τον Βαγγέλη Καρίπη (κρουστά) και τον Τάκη Φαραζή (ακορντεόν). Στα φωνητικά συμμετέχουν ο Γιάννης Μπαχ Σπυρόπουλος, ο Νίκος Κουρουπάκης, η Νόνα Βουδούρη και η Μήδεια Χουρσουλίδου.

Ο Βασίλης Λέκκας τραγουδά Γιάννη Σπάθα: Κλασικά εικονογραφημένα (1991)

Μέσα στην πρώτη δεκαετία της καριέρας του και παράλληλα με τη στενή συνεργασία του με τον Μάνο Χατζιδάκι ο Βασίλης Λέκκας έδειξε τις ερμηνευτικές του ανησυχίες αναζητώντας το αυτόνομο στίγμα του. Το 1985 μάλιστα είχε λάβει μέρος σε δυο πρωτότυπες δισκογραφικές κυκλοφορίες με μουσική Μιχάλη Γρηγορίου ("Ο Οδυσσέας στο ποτάμι") και Μιχάλη Τρανουδάκη ("Μυθολογία του Σαββάτου") δίπλα στη Σαβίνα Γιαννάτου και τη Μαρία Δημητριάδη αντίστοιχα. 

Ωστόσο η οριστική αποκοπή του από τον ομφάλιο χατζιδακικό του λώρο ήρθε, όταν συναντήθηκε ο δρόμος του με τον Γιάννη Σπάθα, οπότε πλέον και μπόρεσε να παρουσιάσει αρκετές ολοκληρωμένες προσωπικές δουλειές, έστω κι αν ποτέ δεν έπαψε να συμπράττει και με άλλους καλλιτέχνες. Η αρχή έγινε το 1989 με τον κύκλο "Σύντομα όνειρα", η επιτυχία του οποίου οδήγησε αναπόφευκτα και σε μια επανάληψη του εγχειρήματος που ήρθε δυο χρόνια αργότερα με το δίσκο "Κλασικά εικονογραφημένα" (1991), πάλι σε στίχους του Ευγένιου Αρανίτση.

Για να είμαστε ακριβείς πάντως, πρέπει να επισημάνουμε ότι η επανάληψη της συνταγής πάνω στην πετυχημένη "χημεία" των τριών συνεργατών δε σημαίνει ότι τα τραγούδια των "Κλασικών εικονογραφημένων" αντιγράφουν τα τραγούδια της προηγούμενης δουλειάς, καθώς εδώ μπορούμε να παρατηρήσουμε μια πιο διεισδυτική διάθεση των δημιουργών σε βαθύτερα πεδία μέσα σε μια κλειστοφοβική και εντελώς εσωστρεφή ατμόσφαιρα, η οποία αποτυπώνεται ανάγλυφα στο εναρκτήριο τραγούδι ("Η νύχτα"), το οποίο ακούστηκε άλλωστε και περισσότερο από το συγκεκριμένο δίσκο. Τις απλές και εύληπτες μελωδίες διαδέχονται δύσκαμπτα ρυθμικά σχήματα που καθιστούν τα περισσότερα τραγούδια πιο δυσπρόσιτα. Η ενορχήστρωση διαμορφώνει περίτεχνα ηλεκτρικά τοπία, μέσα στα οποία ο τραγουδιστής καταφέρνει να πλανάται αέρινος και καίριος στις φωνητικές του ακροβασίες. 

Το δύσκολο εγχείρημα διεκπεραιώνουν άξιοι μουσικοί μαεστρικά καθοδηγημένοι από τον συνθέτη και ενορχηστρωτή. Ο Γιώργος Κοντραφούρης και ο Τάκης Φαραζής παίζουν πιάνο, ο Θύμιος Παπαδόπουλος πνευστά, ο Γιώργος Τρανταλίδης κρουστά, ο Πλούταρχος Ρεμπούτσικας βιολοντσέλο και ακορντεόν και φυσικά ο Γιάννης Σπάθας που έχει τον πρώτο λόγο με την ακαταμάχητη γοητεία της ηλεκτρικής του κιθάρας.

Ο Βασίλης Λέκκας τραγουδά Γιάννη Σπάθα: Σύντομα όνειρα (1989)

Ανοίγω σήμερα ένα δισκογραφικό αφιέρωμα σε έναν από τους σημαντικότερους ερμηνευτές της νεότερης γενιάς που ήδη έχει ξεπεράσει τα 40 χρόνια ενεργού παρουσίας στα μουσικά μας πράγματα. Ο λόγος για τον Βασίλη Λέκκα, τον οποίο μας πρωτοσύστησε το 1980 ο Μάνος Χατζιδάκις δίπλα στη Μαρία Φαραντούρη με το εμβληματικό έργο "Η εποχή της Μελισσάνθης" και τον είχε μαζί του σε ολόκληρη τη δεκαετία του '80 με έργα, όπως η "Πορνογραφία" (1982), οι "Μπαλάντες της Οδού Αθηνάς" (1983), η "Ρωμαϊκή Αγορά" (1986) και η "Λαϊκή Αγορά" (1987). Μετά την ολοκλήρωση αυτού του βαρυσήμαντου κύκλου συνεργασίας ο τραγουδιστής επιχείρησε να χτίσει ένα αυτόνομο πρόσωπο κι έτσι κατάφερε να βρεθεί πλάι σε άλλους μεγάλους δημιουργούς, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης ("Ασίκικο Πουλάκη") και ο Γιάννης Μαρκόπουλος ("Αθέατος σφυγμός").

Παράλληλα και πάνω κάτω την ίδια εποχή ο Λέκκας έκανε κι ένα ροκ άνοιγμα συνεργαζόμενος με τον κορυφαίο κιθαρίστα Γιάννη Σπάθα (1950-2019), παλιό ιδρυτικό μέλος των Socrates, δραστήριο ενορχηστρωτή ("Ζεστά ποτά", "Το απέναντι μπαλκόνι", "Ασίκικο Πουλάκη"), αλλά και καλό συνθέτη και μάλιστα με τρεις σημαντικούς κύκλους τραγουδιών στο διάστημα 1989-2007 ("Σύντομα όνειρα", "Κλασικά εικονογραφημένα", "Σπινθήρας") με αποκλειστικό ερμηνευτή τον Βασίλη Λέκκα.

Η πρώτη λοιπόν συνεργασία του Βασίλη Λέκκα με τον Γιάννη Σπάθα ήρθε το 1989 με το δίσκο "Σύντομα όνειρα" που περιλαμβάνει δέκα ροκ μπαλάντες σε στίχους του συγγραφέα και δημοσιογράφου Ευγένιου Αρανίτση. Αυτή ήταν και η παρθενική συνθετική κατάθεση του Σπάθα στο πεδίο της απλής τραγουδοποιίας μετά τη λαμπρή εποχή των Socrates. Στίχοι σπινθηροβόλοι και αποκαλυπτικοί και μουσική ευρηματική και πρωτότυπη, φάνηκε εξαρχής να δένει άψογα με τα φωνητικά χαρακτηριστικά του Βασίλη Λέκκα, ενώ κάποια τραγούδια ακούστηκαν αρκετά στην εποχή τους, όπως το "Ένα κόκκινο σημάδι" και κυρίως το "Τι είναι αυτό που σε φοβίζει". Η ηλεκτρική κιθάρα του Σπάθα κυριαρχεί στην ενορχήστρωση, η οποία πάντως κινείται σε χαμηλόφωνα ηχοχρώματα με συνδυασμένα σε σωστές αναλογίες ηλεκτρικά και ακουστικά όργανα. Την ορχήστρα απαρτίζουν οι συνθέτες Δημήτρης Παπαδημητρίου (πλήκτρα), Θύμιος Παπαδόπουλος (κλαρίνο, σαξόφωνο), Νίκος Αντύπας (κρουστά), Μιχάλης Τρανουδάκης (ακορντεόν) και Στάμος Σέμσης (βιόλα). Η επιτυχία του πρώτου αυτού εγχειρήματος έφερε δυο χρόνια αργότερα και την ανάλογη συνέχεια ("Κλασικά εικονογραφημένα") με τους ίδιους ακριβώς συντελεστές.

Χρόνης Αηδονίδης: Τ' αηδόνια της Ανατολής (1990)

Ο Χρόνης Αηδονίδης άρχισε να δραστηριοποιείται στο χώρο της δισκογραφίας ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του '50, ενώ ως τα μέσα της δεκαετίας του '80 είχε ήδη παρουσιάσει καμιά δεκαριά ολοκληρωμένους κύκλους θρακιώτικων και μακεδονίτικων τραγουδιών καταλαμβάνοντας έτσι δικαιωματικά μια από τις κορυφαίες θέσεις των συστηματικών σκαπανέων της ελληνικής παράδοσης, πλάι σε ένα Σίμωνα Καρά ή μια Δόμνα Σαμίου. Βέβαια όλες αυτές οι ηχογραφήσεις δεν είχαν και τόσο μεγάλη εμπορική απήχηση κι έτσι ο σπουδαίος αυτός ερμηνευτής παρέμενε ουσιαστικά στο παρασκήνιο, μέχρι τη στιγμή που ήρθε ένας λαϊκός τραγουδιστής ευρύτατης αποδοχής να τείνει χείρα υποστήριξης και να τον φέρει μεμιάς στο προσκήνιο, όπου και θα παραμείνει πλέον ως το τέλος του μακρού του βίου.

Η οριακή αυτή στιγμή ήταν το 1990 κι ο λαϊκός τραγουδιστής ο Γιώργος Νταλάρας, ο οποίος άλλωστε πιστώνεται στη μεγάλη διαδρομή της καριέρας του αρκετές ανάλογες χειρονομίες σε αυθεντικούς καλλιτέχνες που παρέμεναν αδικαιολόγητα στην αφάνεια, όπως το είχε κάνει εμφατικά το 1984 επαναφέροντας στο προσκήνιο τη μεγάλη ιέρεια του λαϊκού μας τραγουδιού Γιώτα Λύδια. Με τη δική του λοιπόν σύμπραξη το 1990 από τη Minos κυκλοφόρησε το διπλό αναλογικό άλμπουμ "Τ' αηδόνια της Ανατολής", τίτλος που παίζει χαριτωμένα με τον βασικό ερμηνευτή του δίσκου Χρόνη Αηδονίδη, ενώ ο ίδιος ο Νταλάρας περιορίζεται σε δευτερεύοντα ρόλο συμμετέχοντας σε τέσσερα από τα δεκαεπτά συνολικά τραγούδια, σε ένα μάλιστα μαζί με τον θρακιώτη βάρδο. 

Πρόκειται για ένα εξαιρετικό άλμπουμ με υπέροχες στιγμές από τη θρακιώτικη κυρίως μουσική παράδοση που εκτείνεται πάντως ως την Προποντίδα, την Ανατολική Ρωμυλία, την Πόλη και τη Μικρά Ασία. Τα τραγούδια καλύπτουν όλα τα ρυθμικά και χορευτικά είδη της τοπικής παράδοσης, από καθιστικά, ζωναράδικα και καρσιλαμάδες ως τα ακριτικά της Θράκης και της Μ. Ασίας μαζί με έναν συγκινητικό λαϊκό θρήνο για την Άλωση της Πόλης. Το μεγαλύτερο μέρος του υλικού ενορχήστρωσε ο Νίκος Φιλιππίδης, ενώ συμπράττει και ο Ross Daly παίζοντας λύρα και ενορχήστρώνοντας κάποια τραγούδια. Συμμετέχει επίσης και χορωδιακό σχήμα υπό τη διεύθυνση του Γιάννη Τσιαμούλη. Η αρχική αναλογική έκδοση ήταν απλωμένη σε δύο δίσκους βινυλίου, οι οποίοι πάντως χώρεσαν σε μονό ψηφιακό δίσκο που κυκλοφόρησε παράλληλα.

Χρόνης Αηδονίδης: Τραγούδια και σκοποί της Θράκης (1994)

Έφυγε χθες από τη ζωή σε βαθιά γεράματα ο μεγάλος θεράπων της παραδοσιακής μας μουσικής Χρόνης Αηδονίδης (1928-2023), ο άνθρωπος που ταυτίστηκε με τη θρακιώτικη μουσική παράδοση και την έκανε κτήμα όλων των Ελλήνων με την επίμονη μελέτη και το πλούσιο δισκογραφικό του έργο πάνω στη μουσική της ιδιαίτερης πατρίδας του έχοντας ως ακαταμάχητο προσόν του το υπέροχο φωνητικό του ηχόχρωμα. 

Γεννήθηκε και μεγάλωσε σ' ένα χωριό κοντά στο Διδυμότειχο, όπου κι άρχισε να μαθαίνει σκοπούς και τραγούδια της Θράκης από τη μητέρα του, ενώ αργότερα μελέτησε συστηματικά βυζαντινή μουσική με σπουδές στο Ελληνικό Ωδείο της Αθήνας. Το 1953 βρέθηκε στο κρατικό ραδιόφωνο συμμετέχοντας στην εκπομπή "Θρακιώτικοι αντίλαλοι", λίγο αργότερα θήτευσε και πλάι στον μεγάλο δάσκαλο της δημοτικής μας παράδοσης Σίμωνα Καρά, ενώ από το 1957 άρχισε να ηχογραφεί τραγούδια της πατρίδας του παράλληλα με αμέτρητες ραδιοφωνικές παραγωγές, αλλά και πληθώρα άλλων συναφών δραστηριοτήτων σε ποικίλα μουσικά ιδρύματα ως δάσκαλος. Έντονη ήταν επίσης και η δραστηριότητά του στο χώρο των ζωντανών συναυλιών στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Πλουσιότατη είναι και η δισκογραφική παρακαταθήκη του Χρόνη Αηδονίδη, ιδιαίτερα από τα χρόνια της ωριμότητάς του κατά τις δεκαετίες του '90 και '00 με αφετηρία κυρίως την πολύ πετυχημένη συνεργασία του με τον Γιώργο Νταλάρα το 1990 που απέφερε το δίσκο "Τ' αηδόνια της Ανατολής". Το 2001 τον αξιοποίησε ο Νίκος Κυπουργός στο δίσκο του "Τα μυστικά του κήπου" και το 2003 ο Παντελής Θαλασσινός στον κύκλο τραγουδιών "Στης καρδιάς μου τ' ανοιχτά".

Η κορυφαία ωστόσο δισκογραφική του στιγμή ήρθε το 1994 με την έκδοση του πολυσήμαντου διπλού άλμπουμ "Τραγούδια και Σκοποί της Θράκης" από την εμβληματική σειρά δίσκων αφιερωμένων στην ελληνική παράδοση σε παραγωγή των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης υπό την επιμέλεια του μουσικολόγου Νίκου Διονυσόπουλου. Πρόκειται για μια εξαιρετική έκδοση από κάθε άποψη, τόσο σε επίπεδο υλικού, όσο και επίπεδο παραγωγής και ηχοληψίας. Περιλαμβάνει συνολικά 28 τραγούδια που καλύπτουν αντιπροσωπευτικά κάθε γωνιά της θρακικής γης, αλλά και κάθε ιδιαίτερο ήχο και ρυθμό από το ευρύ αυτό γεωγραφικό κομμάτι του ελληνισμού στη διαχρονική του εκδοχή. Έχουμε λοιπόν τραγούδια καθιστικά, καρσιλαμάδες (αντικριστά), ζωναράδικα, γαμήλιους χορούς, καθιστικούς της τάβλας, τοπικά κάλαντα, τραγούδια του ξενιτεμού, αλλά και τραγούδια του δρόμου ή τραγούδια τελετουργικής χρήσης. Τα ερμηνεύει με ασύγκριτη εκφραστικότητα ο μέγας θρακιώτης αοιδός συνοδευόμενος από λιτή ορχήστρα με αυθεντικά τοπικά όργανα, όπως φλογέρα, καβάλι, κλαρίνο, γκάιντα, βιολί, νταϊρέ, θρακιώτικη και πολίτικη λύρα, ούτι, λαγούτο, κανονάκι, τουμπελέκι και ζίλια.

Η έκδοση, όπως είπαμε, είναι εξαιρετικά επιμελημένη και πλούσια, καθώς συνοδεύεται από πολυσέλιδο βιβλιαράκι 270 σελίδων με δίγλωσσα (ελληνικά και αγγλικά) αναλυτικά κείμενα για το περιεχόμενο των δίσκων που υπογράφει ο Νίκος Διονυσόπουλος, καθώς και άφθονο φωτογραφικό υλικό και υπέροχες ζωγραφικές απεικονίσεις των παραλογών "Του νεκρού αδελφού" και "Της Άρτας το γεφύρι", μία από τις οποίες κοσμεί και το εξώφυλλο.

Καλλιόπη Βέττα: Στο φως (1999)

Mετά το πολύ πειστικό ντεμπούτο της με τον θαυμάσιο κύκλο "Στη Χώρα των Ασμάτων" (1995) η Καλλιόπη Βέττα επανέρχεται με τον δεύτερο προσωπικό της δίσκο με τίτλο "Στο φως" που κυκλοφόρησε το 1999 από τη Virgin. Χωρίς καμία επιφύλαξη θα χαρακτηρίσω το δίσκο εξαιρετικό από κάθε άποψη, τόσο στο μελωδικό και στιχουργικό του μέρος, όσο και στην αστραφτερή του ενορχήστρωση, πάντα από τον Γιάννη Β. Ιωάννου, αλλά και στη συναρπαστική ερμηνεία της Βέττα που εδώ μας δίνει ασφαλώς την ωραιότερη δουλειά της καριέρας της κι έναν από τους πιο όμορφους δίσκους της δεκαετίας του '90.

Ο δίσκος περιλαμβάνει δεκαπέντε συνολικά κομμάτια, από τα οποία το πιο εντυπωσιακό με τίτλο "Ianos" σε μουσική του Γιάννη Κ. Ιωάννου είναι ουσιαστικά οργανικό με βοκαλισμούς χωρίς λόγια της Βέττα και ακούστηκε πολύ ως σήμα του ελληνικού τμήματος της WWF στο κανάλι του Mega. Ο δίσκος πάντως στην εισαγωγή του κοσμείται από το εξαίσιο "Νυχτερινό παζάρι στο Μαρακές" που εμπιστεύτηκε στη φωνή της Βέττα η διάσημη Καναδέζα τραγουδοποιός Lerrena Mc Kennitt, ενώ τους ελληνικούς στίχους έγραψε η Ράνια Στέλογλου. Άλλη μια ξεχωριστή στιγμή του δίσκου είναι η διασκευασμένη επανεκτέλεση του παραδοσιακού αριστουργήματος "Τζιβαέρι", μια από τις ωραιότερες ερμηνείες αυτού του εμβληματικού τραγουδιού που ακούστηκαν ποτέ. 

Κατά τα λοιπά, ο Γιάννης Κ. Ιωάννου συνεισφέρει στο δίσκο και δυο κανονικά τραγούδια σε στίχους του Άγγελου Κατσίρη, ο οποίος συμμετέχει και στα φωνητικά. Δύο τραγούδια έχει γράψει επίσης η Νένα Βενετσάνου σε στίχους της Μπέτυς Κομνηνού και του Θεόδωρου Ποάλα, τρία ο Βαγγέλης Βέττας σε στίχους Χρήστου Παπαδόπουλου και Κώστα Φασουλά, δύο ο Νίκος Πιτλόγλου σε στίχους Γιώτας Βασιλακοπούλου και δύο η Ιωάννα Αντωνοπούλου, από τα οποία προσωπικά ξεχωρίζω τη μοναδικής ομορφιάς τρυφερή μπαλάντα "Είμαι καράβι" με τους πολύ ευρηματικούς (θα τους έλεγα και διακειμενικούς) στίχους που έγραψε η ίδια.

Καλλιόπη Βέττα: Στη Χώρα των Ασμάτων (1997)

Το 1995 με το δίσκο "Χαρματούσα" του Λουδοβίκου των Ανωγείων εισβάλλει δυναμικά στο ελληνικό τραγούδι μια από τις ωραιότερες και πιο εκφραστικές φωνές που ακούστηκαν ποτέ στην ελληνική δισκογραφία, έστω κι αν τελικά ο χώρος αυτός δε στάθηκε ιδιαίτερα φιλικός μαζί της και δε φρόντισε να την αξιοποιήσει όσο θα μπορούσε και όσο θα της άξιζε.

Αναφέρομαι στην υπέροχη κοζανίτισσα ερμηνεύτρια Καλλιόπη Βέττα, η οποία έκανε ένα δυναμικό πέρασμα από τη δισκογραφία ως τα πρώτα χρόνια της προηγούμενης δεκαετίας, βρέθηκε μάλιστα κάποια στιγμή πλάι στον Μίκη Θεοδωράκη και άλλους μεγάλους συνθέτες (Γιάννης Μαρκόπουλος, Νότης Μαυρουδής), αλλά εδώ και κάμποσα χρόνια πλέον έχει φύγει από το μουσικό προσκήνιο, ενώ παράλληλα έχει εμπλακεί και με την πολιτική έχοντας διατελέσει βουλευτής από το 2019. Πάντως στο τραγούδι δε βρέθηκε τυχαία, αφού από μικρή συμμετείχε σε μουσικά σχήματα, όπως το συγκρότημα "Ερμής", μαζί με τον αδελφό της και συνθέτη Βαγγέλη Βέττα, ενώ μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της στη Μόσχα μελέτησε για αρκετά χρόνια κλασικό τραγούδι στο Ωδείο Αθηνών.

Το 1997 λοιπόν η Καλλιόπη Βέττα μας παρουσίασε την πρώτη προσωπική της δουλειά από τη Virgin με τίτλο "Στη Χώρα των Ασμάτων", ένα πολύ όμορφο κύκλο δεκατεσσάρων τραγουδιών, από τα οποία το τελευταίο ("Βαλς") αποτελεί οργανική εκδοχή της υπέροχης μπαλάντας "Με της καρδιάς σου το μετρό" σε μουσική του συνθέτη και πιανίστα Γιάννη Κ. Ιωάννου. Ο Ιωάννου άλλωστε, με τον οποίο η Βέττα είχε μακροχρόνια γνωριμία και συνεργασία, έχει τη συνολική επιμέλεια του δίσκου και την ενορχήστρωση συνεισφέροντας και μεγάλο μέρος του υλικού, μαζί με συνθέσεις του Γιώργου Σταυριανού, του Θοδωρή Παυλάκου, του Τάσου Γκρους, του Γιάννη Νικολάου, του Βαγγέλη Βέττα, του Παντελή Θαλασσινού και του Μίλτου Πασχαλίδη. Όλα τα τραγούδια είναι καλογραμμένα και απογειώνονται από την αιθέρια φωνή της ερμηνεύτριας. Μάλιστα το εξαιρετικό εναρκτήριο τραγούδι ("Στο Λιβυκό"), πάλι με μουσική του Ιωάννου, θα χρησιμοποιηθεί στους τίτλους της σειράς ντοκιμαντέρ της ΕΤ1 "Τα μυστικά του απόλυτου γαλάζιου" (1998) που σκηνοθέτησε ο Πάνος Κέκας. 

Κώστας Ξενάκης: Ωροσκόπιο (1971)

Ο κωνσταντινουπολίτικης καταγωγής συνθέτης, κιθαρίστας, ενορχηστρωτής και μουσικός παραγωγός Κώστας Ξενάκης (1928-2023) αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση μουσικού δημιουργού με πολύχρονη δραστηριότητα και ως διευθυντής της ορχήστρας της ΕΡΤ παράλληλα με την ευδόκιμη θητεία του στο μουσικό σχήμα Trio Greco, με το οποίο είχε και κάποια κινηματογραφικά περάσματα. Κάποια νεοκυματικά τραγούδια του τον έκαναν ευρύτερα γνωστό στα τέλη της δεκαετίας του '60, όπως το πολυτραγουδισμένο "Στου Φιλοπάππου" με την Πόπη Αστεριάδη ή το "Σαν ξένοι" με τον Γιάννη Πουλόπουλο, αλλά και το πασίγνωστο ποπ σουξέ "Γεια σου, σ' ευχαριστώ" με τον Δάκη.

Η πρώτη προσωπική του κατάθεση στη δισκογραφία ήρθε το 1967 με το δίσκο "Τραγουδώντας την καινούργια Αθήνα" ως μέλος ακόμη του Trio Greco, αλλά η γνωστότερη δουλειά του κυκλοφόρησε το 1971 από την PanVox με τίτλο "Ωροσκόπιο". Πρόκειται για ένα συμπαθητικό κύκλο δώδεκα τραγουδιών με τίτλους παρμένους από το ζωδιακό κύκλο και ανάλογο στιχουργικό περιεχόμενο που υπογράφει η Ρέττη Ζαλοκώστα, τα οποία μουσικά κινούνται κυρίως στο "ελαφρό" και ποπ ύφος της εποχής. Γιαυτό και στην ερμηνεία τους επιστρατεύτηκε μια πλειάδα ερμηνευτών από το χώρο αυτό, όπως ο Τέρης Χρυσός, η Ζωή Κουρούκλη, ο Τάκης Αντωνιάδης, η Τάμμυ, η Χριστίνα, η Ελπίδα, η Ξανθή Περάκη και άλλοι. 

Δεν πολυακούστηκαν τα συγκεκριμένα τραγούδια, αλλά αυτό δεν εμπόδισε τον συνθέτη να συνεχίσει να παρουσιάζει νέο υλικό για δυο ακόμη δεκαετίες συνεργαζόμενος με γνωστά ονόματα του πενταγράμμου, όπως ο Πάνος Τζανετής, ο Πάνος Κόκκινος, η Λίτσα Διαμάντη, ο Περικής Περάκης, ο Γιώργος Γερολυμάτος και ο Ηλίας Κλωναρίδης.

Χριστίνα: Μόνο για σένα (1975)

Η καριέρα της ποπ τραγουδίστριας Χριστίνας ολοκληρώνεται ουσιαστικά το 1975 με τον τρίτο κατά σειρά προσωπικό της δίσκο που πέρασε μάλλον απαρατήρητος κι έτσι στη συνέχεια η ίδια χάνεται από το προσκήνιο, με εξαίρεση μια περιστασιακή επανεμφάνιση το 1981, όταν ηχογράφησε για την Polydor τον αδιάφορο δίσκο "Never Stop" με εννέα αγγλόφωνα τραγούδια σε ρυθμό disco.

Ο τρίτος της δίσκος έχει τίτλο "Μόνο για σένα" και περιλαμβάνει δώδεκα τραγούδια, από τα οποία τα τρία είναι και πάλι διασκευές ξένων επιτυχιών με ελληνικούς στίχους. Τα πρωτότυπα τραγούδια υπογράφουν μάλλον άσημοι δημιουργοί του χώρου, όπως ο Μιχάλης Λαμπρόπουλος, ο Νίκος Καλογεράκης, ο Κώστας Νικολόπουλος, ο Γιάννης Ρενιέρης και ο Σ. Φακίρης. Ποπ ρυθμικά κομμάτια χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αν θα ξεχώριζα κάποια, είναι τα τραγούδια "Όλα τα ξέρει" του Γιάννη Ρενιέρη με στίχους του ποιητή Ανδρέα Αγγελάκη, ένα τραγούδι με έντονα φολκ απόχρωση (στην ενορχήστρωση περιλαμβάνεται σιτάρ, κλαρίνο, ακόμη και κρητική λύρα), και "Οι πρώτες ψιχάλες" του Κώστα Νικολόπουλου (πρώην μέλους του συγκροτήματος Charms), μια συμπαθητική μπαλάντα σε ύφος σχεδόν ελαφρολαϊκό.

Το υλικό ενορχήστρωσαν οι έμπειροι μαέστροι Κώστα Καπνίσης και Τάκης Αθηναίος, ενώ το τραγούδι του Γιάννη Ρενιέρη το ενορχήστρωσε ο ίδιος ο συνθέτης.

Χριστίνα: Πάρτυ με τη Χριστίνα (1974)

Η σύντομη καριέρα της συμπαθέστατης ποπ τραγουδίστριας Χριστίνας που ουσιαστικά κράτησε μια τριετία (1973-1975), απέφερε τρεις συνολικά προσωπικούς δίσκους, ένα κάθε χρόνο, αρχής γενομένης το 1973 με τον ενδιαφέροντα κύκλο "Ο Μάγος", ο οποίος ανέδειξε αρκετές ποπ επιτυχίες που έκαναν γνωστή στο πανελλήνιο την εκκολαπτόμενη ερμηνεύτρια.

Το 1974 λοιπόν επανήλθε με το δίσκο "Πάρτυ με τη Χριστίνα" με δώδεκα ανάλαφρα τραγουδάκια σε ανάλογο ύφος. Τέσσερα από αυτά και πάλι προήλθαν από διασκευές διάσημων σουξέ της εποχής, όπως το περίφημο "Waterloo" των Abba που την ίδια χρονιά είχε επικρατήσει στο διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision. Είναι και το μόνο που αποδίδεται στην αγγλική γλώσσα. 

Τα ελληνικά τραγούδια υπογράφουν γνωστοί συνθέτες της εποχής, όπως ο Κώστας Καπνίσης, ο Γιάννης Πετρίτσης, ο Νίκος Ιγνατιάδης και ο Γιώργος Μανίκας. Με εξαίρεση το ομώνυμο τραγούδι που έγραψε ο Νίκος Ιγνατιάδης στα πρώτα του ακόμη βήματα στη δισκογραφία, τα υπόλοιπα ακούστηκαν πολύ λιγότερο συγκριτικά με τα σουξέ που ανέδειξε ο προηγούμενος δίσκος της τραγουδίστριας.

Χριστίνα: Ο Μάγος (1973)

Όλοι όσοι μεγαλώσαμε στα χρόνια του '60 και προλάβαμε στην εφηβεία μας εκείνα τα χαριτωμένα παρτάκια με τα σλόου και τα σέικ της εποχής, συνήθως με ξένα τραγουδάκια του συρμού, σίγουρα έχουμε κρατήσει στη μνήμη της καρδιάς μας τα ατέλειωτα ποπ ελληνικά γκρουπάκια που ξεπετάγονταν ασταμάτητα σαν τα μανιτάρια κι έκαναν σουξέ που πέρναγαν στα χείλη όλων των νέων της εποχής παράγοντας παράλληλα και πολλά ποπ είδωλα που κοσμούσαν τα εξώφυλλα των νεανικών περιοδικών κατά ριπάς. Ήταν ο Τέρης Χρυσός στην αρχή κι ακολούθησαν αμέτρητοι ακόμη, όπως ο Δάκης, ο Πασχάλης, η Βίκυ, η Μαρίνα, η Τάμμυ και στα πιο όψιμα χρόνια η Ελπίδα, η Χριστίνα και τόσοι άλλοι!

Θα σταθώ λοιπόν στην τελευταία αυτής της σειράς, την ποπ τραγουδίστρια της δεκαετίας του '70 Χριστίνα Καράλη, που καλλιτεχνικά πολιτογραφήθηκε ως Χριστίνα. Ακόμη θυμάμαι τη γλυκιά αίσθηση που άφηνε στ' αφτιά μου εκείνα τα χρόνια, στα πρώτα γυμνασιακά μου βήματα, η μεστή και γεμάτη θηλυκότητα φωνή της που μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις ήταν συνδυασμένη και με όμορφα ποπ τραγουδάκια. Δεν ήταν μεγάλη η καριέρα της στο τραγούδι, αφού η φωνή της αποτυπώθηκε στο βινύλιο για πρώτη φορά το 1971 σε δυο πολυσυμμετοχικούς δίσκους της PanVox ("12 αστέρια, 12 ευχές", "Ωροσκόπιο"), για να ακολουθήσουν τρεις μόλις προσωπικοί της δίσκοι στο διάστημα 1973-1975) και στη συνέχεια να χαθούν τα ίχνη της, εκτός από κάποιες ελάχιστες περιστασιακές αναλαμπές.

Ο πρώτος λοιπόν και καλύτερος προσωπικός δίσκος της Χριστίνας με τίτλο "Ο Μάγος" κυκλοφόρησε το 1973 από την PanVox και περιλαμβάνει δώδεκα ανάλαφρες μουσικές στιγμές πάνω στο ύφος του όψιμου ποπ της εποχής με ίχνη από το διεθνές φολκ που τότε κυριαρχούσε στην παγκόσμια μουσική σκηνή. Άλλωστε ο μισός σχεδόν δίσκος καλύπτεται με διασκευές διάσημων επιτυχιών, όπως απαιτούσε και η δισκογραφική συνθήκη που είχε διαμορφωθεί εξαρχής στο συγκεκριμένο μουσικό πεδίο. Τα "Θέλω να γελώ" και "Φλερτ" με το γοργό χορευτικό τους ρυθμό ακούστηκαν πολύ. 

Πάντως η πρώτη κυρίως πλευρά του δίσκου και λιγότερο η δεύτερη καλύπτεται με καλογραμμένα τραγούδια που ακούστηκαν πολύ εκείνο τον καιρό και έδωσαν την ευκαιρία στην τραγουδίστρια να χτίσει μια συμπαθητική καριέρα. Ο Ηλίας Ασβεστόπουλος, ηγετική μορφή του χώρου αυτού και μετέπειτα επικεφαλής του γκρουπ 2002 GR, έχει εμπλοκή σχεδόν στο σύνολο των τραγουδιών ως συνθέτης και στιχουργός. Ο ομότιτλο τραγούδι ασφαλώς ξεχωρίζει και δίπλα του στέκονται ισότιμα και τραγούδια, όπως τα: "Και τραγουδώ", "Πού θα βρω νερό", "Ελπίδα". Από τη 2η όψη ακούστηκε πολύ το εναρκτήριο "Ο κύριος Ζάχος" που γράφτηκε από τον Δημήτρη Κωνσταντάρα, γιο του Λάμπρου Κωνσταντάρα, σε ταινία του οποίου ("Τι 30... τι 40... τι 50", 1972) άλλωστε πρωτοακούστηκε.

Ταξίδι στην Ιταλία...

Το 1954 γυρίστηκε η ιταλική ταινία "Ταξίδι στην Ιταλία" (Viaggio in Italia) του κορυφαίου Ιταλού σκηνοθέτη και θεμελιωτή του νεορεαλιστικού κινηματογράφου Roberto Rosselini. 

Πρωταγωνιστές της ταινίας ήταν δυο διάσημοι ηθοποιοί της εποχής, η Ingrid Bergman, σύζυγος τότε του Rosselini, και ο George Sanders, σημαντικός βρετανός ηθοποιός βραβευμένος μάλιστα με όσκαρ. 

Η ταινία υπήρξε εμπορική αποτυχία, αλλά από τους κριτικούς χαρακτηρίστηκε ως μια από τις κορυφαίες ερωτικές ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου.

Στα χνάρια λοιπόν κι εγώ των δύο μεγάλων πρωταγωνιστών αποφάσισα να κάνω το δικό μου ταξίδι στην Ιταλία από αύριο και για ένα δεκαήμερο περίπου, όχι στη Νάπολη της ταινίας, αλλά στη Φλωρεντία και τη Βενετία με εκλεκτή παρέα. Για το λόγο αυτό θα χαθούμε για τις επόμενες ημέρες, αλλά δε χρειάζεται να ανησυχείτε! Σύντομα θα είμαι μαζί σας κι ο Δισκοβόλος θα συνεχίσει το δικό του ταξίδι στο μαγικό κόσμο της μουσικής...

Καλή αντάμωση, φίλοι μου! 

Μαίρη Χρονοπούλου: Τραγούδια από τον κινηματογράφο και το θέατρο (1993)

Έφυγε από τη ζωή στις 6 αυτού του μήνα η σημαντική ηθοποιός Μαίρη Χρονοπούλου (1933-2023), πλήρης ημερών και έχοντας διανύσει πάνω από μισό αιώνα ενεργού καλλιτεχνικής δράσης επί σκηνής, είτε της θεατρικής σκηνής, είτε της μεγάλης οθόνης. Ήταν απόφοιτη της δραματικής σχολής του Εθνικού Θεάτρου, ως μέλος του οποίου πρωτοεμφανίστηκε στη σκηνή το 1953 στην παράσταση "Ιππόλυτος" του Ευριπίδη, ενώ την επόμενη χρονιά έκανε το κινηματογραφικό της ντεμπούτο ως κομπάρσος στην ταινία του Ντίνου Δημόπουλου "Χαρούμενο ξεκίνημα". Η πρώτη αξιόλογη κινηματογραφική της εμφάνιση ήρθε το 1958 στην ταινία "Το τελευταίο ψέμα" του Μιχάλη Κακογιάννη δίπλα στην Έλλη Λαμπέτη. Ουσιαστικά όμως η κινηματογραφική της καριέρα ξεκίνησε το 1963 με τα "Κόκκινα φανάρια" του Βασίλη Γεωργιάδη, ενώ ακολούθησαν τα μεγάλα μιούζικαλ του Δαλιανίδη ("Οι θαλασσιές οι χάντρες", "Μια κυρία στα μπουζούκια", "Γοργόνες και μάγκες") που την έκαναν κορυφαία πρωταγωνίστρια. Το 1984 συμμετείχε στο καστ των ηθοποιών της εμβληματικής ταινίας "Ταξίδι στα Κύθηρα" του Θόδωρου Αγγελόπουλου δίπλα στον Μάνο Κατράκη και τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο. Η τελευταία εμφάνισή της στον κινηματογράφο σημειώθηκε το 1996 με την ταινία "Προς την Ελευθερία" του Πάρη Παπαδόπουλου, ενώ πολύ πρόσφατα (2019) έλαβε μέρος και στην τηλεοπτική σειρά "Έτερος Εγώ".

Η λιγότερο προβεβλημένη ιδιότητα της Μαίρης Χρονοπούλου ήταν η τραγουδιστική. Γιατί από τις αρχές κιόλας του '60 συμμετέχοντας σε ταινίες δεύτερης σειράς συνήθιζε να λέει και κάποια τραγούδια, πράγμα που έγινε πολύ πιο συστηματικό στα τρία μεγάλα μιούζικαλ του Δαλιανίδη που πρωταγωνίστησε ερμηνεύοντας πασίγνωστα τραγούδια του Μίμη Πλέσσα με μεγάλη επιτυχία. Το 1993 λοιπόν ο ηθοποιός και παραγωγός Μάκης Δελαπόρτας επιμελήθηκε μια συγκεντρωτική έκδοση των ηχογραφημάτων που μας άφησε η Μαίρη Χρονοπούλου, κυρίως από την κινηματογραφική της παρουσία. Η συλλογή έχει τον τίτλο "Αυθεντικές ερμηνείες από τον κινηματογράφο και το θέατρο" και περιλαμβάνει δεκαπέντε συνολικά τραγούδια, τα περισσότερα από τη μεγάλη οθόνη. 

Συγκεκριμένα, έχουμε δυο τραγούδια του Κώστα Καπνίση από την ταινία "Τα παλιόπαιδα" (1963) του Νέστορα Μάτσα, τρία τραγούδια του Γιώργου Μητσάκη σε δεύτερη εκτέλεση από την ταινία "Το κορίτσι της Κυριακής" (1964) πάλι του Νέστορα Μάτσα, επτά τραγούδια του Μίμη Πλέσσα από τις ταινίες "Οι θαλασσιές οι χάντρες" (1967), "Μια κυρία στα μπουζούκια" (1968), "Γοργόνες και μάγκες" (1968) και (το θεατρικό) "Το κοροϊδάκι της πριγκιπέσσας" (1971), όλα του Γιάννη Δαλιανίδη, άλλο ένα τραγούδι του Κώστα Καπνίση από την ταινία "Όταν η πόλις πεθαίνει" (1969) επίσης του Γιάννη Δαλιανίδη, ενώ η συλλογή ολοκληρώνεται με δυο τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη σε δεύτερη εκτέλεση από το θεατρικό μιούζικαλ "Συννεφιασμένη Κυριακή, 40 χρόνια Τσιτσάνης" (1980) σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ποταμίτη, όπου η Μαίρη Χρονοπούλου τραγουδά μαζί με τον Νίκο Δαδινόπουλο σε ενορχήστρωση του Γιώργου Θεοδοσιάδη. 

Νίκος Παπάζογλου: Μά'ισσα σελήνη (2005)

Χρειάστηκαν δέκα ολόκληρα χρόνια από την κυκλοφορία του δίσκου "Όταν κινδυνεύεις, παίξε την πουρούδα" (1995), μέχρι ν' αποφασίσει ο Νίκος Παπάζογλου να επανεμφανιστεί στη δισκογραφία καταθέτοντας τον προσωπικό του δίσκο "Μά'ισσα σελήνη", που έμελλε να είναι και ο τελευταίος του, έξι χρόνια πριν από τον πρόωρο θάνατό του.

Πρόκειται για ένα κύκλο 15 τραγουδιών απόλυτα πιστών στο καθιερωμένο ύφος του καλλιτέχνη. Τα περισσότερα έχουν έντονα χορευτικούς κι εξωστρεφείς ρυθμούς με μουσική δική του στα ένδεκα απ' αυτά, ενώ στα υπόλοιπα η μουσική ανήκει σε διάφορους νέους δημιουργούς: Δημήτρης Μπαμπαούς, Γιώτα Δρακιά, Φίλιππος Πλακιάς, Γιώργος Βατουσιάδης. Οι στίχοι επίσης είναι γραμμένοι από διάφορους νέους και άγνωστους στιχουργούς, ενώ χαρακτηριστικό είναι ότι για πρώτη φορά δεν έχει γράψει ο Παπάζογλου στίχους σε κανένα τραγούδι του. Κορυφαία στιγμή του δίσκου είναι το υπέροχο τραγούδι του φινάλε ("Στιγμές"), μια τρυφερή μπαλάντα γραμμένη για την ταινία "Νοσταλγός" της Ελένης Αλεξανδράκη (βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Παπαδιαμάντη), για την οποία ο Παπάζογλου απέσπασε και το σχετικό βραβείο μουσικής.

Αν θα μπορούσα να σταθώ σε κάποιο άλλο χαρακτηριστικό του δίσκου, αυτό θα ήταν η φωνή του τραγουδιστή, η οποία δυστυχώς φαίνεται ότι έχει υποστεί πλέον την αναπόφευκτη φθορά του αμείλικτου χρόνου. Το όμορφο εξώφυλλο κοσμείται από ζωγραφικό πίνακα της Ισμήνης Μπονάτσου.

Νίκος Παπάζογλου: Όταν κινδυνεύεις, παίξε την πουρούδα (1995)

"'Οταν κινδυνεύεις, παίξε την πουρούδα", δηλαδή το κρεμασμένο κλάξον ποδηλάτου, γράφει η προειδοποιητική ταμπελίτσα σε κάποιο σημείο της πράσινης γραμμής στη Λευκωσία κι αυτόν τον τίτλο διάλεξε ο Νίκος Παπάζογλου για την τέταρτη προσωπική του δουλειά που κυκλοφόρησε από τη Lyra το 1995. Μάλιστα ο ίδιος επεξηγεί καλύτερα τη συγκεκριμένη επιλογή: "...Είναι εντυπωσιακό το ότι, ενώ υπάρχει τόση τεχνολογία στα χέρια μας, όταν πρόκειται για τόσο ζωτικής σημασίας ζήτημα, δεν εμπιστευόμαστε κανένα διάμεσο, όπως ασυρμάτους, ηλεκτρισμό, συναγερμούς κλπ. και συνδέεται το χέρι κατευθείαν με την ηχητική πηγή, για να καλέσει σε εγρήγορση. Κάπως έτσι έχουν παραχθεί και οι ήχοι της συλλογής αυτής...".

Είχαν προηγηθεί οι δίσκοι: "Χαράτσι" (1984), "Μέσω νεφών" (1986) και "Σύνεργα" (1990). Στη συνέχεια για πολλά χρόνια θα μείνει μακριά από το στούντιο και θα περιοριστεί στις καθιερωμένες συναυλίες του, για να επανεμφανιστεί στη δισκογραφία το 2005, όταν και θα μας δώσει το κύκνειο δισκογραφικό του άσμα ("Μά'ισσα σελήνη"), πριν εγκαταλείψει τόσο πρόωρα το μάταιο τούτο κόσμο.

Ξεχωριστό χαρακτηριστικό του δίσκου αυτού είναι ότι σε όλα τα τραγούδια έχει γράψει ο ίδιος τη μουσική, ενώ στις προηγούμενες δουλειές του πάντα συμπεριλάμβανε και τραγούδια άλλων δημιουργών. Στίχους όμως έγραψε μόλις σε δύο, ενώ τα υπόλοιπα υπογράφουν οι: Τάκης Σιμώτας, Πηγή Καφετζοπούλου, Στέλιος Ξυνιάς, Λάζαρος Ανδρέου, Μιχάλης Πασιαρδής και μια άγνωστη Χιώτισσα. Μουσικά δεν έχουμε κάποια ιδιαίτερη έκπληξη, καθώς το μουσικό ύφος του τραγουδοποιού παραμένει σχεδόν αναλλοίωτο στο πέρασμα του χρόνου. Ξεχωρίζει και πάλι μια τρυφερή μπαλάντα ("Δεν είμαι ποιητής"), μια υπέροχη λυρική εξομολόγηση του αγαπημένου τραγουδοποιού με λιτή ενορχήστρωση περιορισμένη σε ένα κουιντέτο για πιάνο (δύο βιολιά, βιόλα, βιολοντσέλο και πιάνο).

Νίκος Παπάζογλου: Σύνεργα (1990)

Ο δίσκος του Νίκου Παπάζογλου με τίτλο "Σύνεργα", γραμμένο μάλιστα ανάποδα ως επιγραφή σε κατάστημα που φαίνεται από το εσωτερικό του, κυκλοφόρησε το 1990 από τη Lyra πάντα, τρίτος κατά σειρά μετά το "Χαράτσι" (1984) και το "Μέσω νεφών" (1986). Λαϊκός δίσκος στο χαρακτηριστικό νεο-λαϊκό ύφος που καθιέρωσε ο τραγουδιστής από την εποχή της "Εκδίκησης της γυφτιάς". 

Τα μισά τραγούδια του δίσκου έχουν δική του μουσική, ενώ τα υπόλοιπα τα υπογράφουν η παλιά γνώριμή του Βάσω Αλλαγιάννη και οι νέοι τότε στο χώρο Γιώργος Ζήκας και Ορφέας Περίδης, ο οποίος εδώ κάνει το δισκογραφικό του ντεμπούτο ως τραγουδοποιός, πριν εμφανιστεί δυναμικά στο προσκήνιο με τον πρώτο προσωπικό του δίσκου ("Αχ, ψυχή μου φαντασμένη") το 1993. Εδώ μάλιστα θα βρούμε την πρώτη εκτέλεση του "Φεύγω", το οποίο ωστόσο πέρασε μάλλον απαρατήρητο, ενώ λίγο αργότερα με τη φωνή του ίδιου του Περίδη γνώρισε σημαντική επιτυχία.

Στους στίχους τον πρώτο λόγο έχει ο παλιός συνοδοιπόρος του Παπάζογλου και σημαντικός Θεσσαλονικιός συγγραφέας Τάκης Σιμώτας με τέσσερα τραγούδια. Οι τρεις συνθέτες που συμπράττουν στο δίσκο (Αλαγιάννη, Ζήκας, Περίδης) έγραψαν επίσης και τους στίχους των τραγουδιών τους, ενώ ο Παπάζογλου περιορίστηκε αυτή τη φορά μόνο στους στίχους του ομότιτλου τραγουδιού. Το τραγούδι που ξεχωρίζει περισσότερο είναι το τρυφερό κι ευαίσθητο "Πηγάδι" παιγμένο στη λιτή μορφή του πιάνου με φωνή. Ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας από τον Νίκο Παπάζογλου. Παίζει μαζί του και το συγκρότημα Λοξή Φάλαγγα. Η ηχογράφηση φυσικά έγινε στο στούντιο Αγροτικόν, ενώ η ζωγραφιά του εξωφύλλου ανήκει στη Ρωξάνη Chase.

Νίκος Παπάζογλου: Μέσω νεφών (1986)

«Μέσω νεφών» είναι ο τίτλος του δεύτερου καθαρά προσωπικού δίσκου του πρόωρα χαμένου Θεσσαλονικιού τραγουδοποιού Νίκου Παπάζογλου (1948-2011) που εκδόθηκε από τη Lyra το 1986, δύο χρόνια μετά το εμβληματικό "Χαράτσι". 

Πρόκειται για ένα κύκλο ένδεκα τραγουδιών με ανάλογα χαρακτηριστικά, όπως και στον προηγούμενο. Με αρκετά σουξέ που αποτελούσαν για χρόνια τη μόνιμη σκευή του καλλιτέχνη στις μυσταγωγικές καλοκαιρινές του συναυλίες, κυρίως το εναρκτήριο "Ένα κι ένα" με τους ευρηματικούς στίχους του Μανώλη Ρασούλη. Ανάμεσά τους και κάποια "αλλιώτικα" τραγούδια που με το πέρασμα του χρόνου δικαιώνονται σιγά σιγά όλο και περισσότερο. Πάνω απ' όλα η δυνατή ροκ μπαλάντα "Στη ρωγμή του χρόνου" από τη συνεργασία του φοβερού δίδυμου Νίκου Ξυδάκη και Μανώλη Ρασούλη. Αλλά και τα τρυφερά "Φύσηξε ο Βαρδάρης" και "Όνειρο". Και κάμποσα ακόμη. 

Με εξαίρεση το προαναφερόμενο τραγούδι του Νίκου Ξυδάκη, όλα τα υπόλοιπα έχουν μουσική του Παπάζογλου. Στους στίχους συναντάμε ονόματα, όπως του Μανώλη Ρασούλη, του Λάζαρου Ανδρέου, του Γιάννη Σπυρόπουλου και του Τάκη Σιμώτα, ενώ τέσσερα τραγούδια έχουν στίχους του ίδιου του συνθέτη, ο οποίος ενορχήστρωσε το υλικό και διηύθυνε την ορχήστρα. Ο δίσκος ηχογραφήθηκε στο στούντιο Αγροτικόν το καλοκαίρι του 1986.

Νίκος Παπάζογλου: Χαράτσι (1984)

Πριν από δωδεκάμιση χρόνια (17/4/2011) έφυγε πρόωρα από τη ζωή ο Θεσσαλονικιός τραγουδοποιός Νίκος Παπάζογλου (γενν. 1948), εμβληματική μορφή και ουσιαστικά δημιουργός της λεγόμενης "Σχολής της Θεσσαλονίκης", ένας πολυσύνθετος καλλιτέχνης που καταπιάστηκε με όλες τις πλευρές της μουσικής, είτε ως συνθέτης, στιχουργός και ερμηνευτής, είτε ως παραγωγός, είτε ως ηχολήπτης ή και μηχανικός ήχου έχοντας δημιουργήσει από τα μέσα ήδη της δεκαετίας του '70 το περίφημο "Αγροτικόν" στούντιο στην Κάτω Τούμπα, όπου θα ηχογραφηθούν πάμπολλοι δίσκοι Θεσσαλονικιών και όχι μόνο δημιουργών με πρώτη την "Εκδίκηση της γυφτιάς" το 1978 που είχε βασικό ερμηνευτή τον ίδιο.

Η ενασχόλησή του με τα μουσικά πράγματα πάντως είχε ξεκινήσει πολύ νωρίτερα, όταν στα μέσα της δεκαετίας του '60 πέρασε από διάφορα νεανικά συγκροτήματα, όπως οι περίφημοι Olympians, ενώ στις αρχές του '70 τον βρίσκουμε στη Γερμανία με το συγκρότημα Zealot (Ζηλωτής). Λίγο αργότερα θα συνεργαστεί με τον Διονύση Σαββόπουλο συμμετέχοντας πρώτα στους "Αχαρνής" (1977) και στη συνέχεια στη "Ρεζέρβα" (1979), αφού στο μεταξύ συναντήθηκε με τον Νίκο Ξυδάκη και τον Μανώλη Ρασούλη σε δυο πολύ πετυχημένες συνεργασίες ("Η εκδίκηση της γυφτιάς", "Τα δήθεν"). Ακολούθησε μια μακρά περίοδος έντονης δραστηριότητας του Νίκου Παπάζογλου στο πεδίο των ζωντανών καλοκαιρινών συναυλιών που κράτησαν κάπου τρεις δεκαετίες με διάφορα σχήματα που δημιούργησε κατά καιρούς, όπως η Ταχεία Θεσσαλονίκης και η Λοξή Φάλαγγα.

Το 1984 λοιπόν αποφάσισε να ηχογραφήσει και να μας παρουσιάσει τον πρώτο από τους πέντε συνολικά προσωπικούς του δίσκους με τίτλο "Χαράτσι", έναν εμβληματικό κύκλο τραγουδιών που στάθηκε μια μεγάλη δισκογραφική στιγμή όχι μόνο για τον Νίκο Παπάζογλου, αλλά και για ολόκληρη τη δεκαετία του '80 ανοίγοντας το δρόμο για τη γένεση της "Σχολής της Θεσσαλονίκης" που θα ανθοφορήσει εντυπωσιακά τις επόμενες δύο δεκαετίες με πληθώρα νέων και σημαντικών καλλιτεχνών (Σωκράτης Μάλαμας, Μελίνα Κανά, Θανάσης Παπακωνσταντίνου, Λιζέτα Καλημέρη, Δημήτρης Ζερβουδάκης, Αργύρης Μπακιρτζής, Θωμάς Κοροβίνης κ.ά.).

Ο δίσκος περιλαμβάνει ένδεκα λαϊκά τραγούδια με κυρίαρχη τη χορευτική διάθεση, αλλά και μικρές ροκ πινελιές, πολλά από τα οποία αποτέλεσαν σταθερό υλικό για τις αλησμόνητες καλοκαιρινές συναυλίες του Παπάζογλου. Τα εννιά από τα ένδεκα τραγούδια έχουν δική του μουσική και στίχους, αλλά τα δυο μεγάλα σουξέ του δίσκου ("Υδροχόος", "Λεμόνι στην πορτοκαλιά") υπογράφονται από το δίδυμο Βάσω Αλαγιάννη και Μανώλη Ρασούλη. Κορυφαία στιγμή πάντως η υπέροχη μπαλάντα "Αύγουστος" σε στίχους Τάκη Σιμώτα, ένα αγέραστο αριστούργημα που καταγράφει μια έντονη βιωματική στιγμή του δημιουργού κάποιο καλοκαίρι στο Πήλιο παρέα με τον Διονύση Σαββόπουλο.

Στην εκτέλεση των τραγουδιών συμμετέχουν μέλη του συγκροτήματος Ταχεία Θεσσαλονίκης, ενώ το εξώφυλλο αποτυπώνει στιγμιότυπο από συναυλία στο Θέατρο Κήπου της Θεσσαλονίκης τον Αύγουστο του 1983.

Γιάννης Πάριος: Έρχονται στιγμές (1975)

Το 1975 κυκλοφόρησε ο τέταρτος κατά σειρά προσωπικός δίσκος του Γιάννη Πάριου με τίτλο "Έρχονται στιγμές", ο οποίος αποτελεί ορόσημο στη μεγάλη καριέρα του τραγουδιστή, αφού σηματοδότησε μια στροφή της ερμηνευτικής του μανιέρας προς ένα ύφος προσαρμοσμένο στα διεθνή πρότυπα σε μια εποχή που η δισκογραφία ήταν εμφανές πλέον ότι είχε αρχίσει να δίνει το προβάδισμα στον τραγουδιστή είδωλο αφήνοντας σε δεύτερο ρόλο τους δημιουργούς (συνθέτες και στιχουργούς). Συγχρόνως ο δίσκος αυτός γνώρισε τόσο μεγάλη απήχηση στο κοινό, ώστε να επιβραβευτεί με την απονομή "χρυσού" δίσκου για πρώτη φορά στον τραγουδιστή θέτοντας έτσι τις ισχυρές βάσεις της μεγάλης καριέρας που επρόκειτο να ακολουθήσει με συνεχείς βραβεύσεις είτε με χρυσούς, είτε και με πλατινένιους δίσκους.

Το τραγούδι που έσπασε ταμεία και έδωσε το ισχυρό έναυσμα για τη νέα φάση της καριέρας του τραγουδιστή ήταν το "Ποτέ δε σε ξεχνώ", το οποίο ήταν διασκευή στα ελληνικά με στίχους του Πυθαγόρα ενός ξένου τραγουδιού που μόλις είχε κυκλοφορήσει στη Γαλλία με τίτλο "El Bimbo" γραμμένο από τον Γαλλοτυνήσιο τραγουδοποιό Claude Morgan. Μάλιστα το συγκεκριμένο τραγούδι μπήκε στο δίσκο την τελευταία στιγμή και μετά την επιμονή του παραγωγού Μάκη Μάτσα, όπως μας εξομολογείται ο ίδιος στο αυτοβιογραφικό του βιβλίο "Πίσω απ' τη μαρκίζα" (2014), παρακάμπτοντας τις αρχικές αντιρρήσεις του Πάριου, αλλά και του παραγωγού Αχιλλέα Θεοφίλου που υποστήριζαν ότι δεν πάταγε στη φωνή του τραγουδιστή!

Παρά την τρομακτική επιτυχία του συγκεκριμένου τραγουδιού, προσωπικά θεωρώ ότι ο δίσκος διαθέτει πολλές άλλες ωραιότερες στιγμές, όπως το τρυφερό τραγούδι που έδωσε και τον τίτλο στο δίσκο γραμμένο από τον Στέλιο Ζαφειρίου σε στίχους του Πυθαγόρα, αλλά και μερικά τραγούδια του Γιώργου Κατσαρού ("Ούτε συζήτηση", "Με συγχωρείς", "Γιαυτό σε χώρισα"), ένα τραγούδι του Λυκούργου Μαρκέα ("Κάτι ξέρεις εσύ"), άλλο ένα του Νίκου Καρβέλα ("Για πάντα") και κυρίως το ακροτελεύτιο ("Παλιοχαλάσματα") των Σπύρου Παπαβασιλείου και Τάσου Οικονόμου που κλείνει όμορφα το δίσκο.

Γιάννης Πάριος: Πού θα πάει πού (1974)

Ο τρίτος προσωπικός δίσκος του Γιάννη Πάριου με τίτλο "Πού θα πάει πού" κυκλοφόρησε το 1974, τη χρονιά της Μεταπολίτευσης, δύο χρόνια μετά τον προηγούμενο. Μοιάζει δηλαδή να έχει μεσολαβήσει ένα κενό για το έτος 1973, πράγμα ωστόσο εντελώς παραπλανητικό, γιατί κι εκείνη τη χρονιά ο τραγουδιστής κάθε άλλο παρά έμεινε άπρακτος, αφού συμμετείχε στο δίσκο του Λυκούργου Μαρκέα "Ανθρώπινα και καθημερινά" (με επτά τραγούδια) και συγχρόνως ηχογράφησε μπόλικα τραγούδια για τις 45 στροφές γνωρίζοντας αλλεπάλληλες εμπορικές επιτυχίες και χτίζοντας ουσιαστικά το υλικό του επόμενου προσωπικού του δίσκου, όπου συμπεριλήφθηκε υλικό αποκλειστικά από αυτές ακριβώς τις ηχογραφήσεις. Μέσα στο 1974 μάλιστα, κόντρα στην καταιγίδα του πολιτικού τραγουδιού που ενέσκηψε, ο Γιάννης Πάριος συμμετείχε και σε αρκετούς δίσκους 33 στροφών, όπως: "Άσπρο μαύρο" (Γ. Χατζηνάσιου), "Ροβινσώνες" (Α. Καλδάρα), "Οδός Αριστοτέλους" (Γ. Σπανού), "Καυτό παράπονο" (Α. Χατζηαποστόλου), "Νιάτα" (συλλογή τραγουδιών από διαγωνισμό της Minos). 

Ο δίσκος λοιπόν "Πού θα πάει πού" έρχεται να επισφραγίσει την παραγωγικότατη αυτή φάση της καριέρας του τραγουδιστή και συγχρόνως να κλείσει την πρώτη και ωραιότερη περίοδό της, αφού από την επόμενη χρονιά ο τραγουδιστής θα αλλάξει πλεύση υπηρετώντας ένα είδος τραγουδιού με διαρκή ανοίγματα στο διεθνή ήχο που θα εκτοξεύσει την καριέρα του στο απόγειο της εμπορικής της καταξίωσης. Το ομότιτλο τραγούδι σε μουσική Γιώργου Χατζηνάσιου και στίχους Τάσου Οικονόμου που ξεχώρισε αμέσως από το δίσκο ηχογραφήθηκε ταυτόχρονα από τον Μανώλη Μητσιά και τον Γιάννη Πάριο και γνώρισε επιτυχία και με τις δυο ερμηνείες. Το ίδιο ακριβώς συνέβη και με το τραγούδι "Συγνώμη που σ' αγάπησα πολύ" σε στίχους Γιώργου Κανελλόπουλου που επίσης είχε ηχογραφηθεί ταυτόχρονα και με τη φωνή της Δήμητρας Γαλάνη! Και τα δυο αυτά τραγούδια είχαν συμπεριληφθεί την προηγούμενη χρονιά στο δίσκο του συνθέτη "Διαδρομή".

Ο δίσκος πάντως περιέχει κι άλλα όμορφα τραγούδια, όπως το τρυφερό "Θα σε θυμάμαι" των Γιάννη Σπανού και Πυθαγόρα, το "Καναρίνι" των Απόστολου Καλδάρα και Γιώργου Σαμολαδά, δυο υπέροχα τραγούδια του Σταύρου Κουγιουμτζή σε στίχους Γιάννη Λογοθέτη ("Σαν τα πουλιά σκορπίσαμε", "Το Δεσποινάκι"), τραγούδια επίσης των Χρήστου Νικολόπουλου, Ανδρέα Χατζηαποστόλου και Σπύρου Παπαβασιλείου. Από τα παράδοξα του δίσκου είναι ότι στην αρχική του έκδοση περιλαμβάνονταν και δυο τραγούδια του Λυκούργου Μαρκέα ("Κάνε μια προσπάθεια κι εσύ", "Πώς να τραγουδήσω τώρα"), τα οποία για κάποιο ανεξήγητο λόγο στην πρώτη επανέκδοση του δίσκου αφαιρέθηκαν και τη θέση τους πήραν τα τραγούδια "Όταν με φιλάς πεθαίνω" (Α. Χατζηαποστόλου) και "Πού να 'σαι συ" (Χρ. Νικολόπουλου)!

Γιάννης Πάριος: Τι θέλεις να κάνω (1972)

Η δυναμική είσοδος του Γιάννη Πάριου στη δισκογραφία με τις πρώτες του ηχογραφήσεις σε δίσκους 45 στροφών από το 1969 και μετά τον καθιέρωσε αμέσως στα κορυφαία ονόματα της εποχής. Ο πρώτος προσωπικός του δίσκος (1971) επισφράγισε αυτή τη δυναμική και του άνοιξε το δρόμο για συνεργασίες με τους αξιολογότερους συνθέτες που διέθετε εκείνη την εποχή στο ισχυρό της οπλοστάσιο η Minos. 

Έτσι λοιπόν ένα χρόνο αργότερα, το 1972, κυκλοφόρησε ο δεύτερος προσωπικός δίσκος του τραγουδιστή με τίτλο "Τι θέλεις να κάνω" βασισμένο στο ομότιτλο μεγάλο σουξέ του δίσκου σε μουσική του Γιώργου Χατζηνάσιου, ο οποίος στην αρχή της καριέρας του μοίραζε αρκετά τραγούδια που έγιναν μεγάλες επιτυχίες σε προσωπικούς δίσκους τραγουδιστών, καθώς πλέον η δισκογραφία σταδιακά είχε αρχίσει να μετατοπίζει το κέντρο βάρους των παραγωγών της από τον συνθέτη στον τραγουδιστή.

Ο δίσκος περιέχει πολλά πασίγνωστα τραγούδια με τις υπογραφές των Απόστολου Καλδάρα, Γιώργου Κατσαρού, Μίμη Πλέσσα, Ανδρέα Χατζηαποστόλου, Βασίλη Βασιλειάδη και φυσικά του Γιώργου Χατζηνάσιου. Εκτός από το ομώνυμο τραγούδι ξεχωρίζει ασφαλώς και το εξαιρετικό "Τι κρίμα" των Γιώργου Κατσαρού και Πυθαγόρα, αλλά η μεγάλη επιτυχία του ίδιου δημιουργικού δίδυμου ήταν το περίφημο "Πάμε για ύπνο Κατερίνα", ένα από τα πιο δημοφιλή τραγούδια της εποχής που κρύβει πίσω του και μιαν αλλόκοτη ιστορία: Το τραγούδι λοιπόν αυτό σε δεύτερη εκτέλεση λίγο αργότερα από τον Γιάννη Πουλόπουλο έσπασε ταμεία επικαλύπτοντας την εκτέλεση του Πάριου, αλλά προκάλεσε στην ...αντίδραση της λογοκρισίας των Συνταγματαρχών, η οποία θεώρησε ύποπτους τους στίχους του! Το αποτέλεσμα ήταν να κινηθεί η διαδικασία σύλληψης του Γιάννη Πουλόπουλου, ο οποίος αναγκάστηκε να διαφύγει στο εξωτερικό! Ωστόσο ο Πάριος, αν και ήταν ο πρώτος ερμηνευτής του τραγουδιού, δεν είχε την παραμικρή ενόχληση! Γελοιότητας το ανάγνωσμα...

Γιάννης Πάριος: Πρώτος προσωπικός δίσκος (1971)

Ο Γιάννης Πάριος, κατά κόσμον Ιωάννης Βαρθακούρης (γενν. 1946), δε χρειάζεται φυσικά ιδιαίτερες συστάσεις, μιας και είναι χωρίς αμφιβολία ένας από τους δημοφιλέστερους Έλληνες ερμηνευτές εδώ και μισόν αιώνα, αναγνωρισμένος μάλιστα κατά κοινή ομολογία ως ο κατ' εξοχήν ερωτικός μας τραγουδιστής. 

Ξεκίνησε στα χρόνια της χούντας δίπλα στους πρώτους μέντορές του Απόστολο Καλδάρα και Γιώργο Κατσαρό, έκανε και το πέρασμά του από τις νεοκυματικές μπουάτ, ώσπου να ενταχτεί στο δυναμικό της νεοσύστατης τότε δισκογραφικής εταιρείας Minos, όπου θα ηχογραφήσει το πρώτο του 45άρι το 1969 με δυο τραγούδια του Απόστολου Καλδάρα ("Της μοίρας το παιχνίδι", "Είδα κι άλλες σαν και σένα"), για να ακολουθήσουν αρκετές ακόμη σκόρπιες ηχογραφήσεις σε δίσκους 45 στροφών με τραγούδια του Σταύρου Κουγιουμτζή, του Γιώργου Μητσάκη, του Γιώργου Κατσαρού και άλλων, ενώ κατά την πρώτη του τριετία 1969-1971 είχε και κάποιες συμμετοχές στους δίσκους 33 στροφών "Συνάντηση" (1969) του Άγγελου Σέμπου, "Θαλασσογραφίες" (1970) του Μάνου Λοΐζου και "Ο Σταμούλης ο λοχίας" (1971) του Γιώργου Κατσαρού.

Το 1971 λοιπόν εκδόθηκε ο πρώτος προσωπικός δίσκος του Γιάννη Πάριου που είχε συγκεντρωμένες δώδεκα από τις πρώτες αυτές ηχογραφήσεις του για τις 45 στροφές, μεταξύ των οποίων και μερικά υπέροχα τραγούδια που ακούστηκαν πολύ και σημάδεψαν την εποχή τους. Ασφαλώς ξεχωρίζουν τα δυο τραγούδια που καταλαμβάνουν την πρώτη και την τελευταία θέση της συλλογής. Μιλώ για τα εμβληματικά "Πετροβολούσα τη ζωή" του Απόστολου Καλδάρα και "Κάπου στα Πετράλωνα" του Σταύρου Κουγιουμτζή, το οποίο νωρίτερα είχε ερμηνεύσει πρώτος ο Γιώργος Νταλάρας. Περιλαμβάνονται επίσης και τα δυο πρώτα του τραγούδια που προανέφερα σε μουσική του Καλδάρα, καθώς και το αριστουργηματικό "Ένα γέρικο καράβι" του Μάνου Λοΐζου από τον κύκλο "Θαλασσογραφίες" (1970). Η συλλογή συμπληρώνεται με τραγούδια των Γιώργου Μητσάκη, Βασίλη Βασιλειάδη, Γιώργου Κατσαρού και Χάρη Λυμπερόπουλου. Στους στίχους βρίσκουμε επίσης μεγάλα ονόματα, όπως ο Κώστας Βίρβος, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο Πυθαγόρας και ο Διονύσης Τζεφρώνης.

Η ερμηνεία του Γιάννη Πάριου είναι εξαιρετική και δείχνει από το πρώτο της κιόλας φανέρωμα ότι επρόκειτο για μια χαρισματική φωνή που έμελλε να πρωταγωνιστήσει τα επόμενα χρόνια στο ελληνικό πεντάγραμμο. Βεβαίως, συγκριτικά με τους άλλους ερμηνευτές της γενιάς του, όπως ο Γιώργος Νταλάρας, ο Γιάννης Καλατζής ή ο Μανώλης Μητσιάς, είναι αλήθεια ότι υστερεί εμφανώς στην ποιότητα του ρεπερτορίου του, αλλά πάντως στην πρώτη πενταετία της καριέρας του ευτύχησε να ερμηνεύσει πολλά όμορφα τραγούδια, αρκετά από τα οποία βρίσκουμε σ' αυτόν τον παρθενικό του δίσκο.