Διονύσης Σαββόπουλος: Παράλληλη δισκογραφία (1976-2013)

Έπεσε χθες η αυλαία της ζωής ενός ακόμη ξεχωριστού Έλληνα θεράποντα της μουσικής τέχνης, ενός σπουδαίου τραγουδοποιού που αφήνει ασφαλώς πολύ βαθύ αποτύπωμα στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού, αλλά και στις καρδιές πολλών εραστών της μουσικής από την παλιότερη τουλάχιστον γενιά, αυτούς που ο ίδιος είχε περιγράψει πολύ εύστοχα ως «του '60 εκδρομείς».

Ο Διονύσης Σαββόπουλος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 2 Δεκεμβρίου 1944 κι έφυγε χθες από τη ζωή λίγο πριν συμπληρώσει 81 χρόνια ζωής. Από το ξεκίνημα της μουσικής του περιπέτειας στα μέσα της δεκαετίας του '60 μέχρι το τέλος υπήρξε ένας ανήσυχος δημιουργός που συνέθετε τις μελωδίες του με την αγαπημένη του κιθάρα, χωρίς να πολυνοιάζεται αν αυτές αποτελούσαν πρωτογενή ύλη ή κουβαλούσαν απόηχους από ξένες δημιουργίες, πράγμα που δε δίσταζε άλλωστε να ομολογεί ανοιχτά. Έγραφε πάντα ο ίδιος τους στίχους των τραγουδιών του με έναν έντονα ποιητικό και αφαιρετικό λόγο, συνήθως εμποτισμένο με βιωματικές και ιστορικές αναφορές σε αληθινά πρόσωπα και γεγονότα και με μια συχνά αμφιλεγόμενης ιδεολογικής φόρτισης ευθύτητα. Ο οικείος ήχος του ήταν αυτός της ροκ μπαλάντας, αλλά δεν είχε καμία αναστολή να αγγίξει και άλλους μουσικούς χώρους, ενώ τις λίγες φορές που καταπιάστηκε με το πεδίο της σκηνικής μουσικής (θέατρο, κινηματογράφος, τηλεόραση) μας έδωσε υπέροχες δημιουργίες. Και φυσικά δεν μπορούμε να ξεχάσουμε και την χαρισματική του ζωντανή παρουσία επί σκηνής, η οποία έχει αποτυπωθεί και σε κάμποσες ζωντανές ηχογραφήσεις που μας έχει κληροδοτήσει.

Ως ένα μικρό αφιέρωμα στη μνήμη του Διονύση Σαββόπουλου σκέφτηκα να παρουσιάσω μια συγκεντρωτική συλλογή με τις πολύ ενδιαφέρουσες συμμετοχές του σε μουσικές εργασίες άλλων συναδέλφων του που συνιστούν ένα είδος παράλληλης δισκογραφίας. Και είναι μπόλικο το υλικό αυτό καταγραμμένο σε μια μακρά περίοδο σχεδόν 40 χρόνων που ξεκινάει τη χρονιά που μας έδωσε το Happy Day (για την ομώνυμη ταινία του Παντελή Βούλγαρη) συμμετέχοντας παράλληλα και τα Παράλογα (1976) του Μάνου Χατζιδάκι και του Νίκου Γκάτσου και φτάνει ως το μικρό άλμπουμ Από τη γη στη σελήνη (2013) της Ζηνοβίας Αρβανιτίδη (κόρης του Πασχάλη). Στο μακρύ αυτό διάστημα βρέθηκε ως ερμηνευτής κι ενίοτε ως παραγωγός δίπλα σε δημιουργούς, όπως ο Νίκος Ξυδάκης, ο Βαγγέλης Γερμανός, η Μαρία Φαραντούρη, ο Νίκος Πορτοκάλογλου, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, ο Λουδοβίκος των Ανωγείων, ο Νίκος Κυπουργός, ο Ορφέας Περίδης, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, ο Σταύρος Λάντσιας, ο Γιώργος Χατζηπιερής και άλλοι. 

Το υλικό της συλλογής περιλαμβάνει 20 συνολικά τραγούδια από συμμετοχές του Διονύση Σαββόπουλου σε δίσκους διαφόρων δημιουργών κατά το διάστημα 1976-2013. Σε πολλά από αυτά τα τραγούδια συμμετείχαν μαζί του και άλλοι ερμηνευτές, όπως η Μελίνα Μερκούρη, ο Βαγγέλης Γερμανός, η Ελευθερία Αρβανιτάκη, η Μαρία Φαραντούρη, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, η Δήμητρα Γαλάνη, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης και ο Ψαραντώνης. Ανάμεσά τους και το διάσημο «Caruso» του Ιταλού συνοδοιπόρου του Lucio Dalla, αλλά κι ένα παραμύθι του Λουδοβίκου των Ανωγείων που αφηγείται ο Νιόνιος με το δικό του αμίμητο τρόπο. Διευκρινίζω ότι δεν συμπεριέλαβα στη συλλογή το τραγούδι «Ο καθρέφτης» (1975) του Μπαγιαντέρα, γιατί αποτελεί μέρος της προσωπικής δισκογραφίας του, ενώ δεν  ανθολογήθηκαν τραγούδια από το άλμπουμ Ο Σαμάνος (2008) του Θανάση Παπακωνσταντίνου που επίσης αποτελεί μια ολοκληρωμένη προσωπική του δουλειά.

Ο Bernard Haitink στη Ροζαμούνδη και την Ημιτελή Συμφωνία του Schubert

Θα κάνουμε σήμερα μια μικρή αλλαγή πλεύσης, για να τιμήσουμε τη μνήμη του κορυφαίου Ολλανδού αρχιμουσικού Bernard Haitink (1929-2021), ο οποίος έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα πριν από τέσσερα χρόνια αφήνοντας πίσω του μια τεράστια κληρονομιά υποδειγματικών ερμηνειών και ηχογραφήσεων του λόγιου ρεπερτορίου. Ο Χάιτινκ υπήρξε σχεδόν ισόβιος αρχιμουσικός της σπουδαίας Concertgebouw Orchestra του Άμστερνταμ, την οποία ανέλαβε το 1956 και τη μετέτρεψε σε μια από τις δυο τρεις σημαντικότερες ορχήστρες του πλανήτη (δίπλα στις Φιλαρμονικές της Βιέννης και του Βερολίνου). Διετέλεσε επίσης για ένα διάστημα (1967-1979) και αρχιμουσικός της London Philharmonic Orchestra, αλλά και άλλων σημαντικών συμφωνικών ορχηστρών, ενώ η δισκογραφία του είναι ογκωδέστατη κι απλώνεται από την εποχή του όψιμου Μπαρόκ μέχρι τα πρωτοποριακά ρεύματα του 20ου αιώνα με κύρια πάντως έμφαση στην εποχή του ρομαντισμού (19ος αιώνας). Οι καλύτερες στιγμές του καταγράφονται με έργα των Mozart, Beethoven, Mendelssohn, Brahms, Bruckner, Mahler, Debussy, Ravel και Shostakovich.

Από τις εκατοντάδες αυτές ηχογραφήσεις του σπουδαίου αρχιμουσικού διάλεξα μια πολύ αγαπημένη μου με έργα του μεγάλου Αυστριακού συνθέτη του πρώιμου ρομαντισμού Franz Schubert (1797-1828), ο οποίος έζησε όλη τη ζωή του στη Βιέννη κάτω από τη βαριά σκιά του Μπετόβεν, το έργο του οποίου στάθηκε γι' αυτόν πρότυπο και βασική πηγή έμπνευσης. Παρόλο που έφυγε πολύ νωρίς από τη ζωή, μόλις στα 32 του χρόνια, ο Σούμπερτ πρόλαβε να πλουτίσει το λόγιο ρεπερτόριο με δεκάδες αριστουργήματα, όπως οι Συμφωνίες αρ. 8 («Ημιτελής») και αρ. 9 («Η μεγάλη»), τα πάνω από 600 lieder (τραγούδια) του, δεκαπέντε εξαιρετικής έμπνευσης Κουαρτέτα Εγχόρδων, δύο υπέροχα Τρίο για Πιάνο, άλλα δυο αριστουργηματικά Κουιντέτα, μερικές όπερες και σκηνικές μουσικές, αλλά και πλούσια μουσική για σόλο πιάνο, ενώ παραδόξως δεν μας άφησε κανένα έργο στη δημοφιλή φόρμα του Κοντσέρτου.

Ο δίσκος που διάλεξα, έκδοση της ολλανδικής δισκογραφικής εταιρείας Philips, περιλαμβάνει δύο εκλεκτές συνθέσεις του Σούμπερτ ερμηνευμένες από τον Χάιτνκ. Η πρώτη από αυτές είναι η περίφημη «Ημιτελής» Συμφωνία που φέρει τον αριθμό 8 από το σύνολο των εννέα Συμφωνιών του συνθέτη. Γράφτηκε το 1822, αλλά εκτελέστηκε για πρώτη φορά στη Βιέννη μόλις το 1865, δηλαδή 37 ολόκληρα χρόνια μετά το θάνατο του συνθέτη. Το έργο έμεινε ημιτελές και περιορίζεται στα δύο πρώτα μέρη (Allegro moderato, Andante con moto), αν και φαίνεται πως είχε γραφτεί κι ένα σχέδιο του τρίτου μέρους (Scherzo). Στα νεότερα χρόνια πάντως το έργο ηχογραφήθηκε και σε πλήρη μορφή με τέσσερα μέρη, από τα οποία το τελευταίο αποτελεί δάνειο από το συμφωνικό έργο του Σούμπερτ «Rosamunde». 

Η σκηνική σύνθεση «Rosamunde» - πλήρης τίτλος: Ροζαμούνδη, πριγκίπισσα της Κύπρου - είναι το δεύτερο έργο που φιλοξενείται στην ίδια έκδοση της Philips υπό τη διεύθυνση του Χάιτινκ. Η μουσική γράφτηκε για το ομώνυμο θεατρικό έργο της Γερμανίδας συγγραφέως Helmina von Chezy (1783-1856) που περιγράφει τις περιπέτειες της κατατρεγμένης πριγκίπισσας της Κύπρου Ροζαμούνδης, η οποία αναγκάστηκε να μεγαλώσει ως βοσκοπούλα και τελικά μέσα από μια σειρά εμπόδια και δολοπλοκίες κατάφερε να ανακτήσει το θρόνο της. Ο Σούμπερτ έγραψε ένα υπέροχο συμφωνικό έργο που περιλαμβάνει φωνητικά, χορωδιακά και ορχηστρικά μέρη (εισαγωγή, τρία ιντερμέδια και μουσική μπαλέτου) με εξαίσιες μελωδικές νησίδες, όπως η γοητευτική «Romance», η δεύτερη «Entr' acte» (που χρησιμοποιήθηκε και ως το φινάλε της «Ημιτελούς» Συμφωνίας, όπως προαναφέραμε), αλλά και η τρίτη «Entr' acte» που μεταγράφηκε και για σόλο πιάνο («Impromptu», op.142, αρ.3), καθώς και σε μορφή Κουαρτέτου Εγχόρδων για το ομώνυμο Κουαρτέτο (αρ.13).

Στην εκτέλεση των δύο έργων συμμετέχει η Concertgebouw του Άμστερνταμ υπό τη διεύθυνση φυσικά του Χάτινκ. Συμμετέχει επίσης η Χορωδία της Ολλανδικής Ραδιοφωνίας, καθώς και η Ολλανδή κοντράλτο Aafje Heynis (1924-2015). Η «Ροζαμούνδη» ηχογραφήθηκε το 1965 και κυκλοφόρησε σε αυτοτελή αναλογική έκδοση, ενώ η «Ημιτελής» το 1976, αλλά σε ενιαία ψηφιακή έκδοση τα δυο έργα πρωτοκυκλοφόρησαν το 1995.

Χάρης & Πάνος Κατσιμίχας: Παράλληλη δισκογραφία (1997)

Το 1997 από την ΑΚΤΗ, όπου σταθερά ηχογραφούσαν οι αδελφοί Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας μετά τη δεύτερη προσωπική τους δουλειά στην ΕΜΙ (Όταν σου λέω πορτοκάλι, να βγαίνεις..., 1987), εκδόθηκε ένα διπλό άλμπουμ με τίτλο Παράλληλη δισκογραφία αφιερωμένο στις σκόρπιες ηχογραφήσεις των δύο σπουδαίων τραγουδοποιών, οι οποίες δεν είχαν συμπεριληφθεί στην προσωπική τους δισκογραφία. Το υλικό αποτελείται από 28 συνολικά τραγούδια ηχογραφημένα σε διάφορες εταιρείες κατά τη δεκαπενταετία 1982-1997, από το πρώτο τους δισκογραφικό φανέρωμα μέσα από τη βραβευμένη συμμετοχή τους με το κλασικό πια «Μια βραδιά στο λούκι» στους Δεύτερους Αγώνες Τραγουδιού της Κέρκυρας που είχε οργανώσει για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ο Μάνος Χατζιδάκις, μέχρι το άλμπουμ Μάνα γη (1997) των Apurimac.

Το υλικό της πολύ ενδιαφέρουσας αυτής συλλογής, η οποία γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία, διακρίνεται σε δυο ενότητες τραγουδιών. Η μία περιλαμβάνει συνθέσεις των δύο τραγουδοποιών σε διαφορετικές εκτελέσεις (ζωντανές ή σε στούντιο) που δεν ενσωματώθηκαν σε προσωπικούς του δίσκους και ερμηνεύονται είτε από τους ίδιους, είτε από άλλους ερμηνευτές. Η δεύτερη ενότητα καλύπτεται με δικές τους ερμηνείες σε τραγούδια άλλων δημιουργών διάσπαρτα σε διάφορους δίσκους. Όλο το υλικό είναι ταξινομημένο με μοναδικό κριτήριο τη χρονολογική του αλληλουχία και γιαυτό δεν διέπεται από ομοιογένεια ύφους, καθώς εναλλάσσονται αδιακρίτως τραγούδια λαϊκά, «έντεχνα» ή ροκ σύμφωνα με το προσωπικό ύφος του αντίστοιχου δημιουργού. Οι ίδιοι σημειώνουν χαρακτηριστικά: «Για μας όλα αυτά ήταν και θα είναι πάντα μια ανυστερόβουλη ανταλλαγή αγάπης μ' εκείνους που κάποτε τραγουδήσαμε μαζί και τίποτα περισσότερο ή λιγότερο. Ελπίζουμε ότι ο δίσκος θα ενδιαφέρει και κάποιους άλλους, εκτός από μας τους δυο».

Εκτός λοιπόν από τα τραγούδια που συνέθεσαν οι ίδιοι, έχουμε επίσης συνθέσεις των Διονύση Σαββόπουλου, Θάνου Μικρούτσικου, Δημήτρη Λάγιου, Αντώνη Βαρδή, Διονύση Τσακνή, Νίκου Πορτοκάλογλου, Κώστα Τουρνά, Παύλου Σιδηρόπουλου, Βαγγέλη Γεωργίου και Γιάννη Εμμανουηλίδη. Κάποια τραγούδια οι δυο αδελφοί τα ερμηνεύουν μαζί με άλλους τραγουδιστές, όπως ο Στέλιος Καζαντζίδης, ο Γιώργος Νταλάρας, ο Διονύσης Σαββόπουλος, η Αρλέτα, ο Θάνος Μικρούτσικος, ο Αντώνης Βαρδής, ο Νίκος Πορτοκάλογλου, ο Λεωνίδας Βελής, ο Μπάμπης Στόκας και ο Γιάννης Γιοκαρίνης.

Χάρης & Πάνος Κατσιμίχας: Στους ελαιώνες της αγάπης (2002)

Τα δίδυμα αδέρφια και σπουδαίοι τραγουδοποιοί Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας γιορτάζουν σήμερα αισίως τα 73α τους γενέθλια και παρόλο που εδώ και πολλά χρόνια έχουν επισήμως αποσυρθεί από την ενεργό δισκογραφική δράση, όχι απλώς δεν έχουν λησμονηθεί από το μουσικόφιλο κοινό, αλλά η υστεροφημία τους παραμένει σταθερά σε υψηλό επίπεδο, ενώ δεν έχουν πάψει να κάνουν κάποιες απρόβλεπτες κατά καιρούς επανεμφανίσεις, κυρίως ο Πάνος, όταν θεωρούν ότι έχουν κάτι ενδιαφέρον να πουν.

Γυμνάμε λοιπόν πολλά χρόνια πίσω. Με την αλλαγή του αιώνα κυκλοφόρησε το κύκνειο δισκογραφικό άσμα των αδελφών με το άλμπουμ Τρύπιες Σημαίες (2000) σηματοδοτώντας - κατά τη δική τους δήλωση - την ολοκλήρωση της κύριας δισκογραφικής τους δουλειάς, η οποία άφηνε μια σημαντική κληρονομιά αποτελούμενη από επτά ολοκληρωμένους προσωπικούς δίσκους μαζί με κάποιες συλλογές και σκόρπιες συμμετοχές. Είναι αξιοσημείωτο ότι η θαυμάσια αυτή διαδρομή διανθίστηκε με αρκετά τραγούδια που ακολούθησαν τα χνάρια του ποιητικού λόγου, από τον πρώτο κιόλας δίσκο τους, τα Ζεστά ποτά (1985) μέχρι τις Τρύπιες σημαίες (2000). Δεν δίστασαν μάλιστα ν' αναμετρηθούν και με δύσκολα κείμενα που αντιστρατεύονται τη μετρική ευκολία του απλού στροφικού τραγουδιού, όπως αυτά του Ανδρέα Εμπειρίκου και του Γιώργου Σεφέρη. Κατά κανόνα, πάντως, κατέφυγαν σε ελάσσονες ποιητές, όχι πολύ γνωστούς στο ευρύ κοινό, μέσα στην ποίηση των οποίων οι δύο δημιουργοί βρήκαν κοινούς τόπους με την προσωπική τους αισθητική και θεματολογία. Το αποτέλεσμα είναι μια σειρά εξαιρετικών τραγουδιών που ήδη κρίθηκαν από το crash test του χρόνου και προχωρούν νικηφόρα προς το πεδίο του κλασικού.

Δεκαπέντε λοιπόν μελοποιημένα ποιήματα συγκεντρώθηκαν σε μια θαυμάσια συλλογή με τον ποιητικό τίτλο Στους ελαιώνες της αγάπης που εκδόθηκε το 2002 από την ΑΚΤΗ. Ο τίτλος προέρχεται από το μοναδικό καινούργιο τραγούδι της συλλογής, το οποίο γράφτηκε ακριβώς για τον συγκεκριμένο δίσκο κι έχει ποιητικούς στίχους των δύο αδελφών. Το χρονικά παλιότερο από τα τραγούδια αυτά είναι το «Ερωτικό κάλεσμα» σε ποίηση Μενέλαου Λουντέμη που γράφτηκε το 1971, αλλά δισκογραφήθηκε πολύ αργότερα για το άλμπουμ Η μοναξιά του σχοινοβάτη (1992). Στα υπόλοιπα τραγούδια, πέραν των προαναφερθέντων, η ποίηση είναι των Ρίτας Μπούμη-Παπά, Λαίλιου Καρακάση, Νίκου Καββαδία, Αργύρη Χιόνη και Λένας Παππά. 

Θέλω πάντως να επισημάνω μια μικρή ανακολουθία της έκδοσης: Για άγνωστο λόγο λοιπόν δεν περιλήφθηκε το τραγούδι «Σήματα μορς» από το δίσκο Όταν σου λέω πορτοκάλι, να βγαίνεις... (1987), το οποίο περιέχει εμβόλιμους στίχους των ποιητών Τάσου Λειβαδίτη και του Κίμωνα Ρηγόπουλου, ενώ αντίστοιχα συμπεριλήφθηκε (και σωστά) το τραγούδι «Γυμνή σκιά» που έχει στίχους των δύο αδελφών βασισμένους σε ποίημα του Πολ Ελιάρ, αλλά και το παραδοσιακό τραγούδι «Αμοργιανό μου πέραμα», καθώς και το «ινδιάνικο» τραγούδι «Λουλούδι του δάσους» από το δίσκο Μάνα Γη (1997) των Apurimac που έχει στίχους του Χάρη Κατσιμίχα βασισμένους σε ινδιάνικη ποίηση. 

Διευκρινίζω, τέλος, ότι τα τραγούδια ακούγονται στις αυθεντικές τους εκτελέσεις, με εξαίρεση τα τραγούδια «Η μαϊμού» και «Καταγγέλλω» που προέρχονται από νεότερη επανεκτέλεση ενορχηστρωμένη από τον Παναγιώτη Καλαντζόπουλο, και το «Δωμάτιο» που προέρχεται από το ζωντανό άλμπουμ 20 Χρόνια Live (2001). Τα ερμηνεύουν οι αδελφοί Χάρης & Πάνος Κατσιμίχας, ενώ σε κάποια τραγούδια συμμετέχουν η Έλλη Πασπαλά, ο Πασχάλης και η χορωδία των εκπαιδευτηρίων Γιάννη Τσιαμούλη.

Η Άλκηστις Πρωτοψάλτη ταξιδεύει στη Λιλιπούπολη (2013)

Κλείνει σήμερα τα 70 της χρόνια η Άλκηστις Πρωτοψάλτη, από τις σημαντικότερες ερμηνεύτριες της μεταπολιτευτικής περιόδου με πλούσια προσωπική δισκογραφία και εκλεκτές συνεργασίες με κορυφαίους δημιουργούς από το 1975 που μας την πρωτοσύστησε ο Δήμος Μούτσης ως βασική ερμηνεύτρια της Τετραλογίας μέχρι και σήμερα που τη βρίσκουμε πάντα ενεργή και δυναμική. Ως ένα μικρό αφιέρωμα στα σημερινά της γενέθλια επέλεξα μια σχετικά πρόσφατη και πάντως πολύ ξεχωριστή δισκογραφική της στιγμή, στην οποία ωστόσο ούτε η μοναδική ερμηνεύτρια είναι, αφού πλαισιώνεται από μια μεγάλη ερμηνευτική ομάδα, ούτε καν ερμηνεύει τραγούδια σε πρώτη εκτέλεση!

Το 2013 λοιπόν εκδόθηκε από τη Heaven Music το άλμπουμ Ένα ταξίδι στη Λιλιπούπολη και όπως εύγλωττα δηλώνεται από τον τίτλο, έχουμε να κάνουμε με μιαν επιστροφή στον εμβληματικό κύκλο τραγουδιών Εδώ Λιλιπούπολη που είχε εκδοθεί το 1980 από την ΕΜΙ. Η «Λιλιπούπολη» βέβαια είναι η θρυλική "παιδική" εκπομπή του Τρίτου Προγράμματος που μεταδιδόταν επί μια πενταετία (1976-1980) σε ημίωρα επεισόδια αυτοτελή ή σε συνέχειες, με ευφάνταστες ιστορίες που σκάρωνε μια μεγάλη συγγραφική ομάδα με επικεφαλής τη Ρεγγίνα Καπετανάκη, πλημμυρισμένες από υπέροχα τραγούδια σε στίχους της Μαριανίνας Κριεζή. Τις φωνές των ηρώων απέδιδαν σπουδαίοι ηθοποιοί, όπως η Αλέκα Παΐζη, η Σαπφώ Νοταρά, ο Λευτέρης Βογιατζής, ο Βασίλης Μπουγιουκλάκης, ο Σταμάτης Φασουλής, η Άννα Παναγιωτοπούλου, ο Μίμης Χρυσομάλλης και πολλοί άλλοι, καθώς και τραγουδιστές, άσημοι ακόμη τότε, όπως η Νένα Βενετσάνου και η Κρίστη Στασινοπούλου. Η πρωτοποριακή και ρηξικέλευθη αυτή ραδιοφωνική σειρά που τάραξε τα νερά της τότε πολιτικής ορθότητας προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις από το κατεστημένο της εποχής, δε θα μπορούσε ποτέ να βγει στον αέρα, αν δεν είχε αναλάβει την παραγωγή και προβολή της ένα ελεύθερο πνεύμα σαν κι αυτό του Μάνου Χατζιδάκι, διευθυντή τότε του Τρίτου Προγράμματος, ο οποίος μάλιστα είχε την εμπνευσμένη ιδέα να εμπιστευθεί το μουσικό μέρος του προγράμματος στους νέους και άσημους ακόμη τότε συνθέτες Νίκο Κυπουργό, Λένα Πλάτωνος, Δημήτρη Μαραγκόπουλο και Νίκο Χριστοδούλου, αν και τα τραγούδια του τελευταίου δεν συμπεριλήφθηκαν τελικά στην πρώτη δισκογραφική αποτύπωση της σειράς.

Αξίζει να επισημάνουμε ότι το υλικό που ενσωματώθηκε στο άλμπουμ του 1980 επανακυκλοφόρησε το 2001 με τους ίδιους ερμηνευτές (Αντώνης Κοντογεωργίου, Σπύρος Σακκάς, Σαβίνα Γιαννάτου και Μαριέλλη Σφακιανάκη), αλλά σε νέα εκτέλεση και ζωντανή ηχογράφηση που πραγματοποιήθηκε παραμονές Χριστουγέννων του 2001 στο Μουσικό Θέατρο του Βόλου με αφορμή τη συμπλήρωση 25 χρόνων από την πρώτη ραδιοφωνική μετάδοση της «Λιλιπούπολης» (1976). 

Κι έτσι φτάνουμε στο 2013, όταν η «Λιλιπούπολη» γνώρισε και μια τρίτη δισκογραφική εμφάνιση και πάλι από ζωντανή παρουσίαση του έργου, αυτή τη φορά στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών σε μια σειρά παραστάσεων κατά το τριήμερο 30 Νοεμβρίου ως 2 Δεκεμβρίου του 2012. Η έκδοση αυτή έχει το συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με τις δύο προηγούμενες ότι μας δίνει ολοκληρωμένη πλέον τη μουσική του έργου συμπεριλαμβάνοντας και τη συμμετοχή του τέταρτου συνθέτη της σειράς, του Νίκου Χριστοδούλου. Ο δίσκος κυκλοφόρησε λίγο αργότερα με τίτλο Ταξίδι στη Λιλιπούπολη με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη επικεφαλής της ερμηνευτικής ομάδας μαζί με τον Βασίλη Αγροκώστα, αλλά και σολίστες από το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και το Αρσάκειο μαζί με πολυπληθή παιδική χορωδία από 140 παιδιά του Μουσικού Ομίλου Αρσακείων-Τοσιτσείων Σχολείων της Εκάλης. Την ιδέα αυτής της πετυχημένης αναβίωσης του έργου είχε η Ρεγγίνα Καπετανάκη, ενώ την καλλιτεχνική επιμέλεια ανέλαβε ο εκ των συνθετών της «Λιλιπούπολης» Δημήτρης Μαραγκόπουλος. Το αποτέλεσμα είναι θαυμάσιο, χωρίς πάντως να μπορεί να διαγράψει από το θυμικό των παλιότερων φιλόμουσων τον πηγαίο αυθορμητισμό της πρώτης εκτέλεσης που παραμένει σημείο αναφοράς.

Μιχάλης Σουγιούλ: Άρχισαν τα όργανα (2003)

Η δεύτερη ευρεία συλλογή της EMI / His Master Voice με τίτλο Άρχισαν τα όργανα, αφιερωμένη στα τραγούδια του μεγάλου συνθέτη Μιχάλη Σουγιούλ (1906-1958), είναι επικεντρωμένη κυρίως στην άλλη πλευρά του δημιουργού που μεγαλούργησε κατά τη δεκαετία του '50, όταν αποφάσισε - παρακινημένος σε μεγάλο βαθμό από τις ανάγκες των επιθεωρήσεων που κάλυπτε μουσικά - να βουτήξει βαθιά και χωρίς αναστολές στο χώρο του λαϊκού τραγουδιού δημιουργώντας ένα νέο τραγουδιστικό είδος που με προφανή υποτιμητική διάθεση ονομάστηκε «αρχοντορεμπέτικο» σαν να επρόκειτο για ένα νόθο είδος τραγουδιού που προερχόταν από τα σαλόνια και διεμβόλιζε τα λαϊκά στρώματα, λες και η τέχνη είναι περιχαρακωμένη σε συγκεκριμένα καλούπια και δεν μπορεί να απλώνει τα φτερά της ελεύθερα διασπώντας τα συμβατικά πλαίσια.

Εκείνο πάντως που έχει σημασία είναι ότι το τεράστιο ταλέντο του συνθέτη βοήθησε να βγουν στο προσκήνιο δεκάδες πανέμορφα τραγούδια που ακολουθούσαν τους γνωστούς λαϊκούς δρόμους, έστω κι αν δεν είχαν την ανάγκη του μπουζουκιού, για να πιστοποιήσουν την αυθεντικότητά τους. Ιδού μερικά από αυτά τα κλασικά πλέον «λαϊκά» τραγούδια του Μιχάλη Σουγιούλ: «Το τραμ το τελευταίο» (1948), «Τραμπαρίφας» (1951), «Θα γυρίσει κι ο τροχός» (1951), «Χαράμι» (1951), «Άλα, άνοιξε κι άλλη μπουκάλα!» (1952), «Σβήστε με απ' το χάρτη» (1952), «Άρχισαν τα όργανα» (1953), «Ο μήνας έχει εννιά» (1953), «Βρε πώς μπατιρίσαμε» (1954). Τραγούδια που αγαπήθηκαν πολύ όχι μόνο στην εποχή τους, αλλά και στα νεότερα χρόνια γνωρίζοντας πάμπολλες επανεκτελέσεις. Τα περισσότερα γράφτηκαν για επιθεωρήσεις της εποχής, ενώ πολλά ακούστηκαν και σε αγαπημένες ταινίες της δεκαετίας του '50, όπως: «Εκείνες που δεν πρέπει ν' αγαπούν» (1951), «Ένα βότσαλο στη λίμνη» (1952), «Σάντα Τσικίτα» (1953), όλες σκηνοθετημένες από τον Αλέκο Σακελλάριο, αλλά και «Το σοφεράκι» (1953) του Γιώργου Τζαβέλα, καθώς και οι ταινίες του Νίκου Τσιφόρου «Γλέντι, λεφτά κι αγάπη» (1955) και «Ο γυναικάς» (1957).

Η συλλογή περιλαμβάνει 38 συνολικά τραγούδια που καλύπτουν το «λαϊκό» πρόσωπο του Μιχάλη Σουγιούλ, αλλά και την κινηματογραφική του παραγωγή. Το τραγούδι «Θα γυρίσει κι ο τροχός» αποδίδεται σε διπλή εκτέλεση, μία από τον Φώτη Πολυμέρη κι άλλη μία από τον ρεμπέτη ερμηνευτή Πρόδρομο Τσαουσάκη. Θυμίζω ότι το συγκεκριμένο τραγούδι είναι ένα από αυτά που επέλεξε ο Μάνος Χατζιδάκις για το έργο του Ο σκληρός Απρίλης του '45 (1974). Διπλή εκτέλεση έχουμε και για το τραγούδι «Τραμπαρίφας», μία από το Τρίο Κιτάρα και μία με τη Σωτηρία Μπέλλου. Τραγουδούν επίσης οι: Σοφία Βέμπο, Νίκος Γούναρης, Τώνης Μαρούδας, Μάγια Μελάγια, Καίτη Μπελίντα, Ρίτα Αμπατζή, Στελλάκης Περπινιάδης, Τάκης Μπίνης, Έλσα Λάμπο, Μπέμπα Κυριακίδου και το φωνητικό ντουέτο Φίλανδρος-Κορώνης.

Και μια επισήμανση: Από τα στοιχεία της πολύ επιμελημένης έκδοσης προκύπτει μια μικρή σύγχυση σχετικά με τη χρονολόγησή της. Αλλού αναφέρεται ως έτος έκδοσης το 2002 κι αλλού το 2003, ενώ υπάρχει και μια αναφορά σε προγενέστερη έκδοση του 1982, πράγμα που δεν προκύπτει από τους επίσημους δισκογραφικούς καταλόγους της εταιρείας, αν και μια έκδοση με τον ίδιο τίτλο, αλλά όχι με το ίδιο περιεχόμενο, είχε κυκλοφορήσει το 1984 από την ετικέτα Regal. 

Μιχάλης Σουγιούλ: Πάμε σαν άλλοτε (2003)

Σαν σήμερα, στις 16 Οκτωβρίου 1958, έφυγε πρόωρα από τη ζωή, μόλις στα 52 του χρόνια, ένας από τους πολυγραφότερους και πολυτραγουδισμένους Έλληνες τραγουδοποιούς της προπολεμικής και πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, ο οποίος άφησε βαθύ αποτύπωμα στο χώρο του λεγόμενου "ελαφρού" ή "ρετρό" τραγουδιού, αν και φρόντισε στο τελευταίο κομμάτι της ζωής του να πατήσει στέρεα και στα χωράφια του λαϊκού πενταγράμμου. 

Ο λόγος για τον σπουδαίο Μιχάλη Σουγιούλ (1906-1958), κατά κόσμον Σουγιουλτζόγλου, ο οποίος γεννήθηκε στο Αΐδίνι της Μ. Ασίας από εύπορη οικογένεια, μαζί με την οποία αναγκαστικά μετακινήθηκε στον ελλαδικό χώρο μετά τα τραγικά γεγονότα της Σμύρνης, χωρίς ποτέ να ολοκληρώσει τις μουσικές του σπουδές, αν και ήταν θαυμάσιος πιανίστας, αλλά και ακορντεονίστας. Γύρω στα 1928 πιθανολογείται η σύνθεση του πρώτου του τραγουδιού, αλλά η επίσημη δισκογραφία του άρχισε να χτίζεται από τα μέσα της δεκαετίας του '30, όταν είχε πλέον δικά του οργανικά σχήματα κι εμφανιζόταν ζωντανά σε διάφορα μαγαζιά, ενώ παράλληλα είχε αρχίσει να γράφει και μουσική για ποικίλες θεατρικές παραστάσεις και επιθεωρήσεις. Βασικοί του συνεργάτες στάθηκαν οι θεατρικοί συγγραφείς και στιχουργοί Αλέκος Σακελλάριος και Χρήστος Γιαννακόπουλος, με τη σύπραξη των οποίων άλλωστε δημιούργησε το αγέραστο ταγκό «Άσ' τα μαλλάκια σου» (1951). Η πρώτη μεγάλη επιτυχία του πάντως ήταν το ανατολίτικο «Ζεχρά» (1938) σε στίχους του Αιμίλιου Σαββίδη, το οποίο σφράγισε με την ερμηνεία της η Σοφία Βέμπο και μάλιστα σε διπλή εκδοχή, καθώς με το ξέσπασμα του πολέμου το τραγούδι απέκτησε νέους στίχους με την υπογραφή του Μίμη Τραϊφόρου και πήρε τον τίτλο «Παιδιά, της Ελλάδος παιδιά», για να γίνει έτσι ο ύμνος του ηρωικού αγώνα του ελληνικού στρατού στο αλβανικό μέτωπο. Τα τελευταία του τραγούδια ο Σουγιούλ τα έγραψε για τη θεατρική παράσταση «Στουρνάρα 288» (1957) με τη φωνή της Σοφίας Βέμπο και μας διασώζονται μέσω της ομώνυμης ταινίας που γυρίστηκε δυο χρόνια αργότερα.

Το 2003 η δισκογραφική εταιρεία ΕΜΙ / His Master Voice εξέδωσε δύο εκτεταμένες ανθολογίες με τραγούδια του Μιχάλη Σουγιούλ. Η πρώτη από αυτές με τίτλο Πάμε σαν άλλοτε καλύπτει κυρίως το «ελαφρό» ρεπερτόριο του δημιουργού με 40 τραγούδια της περιόδου 1936-1957. Στην πραγματικότητα πρόκειται για τραγούδια που δύσκολα θα μπορούσαν να περιγραφούν με τον μάλλον άστοχο αυτό χαρακτηρισμό του «ελαφρού» (όπως σωστά το επισημαίνει και ο έγκυρος μουσικός παραγωγός Γιώργος Τσάμπρας στο εξαιρετικό και άκρως διαφωτιστικό κείμενο που έγραψε ειδικά για την έκδοση αυτή), μιας και καλύπτουν μια ευρεία ρυθμική και μελωδική γκάμα (ταγκό, βαλς, ρομάντσες, αρχοντρεμπέτικα, δημώδη). Εκείνο που έχει σημασία είναι η αγέραστη ομορφιά και η μελωδική δύναμη πολλών από τα τραγούδια αυτά, όπως: «Κάτι με τραβά κοντά σου» (1936), «Θα καθόμουνα πλάι σου» (1938) και «Ζεχρά» (1938) με τη Σοφία Βέμπο, «Άσε τον παλιόκοσμο να λέει» (1938) και «Για μας κελαηδούν τα πουλιά» (1938) με τον Νίκο Γούναρη, «Πού να 'σαι τώρα» (1946) με τη Στέλλα Γκρέκα, «Ας ερχόσουν για λίγο» (1947) με τη Δανάη, «Αν δεν είχα και σένα, αγαπούλα μου» (1949) με την Κούλα Νικολαΐδου, «Πάμε σαν άλλοτε» (1949) με την Κούλα Ευστρατοπούλου, «Άσ' τα τα μαλλάκια σου» (1951) με τον Φώτη Πολυμέρη, «Στο μικρό το μουράγιο» (1953) με τον Τώνη Μαρούδα και πάμπολλα άλλα.

Νάνα Μούσχουρη: Μια φωνή (2003)

Κλείνουμε το μικρό μας αφιέρωμα στη διάσημη Ελληνίδα ερμηνεύτρια Νάνα Μούσχουρη με μια έκδοση της Mercury που αποτελεί ένα αντιπροσωπευτικό πορτρέτο της καλλιτέχνιδας όσον αφορά στο ελληνικό της πρόσωπο. Τίτλος της έκδοσης: Μια φωνή. Αναπτύσσεται σε δύο ψηφιακούς δίσκους με 42 συνολικά τραγούδια χωρισμένα σε δύο ευδιάκριτες ενότητες. 

Η πρώτη και σημαντικότερη ενότητα καλύπτει την πρώιμη φάση της ερμηνεύτριας, πριν απλώσει τα φτερά της στη διεθνή σκηνή, δηλαδή την περίοδο 1958-1961. Είναι η περίοδος της στενής συνεργασίας της με τον Μάνο Χατζιδάκι, ο οποίος προφανώς και καταλαμβάνει τη μερίδα του λέοντος στο ανθολογούμενο υλικό. Εδώ λοιπόν έχουμε κλασικά τραγούδια που έχτισαν τα πρώτα στέρεα βήματα της ερμηνεύτριας, μεταξύ των οποίων και τα βραβευμένα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι («Κάπου υπάρχει η αγάπη μου», «Κυπαρισσάκι») και του Μίμη Πλέσσα («Ξέρω κάποιο αστέρι») στα δύο πρώτα Φεστιβάλ Τραγουδιού του ΕΙΡ (1959-60), καθώς και το υπέροχο «Ξύπνα αγάπη μου» του Κώστα Γιαννίδη που απέσπασε το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ της Βαρκελώνης (1960) κι έγινε έτσι το εφαλτήριο για τη διεθνή της καριέρα. Έχουμε επίσης και δυο τραγούδια από την πρώτη εκτέλεση του Επιτάφιου (1960) του Μίκη Θεοδωράκη και Γιάννη Ρίτσου που κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 1960, μερικές μόλις ημέρες πριν κυκλοφορήσει η κλασική εκτέλεση με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση.

Η δεύτερη ενότητα καλύπτει τη νεότερη φάση της ερμηνεύτριας, δηλαδή την περίοδο 1970-2002, διάστημα κατά το οποίο η εξάρτησή της από τα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι άρχισε να περιορίζεται, καθώς παράλληλα το ρεπερτόριό της εμπλουτιζόταν με πολύ ενδιαφέρουσες συνεργασίες και με άλλες δυνάμεις του ελληνικού τραγουδιού, όπως ο Σταύρος Ξαρχάκος, ο Γιώργος Χατζηνάσιος, ο Δήμος Μούτσης και η Ευανθία Ρεμπούτσικα. Το πιο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό της περιόδου αυτής ήταν ότι η ερμηνεύτρια  φρόντιζε να παρουσιάζει στην Ελλάδα κατά καιρούς κάποιες ολοκληρωμένες δουλειές με πρωτότυπο υλικό, όπως τα άλμπουμ: Σπίτι μου, σπιτάκι μου (1972, με συνθέσεις Μάνου Χατζιδάκι, Σταύρου Ξαρχάκου και Λουκιανού Κηλαηδόνη), Η ενδεκάτη εντολή (1985, με συνθέσεις του Γιώργου Χατζηνάσιου), Οι μύθοι μιας γυναίκας (1988, με συνθέσεις του Μάνου Χατζιδάκι), Ταξιδιώτης (1990, με συνθέσεις του Δήμου Μούτση), Αγάπη είν' η ζωή (1994, με συνθέσεις του Σταύρου Ξαρχάκου) και Αθήνα-Θεσσαλονίκη (1997, με συνθέσεις της Ευανθίας Ρεμπούτσικα). Εδώ βρίσκουμε επίσης μια ωραία εκτέλεση του τραγουδιού «Κόκκινο γαρίφαλο» του Νίκου Ιγνατιάδη σε ντουέτο με τον Γιάννη Πάριο, καθώς και το συγκινητικό «Έξι Μαρτίου» (της Ευανθίας Ρεμπούτσικα) αφιερωμένο στη Μελίνα Μερκούρη που είχε φύγει από τη ζωή τη συγκεκριμένη ημερομηνία.  

Νάνα Μούσχουρη: Ωδείο Ηρώδου Αττικού (1984)

Παρά την τεράστια επιτυχία που γνώριζε η Νάνα Μούσχουρη σε κάθε γωνιά του πλανήτη από τις αρχές της δεκαετίας του '60, όταν και αποφάσισε να ξεδιπλώσει τα φτερά της και να πετάξει στο παγκόσμιο στερέωμα, δεν έπαψε ποτέ να "επιστρέφει" στα πάτρια είτε με ελληνικά τραγούδια ενταγμένα στο διεθνές της ρεπερτόριο, είτε και με αυτοτελείς ελληνικές δουλειές, όπως τα άλμπουμ: Σπίτι μου, σπιτάκι μου (1972), Η ενδεκάτη εντολή (1985), Οι μύθοι μιας γυναίκας (1988), Ταξιδιώτης (1990) και Αγάπη είν' η ζωή (1994).

Στο πλαίσιο λοιπόν αυτών των επιτροφών της Μούσχουρη εντάσσεται και η ζωντανή της εμφάνιση στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού για δυο μαγικές βραδιές, στις 23 και 24 Ιουλίου 1984 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Ήταν μια λαμπρή εμφάνιση που επισφραγίστηκε και με την παρουσία πρωτοκλασάτων πολιτικών στελεχών της εποχής, όπως ο Πρόεδρος Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, η υπουργός πολιτισμού στην πρώτη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου Μελίνα Μερκούρη, ο υπουργός συντονισμού Απόστολος Λάζαρης και πολλοί άλλοι. Η Νάνα Μούσχουρη προσέφερε ένα συναρπαστικό πρόγραμμα με κύρια έμφαση στο ελληνικό της ρεπερτόριο και κυρίως στα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι που αποτέλεσαν τη συντριπτική πλειονότητα των επιλογών της. Συγκεκριμένα, ακούγονται τα εξής τραγούδια του μεγάλου συνθέτη: «Φιδάκι», «Τώρα που πας στην ξενιτιά», «Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι», «Το φεγγάρι είναι κόκκινο», «Ναύτη γέρο ναύτη», «Κυπαρισσάκι», «Λαύριο», «Δεν ήταν νησί», «Μια φορά κι έναν καιρό», «Οδός Ονείρων», «Χάρτινο το φεγγαράκι», «Αθήνα», «Σαν σφυρίξεις τρεις φορές», «Κάθε τρελό παιδί», «Ένας μύθος», «Κάπου υπάρχει η αγάπη μου», «Μίλησέ μου». 

Πέρα από τα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, μικρή συμμετοχή έχουν ο Μίκης Θεοδωράκης («Μέρα Μαγιού», «Ζορμπάς»), ο Σταύρος Ξαρχάκος («Βάλε τον ήλιο σύνορο», «Άσπρη μέρα») και ο Κώστας Γιαννίδης με το διασκευασμένο παραδοσιακό τραγούδι «Ερήνη». Κι επειδή η μεγάλη ερμηνεύτρια δεν ξεχνούσε και τις σπουδές της στο λυρικό τραγούδι, φρόντισε κι εδώ να μας δώσει ένα δείγμα της φωνητικής της προσαρμοστικότητας με δύο θέματα από το χώρο της όπερας, τη θεσπέσια μελωδία «Casta diva» από την όπερα «Νόρμα» του Bellini, και το συγκλονιστικό χορωδιακό «Je chante avec toi liberte» που δεν είναι άλλο από το περίφημο «Va, pensiero» (Πέτα σκέψη) από την επική όπερα «Ναμπούκο» του Verdi. Περιλαμβάνεται επίσης το παραδοσιακό θρησκευτικό άσμα του 18ου αιώνα «Amazing Grace» και το πρόγραμμα ολοκληρώνεται με τον εξαίσιο ύμνο «Ave Maria» του Schubert.

Όλο το υλικό της μαγικής αυτής εκδήλωσης, ψηφιακά ηχογραφημένο, εκδόθηκε αμέσως μετά σε διπλό βινύλιο από τη Philips σε διεθνή διανομή γνωρίζοντας τεράστια εμπορική επιτυχία.

Νάνα Μούσχουρη: Happy Birthday Tour (2013)

Σήμερα γιορτάζουμε τα γενέθλια της διάσημης Ελληνίδας ερμηνεύτριας Νάνας Μούσχουρη (το πραγματικό της όνομα είναι Ιωάννα), η οποία γεννήθηκε στα Χανιά πριν από 91 χρόνια ακριβώς, στις 13 Οκτωβρίου 1934. Γαλουχήθηκε μουσικά με τους μεγάλους τζαζ ερμηνευτές της Αμερικής (Φρανκ Σινάτρα, Μπίλι Χολιντέι, Έλα Φιτζέραλντ) , αλλά ο Μάνος Χατζιδάκις (κυρίως) και ο Μίμης Πλέσσας στάθηκαν οι πρώτοι και αποφασιστικοί μέντορες στο χτίσιμο της μυθικής της καριέρας που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του '50, αρχικά από την Ελλάδα, για να απλωθεί στη συνέχεια (μετά το 1960) στο παγκόσμιο στερέωμα, όπου μεσουρανεί εδώ και 65 χρόνια κι έχει αναδειχθεί ως η εμπορικότερη ερμηνεύτρια όλων των εποχών ξεπερνώντας τα 300 εκατομμύρια πωλήσεις! Η τεράστια αυτή διεθνής της επιτυχία βασίστηκε στην υπέροχη σοπράνο φωνή που διαθέτει, η οποία της επέτρεψε να ελίσσεται με μεγάλη ευκολία σε όλα τα είδη τραγουδιού, από τις απλές ποπ μελωδίες μέχρι το οπερατικό ρεπερτόριο.

Η δισκογραφία της Νάνας Μούσχουρη είναι ογκωδέστατη και περιλαμβάνει πρωτότυπες συνθέσεις, αλλά και πάμπολλες επανεκτελέσεις ακόμη και δικών της τραγουδιών! Ειδικά με τα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, τα οποία μετέφερε στο παγκόσμιο κοινό, έχει μια εμμονή που δεν υποχώρησε ποτέ ως τα πιο πρόσφατα χρόνια επανεκτελώντας ασταμάτητα τα τραγούδια αυτά με τον ίδιο πάντα ενθουσιασμό και προσδίνοντάς τους κάθε φορά και μια πιο φρέσκια οπτική. 

Με αφορμή λοιπόν τα σημερινά γενέθλια της σπουδαίας αυτής ερμηνεύτριας διάλεξα ένα από τα τελευταία άλμπουμ της καριέρας της, το οποίο κυκλοφόρησε το 2013 από τη Mercury με το χαρακτηριστικό τίτλο Happy Birthday Tour. Περιλαμβάνει 20 υπέροχες μελωδίες ανθολογημένες από το διεθνές ρεπερτόριο διανθισμένο πάντως και με το απαραίτητο ελληνικό χρώμα. Είναι εντυπωσιακή η ευελιξία της σε διαφορετικές γλώσσες, όπως το απαιτεί η προέλευση των μελωδιών αυτών. Έτσι έχουμε ερμηνείες στα γαλλικά, στα αγγλικά στα γερμανικά, στα ισπανικά, φυσικά στα ελληνικά, ακόμη και στα λατινικά! Άλλωστε με τον κατανυκτικό λατινικό ύμνο της καθολικής εκκλησίας «Ave Maria» ξεκινάει το άλμπουμ, το οποίο έχει μελοποιηθεί από πολλούς λόγιους συνθέτες με κορυφαία πάντως τη μελοποίηση του μεγάλου Αυστριακού συνθέτη Franz Schubert που ακούμε εδώ Το ελληνικό μέρος της ανθολογίας περιλαμβάνει τέσσερα αγαπημένα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι («Χάρτινο το φεγγαράκι», «Τώρα που πας στην ξενιτιά», «Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι», «Μίλησέ μου»), φυσικά σε νέα εκτέλεση και λιτή ενορχήστρωση που αναδεικνύει πολύ όμορφα τις μελωδίες.

Αξίζει να πούμε ότι το υλικό της όμορφης αυτής έκδοσης αποτέλεσε τη βάση της μεγάλης συναυλίας που έδωσε η ερμηνεύτρια στο Ηρώδειο στις 14 Ιουλίου 2014.

Μίμης Πλέσσας: TV Special (1993)

Γενέθλια ημέρα η σημερινή για τον μεγάλο συνθέτη Μίμη Πλέσσα, ο οποίος ήρθε στον κόσμο στις 12 Οκτωβρίου 1924 κι έφυγε από κοντά μας στις 5 Οκτωβρίου 2024, μία μόλις εβδομάδα πριν συμπληρώσει ακριβώς έναν αιώνα ζωής! Θα ήθελα λοιπόν σήμερα, μετά την ολοκλήρωση του αφιερώματος στη μουσική του συνθέτη για τη μεγάλη οθόνη, να κλείσουμε αυτή τη σειρά με ένα δείγμα της μουσικής του για τη μικρή οθόνη, η οποία μπορεί να μην καταλαμβάνει μεγάλο μέρος στην τεράστια εργογραφία του, αλλά και ενδιαφέρουσα είναι και σε ευρύ χρονικό πλαίσιο απλώνεται μέσα στο μακροχρόνιο μουσικό του βίο. Άλλωστε ποιος μπορεί - από τους παλιότερους - να ξεχάσει το πανέμορφο μουσικό σήμα με τη δική του υπογραφή από την κοσμαγάπητη τηλεοπτική σειρά «Το Λούνα Παρκ» του Γιάννη Δαλιανίδη που ξεκίνησε να προβάλλεται το 1974 από το τότε ΕΙΡΤ ή ακόμη και την πλούσια μουσική επένδυση της πιο πρόσφατης τηλεοπτικής σειράς «Τα παιδιά της Νιόβης» (2004) του Κώστα Κουτσομύτη από το κανάλι της ΝΕΤ (ΕΡΤ2);

Το 1993 λοιπόν από τη δισκογραφική εταιρεία BMG υπό την ετικέτα Ariola εκδόθηκε ένα άλμπουμ με τίτλο TV Special αφιερωμένο στη μουσική του Μίμη Πλέσσα για τη μικρή οθόνη. Το άλμπουμ περιλαμβάνει μόνο τραγούδια που ανθολογήθηκαν από τρεις παραγωγές του ΑΝΤ1 που προβλήθηκαν κατά το διάστημα 1991-1993. Πρόκειται για τις δραματικές σειρές: «Φάκελος Αμαζών» (1991) σε σκηνοθεσία Μανούσου Μανουσάκη και σενάριο της Σώτιας Τσώτου, «Ιστορία αγάπης» (1993) σε σκηνοθεσία του Σπύρου Καπώνη και «Έρωτας χωρίς παρουσία» (1993) σε σκηνοθεσία Τάκη Αντωνόπουλου. Επιπλέον η έκδοση περιλαμβάνει και τραγούδια από τη βιντεοταινία «Αντίστροφη πορεία» παραγωγής 1987 σε σκηνοθεσία Μανούσου Μανουσάκη με πρωταγωνιστές τους Αλέκο Αλεξανδράκη και Ζωή Λάσκαρη.

Το υλικό του δίσκου αποτελείται από πρωτότυπα, αλλά και κλασικά τραγούδια του συνθέτη από τη δεκαετία του '60 διασκευασμένα και εκτελεσμένα από νεότερους ερμηνευτές. Τους στίχους υπογράφουν η Λουκίλα Καρρέρ, η Σώτια Τσώτου, ο Μίμης Πλέσσας, η Σοφία Φίλντιση, αλλά και ο Άκος Δασκαλόπουλος, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος και ο Κώστας Κινδύνης. Ερμηνευτές είναι δύο στενοί συνεργάτες του συνθέτη εκείνη την περίοδο, ο Γιάννης Κούτρας, με τον οποίο ο Πλέσσας είχε κάνει την προηγούμενη χρονιά το άλμπουμ Ξαφνικά, και η Κλεοπάτρα, την οποία ο συνθέτης είχε πρωτοπαρουσιάσει στην ελληνική δισκογραφία το 1983 με το άλμπουμ Τα τραγούδια της μοναξιάς. Ένα τραγούδι επίσης ερμηνεύει η Μαριάννα Ευστρατίου, την οποία πρωτογνωρίσαμε μέσα από την ομάδα ερμηνευτών της Πορνογραφίας (1982) του Μάνου Χατζιδάκι.

Τα τραγούδια, καινούργια και παλιότερα, αποδίδονται με ανάλαφρη φρεσκάδα και τζαζ αποχρώσεις μέσα από την προσεγμένη οργανική σύνθεση της ορχήστρας, η οποία περιλαμβάνει πλήκτρα (Δημήτρης Πλαγιάννης), κιθάρα (Χρήστος Λαγός), κρουστά (Αντώνης Πλέσσας), μπάσο (Σπύρος Χατζηγιάγκος), φλάουτο και σαξόφωνο (Δημήτρης Χουντής) και φυσικά τον συνθέτη που διευθύνει από το πιάνο του.

Μίμης Πλέσσας: Film noir (2009)

Ολοκληρώνουμε σήμερα την παρουσίαση της σειράς «Μουσική και τραγούδια για τον κινηματογράφο» της Legend που περιλαμβάνει επτά συνολικά διπλές ψηφιακές εκδόσεις με θεματική ταξινόμηση καλύπτοντας πολύ αντιπροσωπευτικά την τεράστια σε όγκο (και ποιότητα) μουσική του Μίμη Πλέσσα για τη μεγάλη οθόνη, έστω κι αν σε πολλές περιπτώσεις το υλικό από κάθε ταινία δεν είναι πλήρες, αλλά περιορισμένο σε μια μορφή ανθολογίας. 

Το έβδομο λοιπόν διπλό κινηματογραφικό άλμπουμ του Μίμη Πλέσσα από αυτή τη σειρά είναι αφιερωμένο σ' ένα πολύ χαρακτηριστικό είδος κινηματογράφου που άνθισε στο κλασικό Χόλιγουντ κατά τις δεκαετίες του '40 και '50 και διακρίνεται από έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο ανάπτυξης της σεναριακής πλοκής με ειδικούς φωτισμούς και γωνίες λήψεις της κάμερας, έντονες φωτοσκιάσεις, περίπλοκες αστυνομικές περιπέτειες, αμοραλιστές ήρωες και μια μοιραία γυναίκα που κατευθύνει τα βήματα του πρωταγωιστή. Ο ελληνικός κινηματογράφος έκανε κάποιες δειλές απόπειρες να μιμηθεί το αμερικανικό πρότυπο, χωρίς ωστόσο αξιόλογα αποτελέσματα. Πάντως υπάρχουν κάμποσες ελληνικές ταινίες που με κάπως χαλαρότερα κριτήρια θα μπορούσαν να ενταχθούν στο συγκεκριμένο είδος. Κάτι τέτοιο προσπαθεί να αναδείξει και η συγκεκριμένη έκδοση, όπου και πάλι ο Μίμης Πλέσσας δίνει το παρών του υπογράφοντας μάλιστα μερικά από τα πιο εντυπωσιακά soundtrack της μυθικής του καριέρας. Η έκδοση περιλαμβάνει υλικό από έξι ταινίες της περιόδου 1960-1971 με τον Γιάννη Μαρή να υπογράφει το σενάριο της σημαντικότερης από αυτές («Έγκλημα στα παρασκήνια») και τον Νίκο Φώσκολο να οδηγεί το είδος σε οριακό σημείο με τις σεναριακές του ακρότητες. Οι ταινίες είναι οι εξής:

• «Πυρετός στην άσφαλτο»: Παραγωγή της Finos Film γυρισμένη το 1967 σε σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου και σενάριο του Νίκου Φώσκολου. Πρωταγωνιστούν: Γιώργος Φούντας, Τζένη Ρουσσέα, Φαίδων γεωργίτσης, Νόρα Βαλσάμη και Σπύρος Καλογήρου. Το soundtrack περιλαμβάνει εννέα οργανικά θέματα.
• «Ορατότης μηδέν»: Παραγωγή του 1969 και πάλι από τη Finos Film, η εμπορικότερη ταινία αυτής της κατηγορίας με 640.720 εισιτήρια στην πρώτη της προβολή που την κατέταξαν στη 2η θέση της χρονιάς (πίσω φυσικά από την ακαταμάχητη Αλίκη). Η ταινία έχει την απόλυτη σφραγίδα του Νίκου Φώσκολου (σενάριο και σκηνοθεσία). Πρωταγωνιστούν: Νίκος Κούρκουλος, Μαίρη Χρονοπούλου, Μάνος Κατράκης, Σπύρος Καλογήρου, Νίκος Γαλανός, Άγγελος Αντωνόπουλος, Ζώρας Τσάπελης και Γιάννης Αργύρης. Δώδεκα μουσικά θέματα ανθολογούνται από την ταινία. Ανάμεσά τους και το κλασικό ζεϊμπέκικο «Βρέχει φωτιά στη στράτα μου» σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου και εμβληματική ερμηνεία από τον Στράτο Διονυσίου.
• «Έγκλημα στα παρασκήνια»: Πολύ αξιόλογη αστυνομική περιπέτεια του 1960 που πιθανότατα είναι η μόνη πραγματική ελληνική «noir» ταινία με το καλογραμμένο σενάριο του Γιάννη Μαρή και την επιδέξια σκηνοθεσία του Ντίνου Κατσουρίδη. Στους κεντρικούς ρόλους έχουμε τον Αλέκο Αλεξανδράκη, τη Μάρω Κοντού, τον Τίτο Βανδή, την Αλίκη Γεωργούλη, τη Ζορζ Σαρή, τον Δήμο Σταρένιο και τη Σαπφώ Νοταρά. Το πλούσιο soundtrack του Πλέσσα απλώνεται σε 14 ατμοσφαιρικά οργανικά θέματα, αν και παραλείπονται κάποια τραγούδια που ακούγονται στην ταινία.
• «Κατάχρηση εξουσίας»: Παραγωγή του 1971 από τη Finos Film, άλλη μια δουλειά του Νίκου Φώσκολου στο σενάριο, ενώ τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Σταύρος Τσιώλης. Παίζουν: Νίκος Κούρκουλος, Μπέττυ Λιβανού, Μάνος Κατράκης, Σπύρος καλογήρου, Γιάννης Αργύρης, Ανδρέας Φιλιππίδης και Σπύρος Κωνσταντόπουλος. Κι αυτή η ταινία γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία και κατετάγη στην 3η θέση της χρονιάς. Η μουσική της επένδυση περιλαμβάνει 15 οργανικά θέματα.
• «Εφιάλτης»: Παραγωγή του 1961, η πρώτη σκηνοθετική δουλειά του Ερρίκου Ανδρέου σε μια προσπάθεια να υποδυθεί το ρόλο του ...Χίτσκοκ! Πρωταγωνιστούν: Μιχάλης Νικολινάκος, Βούλα Χαριλάου, Θανάσης Μυλωνάς, Σταύρος Ξενίδης και Δημήτρης Νικολαΐδης. Η καλοστημένη «noir» ατμόσφαιρα της ταινίας δίνει την ευκαιρία στον Πλέσσα να ξεδιπλώσει το ταλέντο του στη τζαζ μουσική και να συνθέσει ένα θαυμάσιο οργανικό soundtrack.
• «11.43! Αντίο»: Παραγωγή του 1969 σε σκηνοθεσία Φίλιππου Φυλακτού με τους Χρήστο Πάρλα, Λένα Κοψίνη, Βέτα Προέδρου, Ρένα Βενιέρη, Χρήστο Ζορμπά και Αλέκο Ουδινότη. Η ταινία παίχτηκε και με τον μελό τίτλο «Τρικυμία μιας καρδιάς». Παρά τη φιλότιμη προσπάθεια του σεναρίου που εμπλέκει πυρηνικούς επιστήμονες και πράκτορες σε σκοτεινές συνωμοσίες και δολοπλοκίες με την παρουσία φυσικά της απαραίτητης femme fatale, η ταινία υπήρξε παταγώδης αποτυχία και κατετάγη στην 100η θέση σε σύνολο 108 παραγωγών της χρονιάς κόβοντας μόλις 10.092 εισιτήρια. Το καλύτερο στοιχείο της ταινίας είναι η μουσική της συνοδεία αποτελούμενη από ένδεκα οργανικά θέματα (παραλείπονται ωστόσο τα τραγούδια).

Μίμης Πλέσσας: Μουσική για τις ιστορικές περιπέτειες (2009)

Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '60 και στο ξεκίνημα της επόμενης, χοντρικά στα χρόνια του χουντικού καθεστώτος, ο ελληνικός κινηματογράφος περνάει σταδιακά σε μια ύφεση σε επίπεδο ποιοτικό, αν και εμπορικά παρουσιάζει συνεχή άνοδο με αποκορύφωμα το 1970, όταν η πολεμική περιπέτεια του Νίκου Φώσκολου «Υπολοχαγός Νατάσσα» με πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη θα σημειώσει ένα ρεκόρ εισιτηρίων (751.117) που θα μείνει ακατάρριπτο για δεκαετίες. Είναι η εποχή που η Finos Film βάζει στο οπλοστάσιό της εκ νέου την ακαταμάχητη γοητεία της Αλίκης, ενώ παράλληλα επιδίδεται και σε έγχρωμες υπερπαραγωγές με θεματολογία ιστορικού περιεχομένου. 

Φυσικά ο Μίμης Πλέσσας ήταν πάντα παρών και δεν είχε καμία δυσκολία να προσαρμόσει το μουσικό του ύφος στις ανάγκες τέτοιων επικών παραγωγών. Από τη σειρά λοιπόν της Legend «Μουσική και τραγούδια για τον κινηματογράφο» έχουμε άλλο ένα διπλό ψηφιακό άλμπουμ με ειδικότερο τίτλο Μουσική για τις ιστορικές περιπέτειες που περιλαμβάνει τη μουσική (και τα τραγούδια) που έγραψε ο Μίμης Πλέσσας για τέσσερις ταινίες ιστορικού και επικού περιεχομένου κι άλλη μία κοινωνικής θεματολογίας, η οποία μάλλον μοιάζει αταίριαστη για τη συγκεκριμένη έκδοση. Πρόκειται γαι τις ταινίες:

• «Αστραπόγιαννος»: Παραγωγή του 1970 σε σκηνοθεσία του Νίκου Τζήμα. Το θέμα της βασίστηκε στο επικό ποίημα του Αριστετέλη Βαλαωρίτη που αναφέρεται στη δράση του ομώνυμου αρματολού στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Παίζουν: Νίκος Κούρκουλος, Νίκη Τριανταφυλλίδη, Γιάννης Αργύρης, Σπύρος Καλογήρου, Ελένη Ζαφειρίου και Λαυρέντης Διανέλλος. Ο Πλέσσας έγραψε ένα πλούσιο soundtrack με 15 θέματα που περιλαμβάνουν και πέντε τραγούδια βασισμένα σε στίχους του ποιητή Τάσου Λειβαδίτη και του συνθέτη. Τα ερμηνεύουν ο Μιχάλης Βιολάρης και η Καίτη Αμπάβη.
• «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο»: Επική παραγωγή του 1966 σε σκηνοθεσία του Βασίλη Γεωργιάδη και σενάριο του Νίκου Φώσκολου. Η ταινία μάλιστα ήταν υποψήφια για το ξενόγλωσσο όσκαρ εκείνης της χρονιάς. Πρωταγωνιστούν: Νίκος Κούρκουλος, Μάνος Κατράκης, Νότης Πεγιάλης, Γιάννης Βόγλης, Μαίρη Χρονοπούλου, Φαίδων γεωργίτσης και Άγγελος Αντωνόπουλος. Από τα 18 μουσικά θέματα της ταινίας τα δύο είναι τραγούδια σε στίχους του συνθέτη και του Νίκου Φώσκολου ερμηνευμένα από τον Νίκο Κούρκουλο και χορωδία.
• «Οι σφαίρες δε γυρίζουν πίσω»: Παραγωγή του 1967 σε σενάριο του Νίκου Φώσκολου, ο οποίος εδώ υπογράφει και την πρώτη του σκηνοθεσία. Παίζουν: Κώστας Καζάκος, Μέμα Σταθοπούλου, Άγγελος Αντωνόπουλος, Μπέττυ Αρβανίτη και Σπύρος Καλογήρου. Το πλουσιότατο soundtrack του Πλέσσα απλώνεται σε 21 οργανικά θέματα.
• «Η κόρη του ήλιου»: Ταινία εποχής γυρισμένη το 1971 σε σκηνοθεσία του Ντίνου Δημόπουλου, η πρώτη από τις δύο ταινίες της έκδοσης με πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη. Εδώ συμπρωταγωνιστούν: Κώστας Καρράς, Νόνικα Γαληνέα, Νίκος Γαλανός, Σπύρος Καλογήρου, Παντελής Ζερβός, Λαυρέντςη Διανέλλος και Νότης Περγιάλης. Έξι μουσικά θέματα έχουν ανθολογηθεί από τη μουσική της ταινίας. Ανάμεσά τους και το δημώδες τραγούδι «Πέρα στους πέρα κάμπους» σε στίχους του Ντίνου Δημόπουλου που ερμηνεύει η Αλίκη με χορωδιακή συνοεδεία.
• «Η Μαρία της σιωπής»: Δραματική κοινωνική ταινία του 1971 σε σκηνοθεσία του Γιάννη Δαλιανίδη και πρωταγωνιστές τους Αλίκη Βουγιουκλάκη, Αλέκο Αλεξανδράκη, Σπύρο Καλογήρου, Παντελή Ζερβό, Λαυρέντη Διανέλλο, Σπύρο Κωνσταντόπουλο και Καίτη Λαμπροπούλου. Η ταινία βασίστηκε στην παλιά αμερικανική ταινία «Johnny Belinda» (1948) του Jean Negulesco. Το σύντομο soundtrack της ταινίας περιλαμβάνει πέντε οργανικά θέματα.

Μίμης Πλέσσας: Ερωτικά δράματα ΙΙ (2009)

Το δεύτερο μέρος του αφιερώματος στη μουσική του Μίμη Πλέσσα για τα μεγάλα «Ερωτικά δράματα» του κλασικού ελληνικού κινηματογράφου στο πλαίσιο της σειράς «Μουσική και τραγούδια για τον κινηματογράφο» της Legend περιλαμβάνει μουσικό υλικό από έξι δραματικές ταινίες της Finos Film γυρισμένες κατά το διάστημα 1963-1969, οι περισσότερες ιδιαίτερα επιτυχημένες εμπορικά, αν και τις επισκίασαν τα πολύ δημοφιλέστερα μιούζικαλ του Δαλιανίδη, αλλά και οι ταινίες της Αλίκης Βουγιουκλάκη. 

Ο πρώτος δίσκος της διπλής αυτής ψηφιακής έκδοσης περιλαμβάνει μουσική γραμμένη για ταινίες που σκηνοθέτησε ο Γιάννης Δαλιανίδης με πρωταγωνίστρια τη Ζωή Λάσκαρη, ενώ ο δεύτερος δίσκος μουσική για δύο ακόμη παραγωγές της Finos Film σκηνοθετημένες από άλλους σκηνοθέτες. 

Ιδού οι ταινίες:

• «Ίλιγγος»: Παραγωγή του 1963 σε σκηνοθεσία Γιάννη Δαλιανίδη, 4η εμπορικότερη ταινία της χρονιάς, ενώ την πρώτη θέση είχε καταλάβει το μιούζικαλ του Δαλιανίδη «Κάτι να καίει». Πρωταγωνιστούν: Ζωή Λάσκαρη, Αλέκος Αλεξανδράκης, Βούλα Ζουμπουλάκη, Φαίδων Γεωργίτσης, Ίλυα Λιβυκού, Κατερίνα Χέλμη, Λευτέρης Βουρνάς και Αλέκος Τζανετάκος. Έχουν ανθολογηθεί από την ταινία οκτώ οργανικά θέματα.
• «Εγωισμός»: Παραγωγή του 1964 και πάλι σκηνοθετημένη από τον Γιάννη Δαλιανίδη, λιγότερο πετυχημένη εμπορικά από την προηγούμενη σε μια χρονιά που την πρωτιά κατέκτησε το μιούζικαλ «Κορίτσια για φίλημα», φυσικά του Γιάννη Δαλιανίδη! Παίζουν: Ζωή Λάσκαρη, Σπύρος Φωκάς, Βαγγέλης Βουλγαρίδης, Τζένη Ρουσσέα, Ελένη Ζαφειρίου, Λάκης Κομνηνός και Άγγελος Αντωνόπουλος. Έχουν σταχυολογηθεί εννέα οργανικά θέματα και ένα τραγούδι («Έλα») σε στίχους του συνθέτη που ερμηνεύει η Καίτη Χρυσολωρά.
• «Στεφανία»: Γυρίστηκε το 1966 με σκηνοθέτη τον ακούραστο Γιάννη Δαλιανίδη και πρωταγωνιστές τους Ζωή Λάσκαρη, Σπύρο Φωκά, Κάκια Παναγιώτου, Λευτέρη Βουρνά, Νόρα Βαλσάμη, Σπύρο Καλογήρου και Δέσπω Διαμαντίδου. Μόλις τέσσερα οργανικά θέματα έχουν ανθολογηθεί από την πλούσια μουσική επένδυση του συνθέτη.
• «Όλγα, αγάπη μου»: Ταινία του 1968 πάντα με την υπογραφή του Γιάννη Δαλιανίδη. Η Ζωή Λάσκαρη πρωταγωνιστεί και μαζί της οι Φαίδων Γεωργίτσης, Τασσώ Καββαδία, Ανδρέας Μπάρκουλης, Καίτη Παπανίκα και Μέλπω Ζαρόκωστα. Από τα εννιά συνολικά μουσικά θέματα της ταινίας ξεχωρίζει το δυνατό ζεϊμπέκικο «Τι σου 'κανα και πίνεις» σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου και ερμηνεία από τη σπουδαία Πόλυ Πάνου.
• «Ένας μεγάλος έρωτας»: Παραγωγή του 1964 σε σκηνοθεσία του Ντίνου Δημόπουλου. Πρωταγωνιστούν: Τζένη Καρέζη, Νίκος Κούρκουλος, Μηνάς Χρηστίδης, Τασσώ Καββαδία, Ξένια Καλογεροπούλου, Τζένη Ρουσσέα, Άγγελος Αντωνόπουλος. Μακρινό πρότυπο της ταινίας το κλασικό μυθιστόρημα του Τολστόι «Άννα Καρένινα». Πλούσιο soundtrack με δεκατρία θέματα, όλα οργανικά.
• «Πεθαίνω κάθε ξημέρωμα»: Δραματική ταινία του 1969 σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Φώσκολου. Ο τίτλος της ταινίας θυμίζει την κλασική χολιγουντιανή παραγωγή του 1939 «Each Dawn I Die» με τον James Cagney! Παίζουν: Κώστας Καζάκος, Μάρθα Καραγιάννη, Νόρα Βαλσάμη, Μάρθα Βούρτση, Νίκος Γαλανός, Άγγελος Αντωνόπουλος και Σωτήρης Μουστάκας. Ανθολογούνται δέκα μουσικά θέματα, ανάμεσά τους και τέσσερα τραγούδια σε στίχους Άκου Δασκαλόπουλου, Λευτέρη Παπαδόπουλου και Νίκου Φώσκολου. Ξεχωρίζει το υπέροχο χασάπικο «Καινούργιο μου φεγγάρι» που έγινε δημοφιλέστατο με τη φωνή της Ρένας Κουμιώτη, αλλά εδώ το ερμηνεύει η Δέσποινα Σταυρουλάκη. Τραγουδούν επίσης ο Μιχάλης Βιολάρης, ο Γιώργος Χατζηαντωνίου και η Πόπη Αστεριάδη. 

Μίμης Πλέσσας: Ερωτικά δράματα Ι (2009)

Παρόλο που η κωμωδία υπήρξε πάντα το δημοφιλέστερο είδος ταινιών και το υπηρέτησε ο Μίμης Πλέσσας με μεγάλη προσήλωση και παραγωγικότητα, ασφαλώς έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον και η πλούσια μουσική του δημιουργία στο χώρο του δραματικού ή μελοδραματικού κινηματογράφου που επίσης είχε δώσει πάμπολλες ταινίες με μεγάλη εμπορική απήχηση στο κοινό, ιδιαίτερα όταν έφεραν τη σφραγίδα εγγύησης της Finos Film και την υπογραφή του δαιμόνιου σκηνοθέτη Γιάννη Δαλιανίδη.

Από τη σειρά λοιπόν της Legend «Μουσική και τραγούδια για τον κινηματογράφο» έχουμε ένα διπλό αφιέρωμα στη μουσική του Μίμη Πλέσσα για τέτοιου είδους παραγωγές που επιγράφεται «Ερωτικά δράματα» και φέρει τον ποιητικό υπότιτλο «Μουσική του αιώνιου έρωτα». Το πρώτο μέρος αυτού του αφιερώματος καλύπτει δύο ψηφιακούς δίσκους και περιλαμβάνει 60 συνολικά θέματα, μεταξύ των οποίων και αρκετά τραγούδια. 

Έχουμε λοιπόν:

• «Ιστορία μιας ζωής»: Δραματική παραγωγή του 1965 από τη Finos Film σε σκηνοθεσία του Γιάννη Δαλιανίδη. Πρωταγωνιστούν: Ζωή Λάσκαρη, Μάνος Κατράκης, Λευτέρης Βουρνάς, Ανδρέας Ντούζος, Μπέττυ Αρβανίτη, Τασσώ Καββαδία και Αθηνόδωρος Προύσαλης. Ανθολογούνται 15 θεματα, μεταξύ των οποίων και το τραγούδι «Θα σου δώσω» σε στίχους του συνθέτη που ερμηνεύει η υπέροχη Σούλα Μπιρμπίλη.
• «Δάκρυα για την Ηλέκτρα»: Άλλη μια παραγωγή της Finos Film γυρισμένη το 1966 που μοιάζει σαν φυσική συνέχεια της προηγούμενης, καθώς και πάλι σκηνοθέτης είναι ο Γιάννης Δαλιανίδης και πρωταγωνιστεί το ίδιο δίδυμο, δηλαδή η Ζωή Λάσκαρη και ο Μάνος Κατράκης, ενώ συμπρωταγωνιστούν ο Αλέκος Αλεξανδράκης, η Μαίρη Χρονοπούλου και ο Λάκης Κομνηνός. Το σενάριο έγραψε ο Νίκος Φώσκολος. Η μουσική του Μίμη Πλέσσα περιλαμβάνει 17 οργανικά θέματα.
• «Το κορίτσι του 17»: Πολυβραβευμένο ψυχολογικό δράμα παραγωγής 1969 σε σκηνοθεσία Πέτρου Λύκα. Παίζουν: Σοφία Ρούμπου, Κώστας Καζάκος, Ζώρας Τσάπελης, Γιάννης Αργύρης, Χρήστος Πολίτης και Λυκούργος Καλλέργης. Η μουσική επένδυση του Πλέσσας αποτελείται μόνο από οργανικά θέματα.
• «Ars Mediterane»: Ένδεκα οργανικά θέματα που διατρέχουν όλες τις χώρες της Μεσογείου αποτελούν τη μουσική συμβολή του Μίμη Πλέσσα με τη σύμπραξη του γιου του Αντώνη στο σημαντικό καλλιτεχνικό φεστιβάλ που διεξάγεται κάθε τέσσερα χρόνια στο Ντίσελντορφ της Γερμανίας.
• «Le Coeur Chaud» («Ζεστή καρδιά»): Γαλλική παραγωγή του 1969 με δέκα μουσικά θέματα του Μίμη Πλέσσα, από τα οποία τα μισά είναι τραγούδια σε στίχους του Άκου Δασκαλόπουλου και του Λευτέρη Παπαδόπουλου και τα ερμηνεύουν ο Γιάννης Πουλόπουλος, ο Γιάννης Καλατζής, η Πόπη Αστεριάδη, η Λίτσα Σακελλαρίου και η Ελένη Χατζηχριστόφη. Στο θέμα «Φήμη» παίζει σόλο μπουζούκι ο Γιώργος Ζαμπέτας.
• Η έκδοση συμπληρώνεται με μια μικρή σουίτα τεσσάρων οργανικών θεμάτων γραμμένη για το έργο «Πυγμαλίων», για το οποίο δε γνωρίζω λεπτομέρειες, αλλά μπορώ με ασφάλεια να εικάσω ότι βασίζεται στο ομώνυμο θεατρικό του Μπέρναρντ Σο.

Μίμης Πλέσσας: Αν δε γελάτε δυνατά, θ' ακούσετε (2009)

Το τρίτο διπλό ψηφιακό άλμπουμ της σειράς «Μουσική και τραγούδια για τον κινηματογράφο» της Legend αποκλειστικά με μουσική του Μίμη Πλέσσα για ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου περιλαμβάνει υλικό από επτά κλασικές κωμωδίες και μια δραματική ταινία εποχής, ασπρόμαυρες ή έγχρωμες, γυρισμένες κατά το διάστημα 1960-1971, οι περισσότερες για τη Finos Film υπό τη σκηνοθετική μπαγκέτα του Γιάννη Δαλιανίδη. Κι εδώ κυριαρχούν τα οργανικά θέματα, ενώ υπάρχουν και μερικά τραγούδια, όχι από τα πιο γνωστά του συνθέτη. 

Έχουμε λοιπόν τις ταινίες:

• «Ο ψεύτης»: Παραγωγή του 1968 σε σκηνοθεσία του Γιάννη Δαλιανίδη με πρωταγωνιστές τους Κώστα Βουτσά, Νόρα Βαλσάμη, Διονύση Παπαγιαννόπουλο, Ζωζώ Σαπουντζάκη, Βαγγέλη Σειληνό και Περικλή Χριστοφορίδη. Έχουν σταχυολογηθεί 18 συνολικά θέματα, μεταξύ των οποίων κι ένα τραγουδάκι που ερμηνεύουν οι Αδελφές Μπρόγιερ. Παραλείπονται ωστόσο κάποια τραγούδια που ακούγονται στην ταινία με τις φωνές του Γιάννη Πουλόπουλου («Τα φιλιά») και της Ζωζώς Σαπουντζάκη.
• «Τέντι μπόι αγάπη μου»: Ταινία του 1965 σκηνοθετημένη και πάλι από τον Γιάννη Δαλιανίδη. Πρωταγωνιστούν: Ζωή Λάσκαρη, Κώστας Βουτσάς, Νικήτας Πλατής, Νανά Σκιαδά, Αλίκη Ζωγράφου. Έχει ανθολογηθεί μόνο το οργανικό θέμα των τίτλων της ταινίας.
• «Ξύπνα Βασίλη»: Σατιρική κωμωδία του 1969 σε σκηνοθεσία του Γιάννη Δαλιανίδη. Παίζουν: Γιώργος Κωνσταντίνου, Αλέκος Αλεξανδράκης, Έλενα Ναθαναήλ, Γιώργος Μιχαλακόπουλος, Τασσώ Καββαδία, Ελένη Ζαφειρίου. Ανθολογούνται τέσσερα οργανικά θέματα.
• «Υπάρχει και φιλότιμο»: Κλασική πολιτική σάτιρα του Αλέκου Σακελλάριου με τον αρχετυπικό ήρωα Μαυρογιαλούρο που ενσαρκώνει ιδανικά ο Λάμπρος Κωνσταντάρας πλαισιωμένος από τους Διονύση Παπαγιαννόπουλο, Ανδρέα Ντούζο, Νίκη Λινάρδου και Γιώργο Γαβριηλίδη. Το soundtrack της ταινίας περιλαμβάνει μόνο οργανικά θέματα, ένδεκα συνολικά.
• «Χριστίνα»: Κωμωδία του 1960 σε σκηνοθεσία του Γιάννη Δαλιανίδη. Πρωταγωνιστούν: Τζένη Καρέζη, Ανδρέας Μπάρκουλης, Ντίνος Ηλιόπουλος, Σταύρος Ξενίδης και Σταύρος Παράβας. Από τα οκτώ επιλεγμένα θέματα της ταινίας τα δύο είναι τραγούδια σε στίχους του Γιώργου Οικονομίδη και τα ερμηνεύει ο Ανδρέας Μπάρκουλης με συνοδεία χορωδίας.
• «Η Χιονάτη και τα επτά γεροντοπαλίκαρα»: Ταινία σε σενάριο και σκηνοθεσία του Ιάκωβου Καμπανέλλη με πιθανό μακρινό πρότυπο την κλασική αμερικανική κωμωδία «Ball of Fire» (1941) του Howard Hawks. Παίζουν: Τζένη Καρέζη, Ανδρέας Μπάρκουλης, Ορέστης Μακρής, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Μίμης Φωτόπουλος, Νίκος Σταυρίδης, Βασίλης Αυλωνίτης και Δέσπω Διαμαντίδου. Αρκετά εκτεταμένο soundtrack με δώδεκα θέματα που περιλαμβάνουν και το τραγουδάκι «Το τσα τσα της Χιονάτης» ερμηνευμένο από τους πρωταγωνιστές της ταινίας.
• «Ο γόης»: Κωμωδία του Γιάννη Δαλιανίδη παραγωγής 1969 με πρωταγωνιστή τον Κώστα Βουτσά και συμπρωταγωνιστές τους Νόρα Βαλσάμη, Χρόνη Εξαρχάκο, Διονύση Παπαγιαννόπουλο, Νίκο Ρίζο και Έλσα Ρίζου.  Στην ταινία ακούγονταν και κάποια τραγούδια που δεν έχουν ανθολογηθεί σ' αυτή την έκδοση.
• «Επαναστάτης ποπολάρος»: Ταινία εποχής του Γιάννη Δαλιανίδη παραγωγής 1971. Η Το σενάριο βασίζεται στο θεατρικό έργο «Ο ποπολάρος» του Γρηγόριου Ξενόπουλου. Πρωταγωνιστούν: Κώστας Πρέκας, Μπέττυ Λιβανού, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Ανδρέας Φιλιππίδης και Παντελής Ζερβός. Εκτενές soundtrack με 12 θέματα, μεταξύ των οποίων και δυο κανταδόρικα τραγούδια που ερμηνεύουν ο Γιώργος Βεντουλάς και ο Δαμιανός Σερέφογλου. Το ένα από αυτά βέβαια («Απόψε την κιθάρα μου») δεν ανήκει στον Πλέσσα, αλλά προέρχεται από την επτανησιακή παράδοση.

Μίμης Πλέσσας: Δε μας λείπουν τα τραγούδια (2009)

Το δεύτερο διπλό ψηφιακό άλμπουμ της σειράς «Μουσική και τραγούδια για τον κινηματογράφο» της Legend αποκλειστικά με μουσική του Μίμη Πλέσσα για ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου και ειδικότερα για κωμωδίες, είτε με την παρουσία του Γιάννη Δαλιανίδη, είτε με τις υπογραφές άλλων σκηνοθετών, περιλαμβάνει ούτε λίγο ούτε πολύ, 76 θέματα παρμένα από οκτώ συνολικά ταινίες γυρισμένες κατά το διάστημα 1960-1970. 

Η έκδοση έχει τον περίεργο τίτλο Δε μας λείπουν τα τραγούδια, αλλά στην πραγματικότητα εδώ δεν έχουμε σχεδόν καθόλου τραγούδια (μόλις τέσσερα), ενώ κυριαρχούν τα ορχηστρικά θέματα που δείχνουν την ανεξάντλητη έμπνευση του συνθέτη, ο οποίος "παίζει" επιδέξια με κάθε είδους χορευτικό ρυθμό, αλλά και με θαυμάσιες λυρικές ή και συμφωνικές πινελιές που υπογραμμίζουν με τον κατάλληλο τρόπο τις ανάγκες του αντίστοιχου σεναρίου. Έχουμε λοιπόν τις ταινίες:

• «Οι κυρίες της αυλής»: Παραγωγή του 1966 σε σκηνοθεσία του Ντίνου Δημόπουλου και σενάριο του Δημήτρη Γιαννουκάκη. Πρωταγωνιστούν: Ντίνος Ηλιόπουλος, Αλέκος Αλεξανδράκης, Νόρα Βαλσάμη και Διονύσης Παπαγιαννόπουλος. Αυτό είναι και το πιο ολοκληρωμένο soundtrack της έκδοσης με 28 συνολικά οργανικά θέματα.
• «Μια Ελληνίδα στο χαρέμι»: Κωμωδία της Finos Film σε σκηνοθεσία του Γιάννη Δαλιανίδη παραγωγής 1970, 5η εμπορικότερη ταινία της χρονιάς με 455.385 εισιτήρια στην πρώτη της προβολή. Πρωταγωνιστούν: Ρένα Βλαχοπούλου, Χρόνης Εξαρχάκος, Δημήτρης Καλλιβωκάς και Βαγγέλης Σειληνός.
• «Αχ, αυτή η γυναίκα μου»: Δύο μόλις οργανικά θέματα από την κωμωδία του δίδυμου Νίκος Τσιφόρος και Πολύβιος Βασιλειάδης που σηνοθέτησε ο Γιώργος Σκαλενάκης και παίχτηκε τη σεζόν 1967-68 καταλαμβάνοντας μόλις τη 10η θέση με 428.079 εισιτήρια. Πρωταγωνίστρια της ταινίας είναι η Αλίκη Βουγιουκλάκη, η οποία μάλιστα την ίδια χρονιά είχε καταλάβει την 1η θέση με την ταινία «Το πιο λαμπρό αστέρι». Συμπρωταγωνιστούν: Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Γιάννης Μιχαλόπουλος, Σαπφώ Νοταρά και Δέσποινα Στυλιανοπούλου.
• «Καλημέρα Αθήνα»: Πέντε οργανικά θέματα από τη χαριτωμένη αυτή μουσική κωμωδία, παραγωγής 1960, που σκηνοθέτησε ο Γρηγόρης Γρηγορίου και πρωταγωνίστησαν οι Ντίνος Ηλιόπουλος, Γιώργος Οικονομίδης, Ξένια Καλογεροπούλου, Βασίλης Αυλωνίτης και Νίκος Κούρκουλος.
• «Ένας ιπππότης για τη Βασούλα»: Η δεύτερη ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη σ' αυτή την έκδοση, μια παραγωγή του 1968 από τη Finos Film που δε γνώρισε ιδιαίτερη εμπορική επιτυχία καταλαμβάνοντας μόλις τη 15η θέση με 347.441 εισιτήρια. Πρωταγωνιστούν: Τζένη Καρέζη, Φαίδων Γεωργίτσης, Χρόνης Εξαρχάκος και Διονύσης Παπαγιαννόπουλος.
• «Τρεις κούκλες κι εγώ»: Άλλη μια κωμωδία του Νίκου Τσιφόρου παραγωγής 1960 με πρωταγωνιστές τους Ντίνο Ηλιόπουλο, Μάρω Κοντού, Μάρθα Καραγιάννη, Νίκο Ρίζο, Τόλη Βοσκόπουλο και Μαίρη Λίντα. Ναι, η Μαίρη Λίντα εδώ εμφανίζεται με το διπλό ρόλο της ηθοποιού και της τραγουδίστριας, ενώ ο Τόλης Βοσκόπουλος δεν είχε ξεκινήσει ακόμη την τραγουδιστική του καριέρα. Η ταινία έχει και τρία τραγούδια σε στίχους του Νίκου Τσιφόρου και του Γιώργου Λαζαρίδη. Τα ερμηνεύουν η Μαίρη Λίντα, ο Ντίνος Ηλιόπουλος, η Μάρω Κοντού και το Τρίο Tempo.
• «Μια τρελλή τρελλή οικογένεια»: Μουσική κωμωδία του 1965 σκηνοθετημένη από τον Ντίνο Δημόπουλο πάνω σε σενάριο και πάλι των Νίκου Τσιφόρου και Πολύβιου Βασιλειάδη. Κατέλαβε την 5η θέση κόβοντας 521.134 εισιτήρια. Πρωταγωνιστούν: Τζένη Καρέζη, Αλέκος Αλεξανδράκης, Μαίρη Αρώνη, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος και Δημήτρης Καλλιβωκάς. Εδώ ο συνθέτης μας δίνει θαυμάσιες χορευτικές στιγμές με έντονα βενετσιάνικο και ιταλικό χρώμα, όπως επιβάλλουν οι ανάγκες του σεναρίου. Περιλαμβάνεται επίσης και το τραγούδι «Η πρώτη μας νύχτα» που ερμηνεύει ο Γιάννης Βογιατζής.
• «Νύχτες στο Μιραμάρε»: Κωμωδία του Ορέστη Λάσκου παραγωγής 1961 με πρωταγωνιστές τους Σμαρούλα Γιούλη, Βαγγέλη Βουλγαρίδη (α' εμφάνιση), Ζωζώ Σαπουντζάκη, Δημήτρη Νικολαΐδη, Ρίτα Μουσούρη και Κώστα Πρέκα. Στην ταινία ακούγονται και κάποια τραγούδια που ερμηνεύουν οι πρωταγωνίστριες της ταινίας (Γιούλη, Σαποντζάκη), αλλά δυστυχώς δεν περιλαμβάνονται στην παρούσα έκδοση.

Μίμης Πλέσσας: Η μεγάλη οθόνη ονειρεύεται (2009)

Πριν από ένα ακριβώς χρόνο, στις 4 Οκτωβρίου 2024, έφυγε από τη ζωή ο μεγάλος συνθέτης Μίμης Πλέσσας, λίγες μόλις ημέρες πριν συμπληρώσει έναν αιώνα ζωής, αφού ήρθε στον κόσμο στις 12 Οκτωβρίου 1924. Και για το λόγο αυτό θεωρώ αναγκαίο ένα ακόμη αφιέρωμα στην ούτως ή άλλως αχανή δισκογραφία του που καλύπτει πάνω από έξι δημιουργικές δεκαετίες κι έχει αποφέρει σημαντικές στιγμές στο ελληνικό πεντάγραμμο και μερικά πανέμορφα τραγούδια που παραμένουν πάντα ολόδροσα και χυμώδη γνωρίζοντας αμέτρητες επανεκδόσεις, αλλά και επανεκτελέσεις από νεότερους ερμηνευτές.

Ο Μίμης Πλέσσας υπήρξε πολυδιάστατη μουσική προσωπικότητα με γόνιμη θητεία από το ελφαρό ως το "έντεχνο" τραγούδι, από τη τζαζ ως τη συμφωνική γραφή και από τον κινηματογράφο ως το θέατρο. Η ευρύτατη ωστόσο δημοφιλία του ήδη από τη δεκαετία του '60 οφείλεται πρωτίστως στην κινηματογραφική του μουσική και ιδιαίτερα στην ευφάνταστη μουσική επένδυση των λαοφιλών μιούζικαλ της Finos Film και του Γιάννη Δαλιανίδη. Υπολογίζεται ότι έχει επενδύσει μουσικά πάνω από 100 ταινίες, οι περισσότερες κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του '60. Στις ταινίες αυτές δεν φείδονταν ιδεών και κατέθεσε ολοκληρωμένα soundtrack πλημμυρισμένα με τραγούδια, τα οποία περνούσαν αμέσως στον κόσμο και γνώριζαν τεράστια εμπορική επιτυχία λειτουργώντας συνήθως ως προπομπός για ανεξάρτητους κύκλους τραγουδιών.

Το 2009 η δισκογραφική εταιρεία Legend έδωσε στην κυκλοφορία ένα μεγάλο πακέτο ηχογραφήσεων αποκλειστικά με μουσική του Μίμη Πλέσσα μοιρασμένη σε δύο ενότητες, μία για τον κινηματογράφο και μία για το θέατρο. Η κινηματογραφική ενότητα με γενικό τίτλο «Μουσική και τραγούδια για τον κινηματογράφο» είναι ανεπτυγμένη σε επτά διπλούς ψηφιακούς δίσκους μεγάλης διάρκειας, ώστε να καλύπτει σημαντικό κομμάτι της κινηματογραφικής δουλειάς του συνθέτη. Κι ακριβώς σ' αυτή την ενότητα θα επικεντρωθεί το αφιέρωμά μας καλύπτοντας ταυτόχρονα και τη μικρή χρονική απόκλιση μεταξύ γέννησης και θανάτου συνθέτη, δηλαδή το διάστημα 5-12 Οκτωβρίου!

Αρχίζουμε λοιπόν σήμερα με το διπλό άλμπουμ που επιγράφεται Η μεγάλη οθόνη ονειρεύεται. Φυσικά είναι αφιερωμένο αποκλειστικά στην ιστορική συνεργασία του συνθέτη με τον σκηνοθέτη Γιάννη Δαλιανίδη και τη Finos Film. Έχουμε λοιπόν επιλεγμένα μέρη από τη μουσική και τα τραγούδια που έγραψε ο Πλέσσας για τις ταινίες: «Γοργόνες και μάγκες», «Μια κυρία στα μπουζούκια» και «Η Παριζιάνα».

• Η ταινία «Γοργόνες και μάγκες» παίχτηκε τη σεζόν 1968-69 κι έκοψε 414.724 εισιτήρια στην πρώτη της προβολή καταλαμβάνοντας την 9η θέση στον κατάλογο των ταινιών της χρονιάς σε μια εποχή που η Αλίκη Βουγιουκλάκη είχε κατειλημμένη εκ των προτέρων την πρώτη θέση. Στην ταινία πρωταγωνιστούν: Μαίρη Χρονοπούλου, Μάρθα Καραγιάννη, Φαίδων Γεωργίτσης, Λάκης Κομνηνός, Νόρα Βαλσάμη, Χρόνης Εξαρχάκος και Διονύσης Παπαγιαννόπουλος. Εδώ ακούγονται μερικά πασίγνωστα τραγούδια του Πλέσσα, όπως: «Καμαρούλα μια σταλιά», «Θα πιω απόψε το φεγγάρι» και «Τόσα καλοκαίρια». Τα ερμηνεύουν ο Γιάννης Πουλόπουλος, η Μαρινέλλα, ο Δάκης, η Μάρθα Καραγιάννη και χορωδία. Οι στίχοι είναι του Λευτέρη Παπαδόπουλου.
• Η ταινία «Μια κυρία στα μπουζούκια» ανήκει στην προηγούμενη σεζόν 1967-68 και γνώρισε μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία, αφού έκοψε 615.483 εισιτήρια και κατέλαβε τη 2η θέση. Πρωταγωνιστούν: Ζωή Λάσκαρη, Μαίρη Χρονοπούλου, Μάρθα Καραγιάννη, Φαίδων Γεωργίτσης, Κώστας Βουτσάς, Γιάννης Βογιατζής και Χρόνης Εξαρχάκος. Υπέροχα τραγούδια επίσης ακούγονται και σ' αυτή την ταινία, όπως: «Απόψε κλαίει ο ουρανός», «Μην του μιλάτε του παιδιού», «Του αγοριού απέναντι». Στίχους έγραψαν ο Κώστας Πρετεντέρης, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο Γιάννης Δαλιανίδης και ο συνθέτης. Τα ερμηνεύουν ο απαραίτητος Γιάννης Πουλόπουλος, η Μαίρη Χρονοπούλου και η Μάρθα Καραγιάννη.
• Η ταινία «Η Παριζιάνα» ανήκει στη σεζόν 1969-70 καταλαμβάνοντας την 6η θέση με 554.428 εισιτήρια. Στην ταινία πρωταγωνιστεί η μπριόζα κωμικός Ρένα Βλαχοπούλου πλαισιωμένη από σταθερούς ηθοποιούς της ομάδας Δαλιανίδη, όπως ο Χρόνης Εξαρχάκος, ο Βαγγέλης Σειληνός, ο Δημήτρης Καλλιβωκάς και ο Κώστας Καρράς. Από τα τραγούδια της ταινίας ξεχώρισε το υπέροχο «Ζωγραφισμένα στο χαρτί» σε στίχους του Άκου Δασκαλόπουλου που ερμηνεύει η Μαρινέλλα. Η ταινία είχε κι άλλα ωραία τραγούδια, όπως: «Τρεχαντήρι θ' αρματώσω», «Δος μου τ' αθάνατο νερό», «Όταν μιλάς για χωρισμό». Στίχους έγραψαν επίσης ο Γιάννης Δαλιανίδης, ο Μίμης Πλέσσας και η Λουκία Πλέσσα. Τραγουδούν επίσης ο Γιάννης Πουλόπουλος, η Ρένα Βλαχοπούλου και ο Δημήτρης Ταμπόσης.

Δημήτρης Λίβανος: Το μυστικό του κόσμου (2013)

Χθες είδαμε μια ενδιαφέρουσα συνθετική δουλειά του ηχολήπτη Πάνου Ράπτη και σήμερα θα σταθούμε σε ανάλογη προσπάθεια του εκλεκτού μπουζουξή Δημήτρη Λίβανου που μας έδωσε το 2013 έναν πολύ αξιόλογο κύκλο τραγουδιών με τίτλο Το μυστικό του κόσμου, ο οποίος μάλιστα δεν ήταν το πρώτο δισκογραφικό του διάβημα, αφού κάμποσα χρόνια νωρίτερα είχε κάνει το συνθετικό του ντεμπούτο με το άλμπουμ Μ' ένα χαμόγελο (2006) που ερμήνευσε η Μαριώ, ενώ την προηγούμενη χρονιά είχε αποσπάσει το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης με το τραγούδι «Ξένο ρούχο».

Ο δίσκος περιλαμβάνει δώδεκα καλογραμμένα τραγούδια λαϊκού ύφους βασισμένα σε στίχους των Δημήτρη Τζουβάλη, Λιζέτας Καλημέρη, Γιούλας Χαραλάμπους, Χρήστου Σταυρακούδη και δικούς του. Μια στρατιά δημοφιλών ή λιγότερο γνωστών ερμηνευτών αποδίδει τα τραγούδια. Ιδού τα ονόματα: Νένα Βενετσάνου, Μανώλης Λιδάκης, Λιζέτα Καλημέρη, Μελίνα Κανά, Γιώτα Νέγκα, Σοφία Παπάζογλου, Μαριώ, Φωτεινή Βελεσιώτου, Ζαχαρίας Καρούνης, Χρυσή Παπαγιαννούλη, Μαρίνα Δεληγιάννη και Ντένια Κουρούση. Την ενορχήστρωση επιμελήθηκε ο συνθέτης με τη σύμπραξη μουσικών της ορχήστρας.

Στο ένθετο σημείωμά του ο συνθέτης γράφει μεταξύ άλλων: «…μ’ αρέσουν τα ταξίδια. Άλλοτε με τα μάτια, άλλοτε με το νου, άλλοτε με την ψυχή και το σώμα. Τα αγαπημένα μου ταξίδια όμως είναι τα μουσικά. Αυτά που με πηγαινοφέρνουν ώρες, μέρες, μήνες, χρόνια, ώσπου να ‘ρθει η στιγμή να μεταμορφωθούν κι από ταξίδια να γίνουν τραγούδια... Όσο για το μυστικό του κόσμου, δεν είναι άλλο απ’ το ταξίδι που κάνουμε όλοι στη ζωή μας να βρούμε… "Το μυστικό του κόσμου"».

Αρκετά από τα τραγούδια του δίσκου συνοδεύονται από αφιερώσεις του δημιουργού, όπως το ομώνυμο που είναι αφιερωμένο στον συνθέτη και μουσικό ερευνητή Γιώργο Παπαδάκη, ενώ το τραγούδι «Καημός» αφιερώθηκε στον μεγάλο συνθέτη Νίκο Μαμαγκάκη και το τραγούδι «Η πόλη μου» στην Αμαλιάδα, την ιδιαίτερη πατρίδα του συνθέτη. Την εικαστική επιμέλεια της προσεγμένης έκδοσης υπογράφει η Ντόρα Ρίζου.

Πάνος Ράπτης: Ξένοι τόποι (2004)

Θα σταθούμε σήμερα σε έναν μάλλον άγνωστο τραγουδοποιό που εμφανίστηκε στις αρχές του 2000 κι έκτοτε παραμένει στο χώρο του τραγουδιού με πολύ αραιά φανερώματα έχοντας μέχρι σήμερα καταθέσει δύο ολοκληρωμένες δουλειές (Ξένοι τόποι, Τα κρυμμένα), καθώς και μερικά σκόρπια τραγούδια. Πρόκειται για τον Πάνο Ράπτη, του οποίου η κύρια επαγγελματική ενασχόληση έχει να κάνει με την ηχοληψία και παρεμπιπτόντως με το δημιουργικό μέρος της μουσικής.

Η πρώτη δισκογραφική δουλειά του Πάνου Ράπτη με τίτλο Ξένοι τόποι εκδόθηκε το 2004 σε παραγωγή ιδιωτική με τη σύμπραξη του εξαδέλφου του Γιάννη Ζαρκαδούλα, ο οποίος είναι ο σταθερός στιχουργός των τραγουδιών του. Περιλαμβάνει δέκα όμορφα τραγούδια σε ύφος μπαλάντας έντονα λυρικής διάθεσης με πολύ προσεγμένη ενορχήστρωση βασισμένη σε ακουστικά όργανα και μια στιχουργική υψηλής ευαισθησίας με αναφορές στις κοινωνικές παθογένειες. Ένα τραγούδι («Λένε να φύγω») έχει στίχους της Φωτεινής Λαμπρίδη. Τα ερμηνεύει ο ίδιος ο Πάνος Ράπτης, ενώ τα δυο ωραιότερα τραγούδια του δίσκου («Ξένοι τόποι», «Όλο ταξιδεύω»), αμφότερα σε ρυθμό ζεϊμπέκικου, τα αποδίδουν δύο επαγγελματίες ερμηνευτές, ο Νίκος Κουρουπάκης και η Μαρία Παπανικολάου. Την ενορχήστρωση επιμελήθηκε ο Κώστας Παρίσης. Η έκδοση είναι πολύ όμορφη με ιδιαίτερα επιμελημένο το εικαστικό μέρος.

Σταύρος Λογαρίδης: Μουσική για εικόνα (1995)

Κλείνοντας το αφιέρωμά μας στη δισκογραφία του ροκ τραγουδοποιού Σταύρου Λογαρίδη θα επιστρέψουμε λίγο πίσω, για να δούμε και την άλλη πλευρά του δημιουργικού του ταλέντου, τη μουσική δηλαδή που έγραψε για σκηνικές ανάγκες (κινηματογράφο και τηλεόραση), η οποία - αν και πολύ λιγότερο γνωστή - παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Μάλιστα η ενασχόλησή του μ' αυτό το πεδίο ξεκίνησε πολύ νωρίς, σχεδόν με το ξεκίνημα της προσωπικής του καριέρας, κάπου εκεί στα μέσα της δεκαετίας του '70, και σημαδεύτηκε από την αποκλειστική σχεδόν συνεργασία του με τον σκηνοθέτη και σεναριογράφο Κώστα Φέρρη, με τον οποίο άλλωστε δημιούργησε και την πρώτη προσωπική του δουλειά το 1973 («Ακρίτας»).

Το 1995 λοιπόν η PolyGram εξέδωσε το άλμπουμ Μουσική για εικόνα, όπου βρίσκουμε συγκεντρωμένη σχεδόν στο σύνολό της τη σκηνική μουσική του Σταύρου Λογαρίδη. Βέβαια πρέπει να διευκρινίσουμε ότι πολύ νωρίτερα είχαν εκδοθεί δύο αυτοτελείς αναλογικοί δίσκοι, πρώτα το Προσεχώς (1982) κι αμέσως μετά το Οικογένεια Ζαρντή (1983), αμφότεροι αποκλειστικά με το ίδιο περιεχόμενο, το οποίο βρίσκεται συγκεντρωμένο στην ψηφιακή έκδοση του 1995. Περιλαμβάνονται δηλαδή μουσικά θέματα (τραγούδια και ορχηστρικά μέρη) που έγραψε ο Λογαρίδης κατά την περίοδο 1974-1983 και ειδικότερα μουσική για δύο κινηματογραφικές ταινίες και μία τηλεοπτική σειρά. Πρόκειται για τις ταινίες: «Φόνισσα», παραγωγής 1974 σε σκηνοθεσία του Κώστα Φέρρη, και «Οι απέναντι», παραγωγής 1981 σε σκηνοθεσία Γιώργου Πανουσόπουλου, καθώς και για την τηλεοπτική σειρά «Οικογένεια Ζαρντή» σε σκηνοθεσία του Κώστα Φέρρη που προβλήθηκε από την ΕΡΤ κατά τη σεζόν 1983-84. Έμεινε εκτός της έκδοσης η μουσική που έγραψε για την τηλεοπτική σειρά «Μενεξεδένια πολιτεία» (1975) πάλι σε σκηνοθεσία του Κώστα Φέρρη, της οποίας το επίμαχο (λόγω της δικαστικής διένεξης με τον Βαγγέλη Παπαθανασίου) βασικό θέμα συμπεριλήφθηκε στο δίσκο Μανούλα Ελλάς (1989).

Στο υλικό του δίσκου περιλαμβάνονται και αρκετά τραγούδια, τα περισσότερα σε στίχους του Κώστα Φέρρη, ερμηνευμένα από τον Σταύρο Λογαρίδη ή χορωδιακά σχήματα. Το πιο ολοκληρωμένο από αυτά τα soundtrack είναι αυτό της τηλεοπτικής σειράς «Οικογένεια Ζαρντή», απ' όπου ξεχωρίζει το όμορφο μελωδικό τραγούδι «Είναι κόλαση η αγάπη». Αξιοσημείωτο είναι ότι εδώ ακούμε σε φωνητική εκδοχή το κομμάτι «Saigon» που πρωτοακούστηκε σε οργανική μορφή στο soundtrack της ταινίας «Οι απέναντι» (1981), καθώς και «Το πρώτο τραγούδι» σε στίχους του Μανώλη Ρασούλη που είχε συμπεριληφθεί νωρίτερα με διαφορετική ενορχήστρωση στο δίσκο Σταύρος Λογαρίδης (1978). Να προσθέσω επίσης ότι στο ωραίο ορχηστρικό «Αετοί στο δοξάρι του Γιώργου» παίζει σόλο βιολί ο Γιώργος Μαγκλάρας.

Σταύρος Λογαρίδης: Μανούλα Ελλάς (1989)

Μετά το άλμπουμ Σε άλλη γη (1980) ο Σταύρος Λογαρίδης σταμάτησε για κάμποσα χρόνια την παρουσίαση καινούργιων τραγουδιών και περιορίστηκε σε ρόλο ερμηνευτή στο δίσκο Με τα φεγγάρια χάνομαι (1985) του Γιώργου Ζήκα, ενώ παράλληλα ασχολήθηκε και λίγο με τη μουσική για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Στο κλείσιμο ωστόσο της δεκαετίας επανήλθε με καινούργιο υλικό παρουσιάζοντας το δίσκο Μανούλα Ελλάς που εκδόθηκε από τη Minos, όπου πλέον βρήκε δισκογραφική στέγη.

Πρόκειται για ένα πολυσυλλεκτικό και πάλι δίσκο με συνθέσεις δικές του, αλλά και άλλων, όπως του Χρήστου Κυριαζή (δημιουργού του γνωστού σουξέ «Μου θυμίζεις τη μάνα μου») με δυο τραγούδια, από τα οποία ξεχωρίζει το «Τα χρόνια που 'χασες», αλλά και του γνωστού παραγωγού Γιάννη Πετρίδη σε κάποιους στίχους. Μεταξύ των τραγουδιών και το κλασικό «Ράβε ξήλωνε» του Σταύρου Ξαρχάκου σε μια πολύ ενδιαφέρουσα και εντελώς πρωτότυπη επανεκτέλεση. Ακούστηκαν αρκετά τα τραγούδια «Μανούλα Ελλάς» και «Μαρί Μαρία», το δεύτερο εμπνευσμένο από παλιότερο τραγούδι του συγκροτήματος Πελόμα Μποκιού. Κιθάρες έπαιξε ο Πέτρος Σκούταρης, ενώ όλα τα υπόλοιπα όργανα τα έπαιξε ο ίδιος ο συνθέτης. Στα φωνητικά έλαβαν μέρος οι Αγγελική Μπαζίγιου, Ράνια Βυζικιρίκη, Μαρία Κατινάρη και Σάσα Πετρίδη.

Άξιο προσοχής είναι το τελευταίο κομμάτι του δίσκου με τίτλο «Μενεξεδένια πολιτεία» που είναι παλιότερο, γραμμένο το 1976 για την ομώνυμη τηλεοπτική σειρά που είχε σκηνοθετήσει ο Κώστας Φέρρης. Το υπέροχο αυτό οργανικό θέμα έγινε η αφορμή για μια μεγάλη δικαστική διαμάχη του Λογαρίδη με τον Βαγγέλη Παπαθανασίου, τον οποίο κατηγόρησε ότι του έκλεψε τη μελωδία για το οσκαρικό θέμα της ταινίας «Chariots of Fire»! Το δικαστήριο κατέληξε σε μια συμβιβαστική απόφαση δεχόμενο ότι πράγματι μοιάζουν τα κομμάτια, αλλά ...δεν είναι ίδια, οπότε το όσκαρ του Βαγγέλη έμεινε ακλόνητο! Εκείνο που κλονίστηκε οριστικά ήταν η παλιά φιλία των δύο καλλιτεχνών, αν και ο Λογαρίδης δε θέλησε να δώσει καμία συνέχεια στο δυσάρεστο αυτό θέμα.